Original Article
ประสิทธิผลของรูปแบบการคัดลอกคําสัง่ แพทยแบบใหม ในงานบริการเภสัชกรรมผูปว ยใน ธานี อัตวินิจตระการ* กลุมงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา จ. กาญจนบุรี * Corresponding author:
[email protected]
บทคัดยอ กลุมงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลพหลหลพยุหเสนา ไดนําระบบการจายยาแบบรายวัน (daily dose) มาใชในการกระจายยาผูปวยใน ตั้งแตป 2541 พบวาไดผลดีในดานการบริหารเวชภัณฑ แตยังมีความคลาดเคลื่อนทางยา ที่เกิดจากการคัดลอกคําสั่งแพทยจาก doctor’s order sheet ไปสูใบสั่งยา เพื่อใหหองยาจัดเตรียมยาตามใบสั่งยา จึงไดมีพัฒนารูปแบบแบบคัดลอกคําสั่งแพทย (doctor’s order sheet copy) แบบใหม มาใชในป 2548 มีผลใหอัตราความคลาดเคลื่อนกอนขั้นตอนการจัดเตรียมยา (pre-dispensing error) ลดลงจากรอยละ 14 – 17 ในป 2547 เหลือรอยละ 0.92, 0.87 และ 0.15 ในป 2548, 2549 และ 2550 ตามลําดับ และในนวัตกรรมนี้ ไดมีการผสมผสานบันทึก ความกาวหนาในการรักษา (progress note) ของแพทยเขาไวดวย สงผลใหการบันทึกความกาวหนาในการรักษาของแพทยในเวชระเบียน ผูปวยในมีความสมบูรณในระดับคุณภาพที่ยอมรับได เพิ่มขึ้นเปนรอยละ 60.00, 72.86 และ 81.67 ในป 2548, 2549 และ 2550 ตามลําดับ §
Thai Pharm Health Sci J 2008;3(1):103-108
บทนํา โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา เปน โรงพยาบาลทั่วไป ขนาด 440 เตียงไดนําระบบการกระจายยาผูปวยในแบบการ จายยาแบบรายวัน (daily dose) มาใชตั้งแตป 25411-3 โดยมี clinical drug profile เปนเครื่องมือชวยควบคุมและตรวจสอบ การบริหารยาผูปวยในทุกราย สามารถลดความสูญเสียที่เกิด จากการสั่งยามากเกินไป หรือมียาตกคางในหอผูปวยไดอยาง มีประสิทธิภาพ อยางไรก็ตาม จากการประเมินคุณภาพพบวา มีความคลาดเคลื่อนทางยาอันเนื่องมาจากกระบวนการคัดลอก คําสั่งแพทย จาก doctor’s order sheet ลงใบสั่งยา เพื่อนํา ใบสั่งยาไปใหหองยา จัดและจายยาตามคําสั่งแพทยที่ปรากฏ ในใบสั่งยา จากการสุมตัวอยางคําสั่งในใบสั่งยากับคําสั่งใน doctor’s order sheet เดือนกรกฎาคม สิงหาคม และ กันยายน 2547 พบอั ต ราความคลาดเคลื่ อ นทางยาแบบก อ นจ า ยยา (predispensing error) สูงถึงร อยละ 15.33, 17.67 และ14.50 ตามลํ าดั บ อัต ราความคลาดเคลื่อ นทางยาที่ พบ เปน ความ เสี่ ย งระดั บ สู ง ที่ ต อ งได รั บ การแก ไ ข ก อ นที่ ผู ป ว ยจะเกิ ด §
§
อัน ตรายจากการได รั บยาไม ถูก ต อ ง และจากการวิเ คราะห สาเหตุ แ ห งป ญ หา ความเสี่ ย งนี้ สามารถลดได โ ดยลดการ ปรั บ ปรุ ง วิ ธี ก ารคั ด ลอกคํ า สั่ งแพทย แ ละสร า งรู ป แบบการ ทํางานที่เหมาะสมเพื่อนํามาใชในการทํางานประจํา
วิธีการศึกษา กา ร ศึ กษ า นี้ เป น ก าร วิ จั ยเ ชิ ง ปฏิ บั ติ กา ร (action research) เพื่อการพัฒนาระบบงาน ตามแนวทางการพัฒนา งานประจําโดยใชงานวิจั ย ผู วิจัย ไดสํารวจปญ หา หาสาเหตุ และเก็ บข อ มู ล เพื่ อ นํ า มาวิ เ คราะห ห าทางแก ไ ขระบบการ ปฏิบัติงานส งต อขอ มูล จากคํา สั่งใชย าของแพทย ในผูปว ยใน ของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา ทั้งนี้ การตรวจสอบความ เคลื่ อ นทางยาในระบบการลอกคํ า สั่ งแพทย ล งใบสั่ งยาโดย พยาบาล ไดศึกษาการลอกคําสั่งแพทยโ ดยสุมตรวจใบสั่งยา เดือนละ 1200 ใบ ในชวง กรกฎาคม – กันยายน 2547 แลว สรุปจํานวนความคลาดเคลื่อนทางยาแบบกอนจายยาที่พบ จากนั้ น ได ประชุ ม หารื อ ร ว มกั น ระหว า งกลุ ม งานเภสั ช กรรม องค ก รแพทย แ ละองค ก รพยาบาล เพื่ อ พั ฒ นาแนว
13th year of Srinakharinwirot Journal of Pharmaceutical Science
Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, Vol. 3 No. 1, Jan. – Apr. 2008
103
ทางการส งต อ ขอ มูล การสั่งใชย าของแพทย เมื่ อไดแ นวทาง แลวนําไปทดลองปฏิบัติ จากนั้นไดติดตามผลการดําเนินงาน แลวนํามาปรับปรุงแกไขรูปแบบและวิธีปฏิบัติ เพื่อใหสามารถ นําไปใชปฏิบัติไดอยางเหมาะสมตอไป ผลจากการระดมสมอง ได ข อ สรุ ปแนวทางการทํา งานใหม โดยการสรา งแบบพิ ม พ ชุดคําสั่งแพทยที่มีสําเนาคารบอนในตัว โดยเมื่อแพทยสั่งการ รัก ษาในคํา สั่ งแพทย แ ลว แบบพิม พ ชุด สํ าเนาจะถูก ฉี กออก ตามรอยปรุ เพื่อใชเปนใบสั่งยา ใหหองยาตรวจสอบคําสั่งให ถูกตอง แลวดําเนินการจัดและจายยาตอไป โดยวิธีนี้ไมตองมี การคั ดลอกคํา สั่ งแพทยล งสู ใ บสั่ งยา แบบพิ ม พชุดสํ าเนาใน ตั ว เองนี้ ไ ด เ ริ่ ม นํ า มาทดลองใช กั บ งานบริ ก ารผู ปว ยในทั้ ง โรงพยาบาล ตั้ ง แต เ ดื อ นมกราคม 2548 มี ก ารติ ด ตาม ประเมินผลขอปญหาในทางปฏิบัติ และสุมตรวจใบสั่งยาเดือน ละ 1,200 ใบ ในชวงเดือน มกราคม – มีนาคม 2548 เพื่อสรุป ความคลาดเคลื่อนทางยาแบบกอนจายยา ผลปรากฏวาอัตรา ความคลาดเคลื่ อ นทางยาที่ ต รวจพบซึ่ ง มี ส าเหตุ จ ากการ คัดลอกคําสั่งแพทยลงสูใบสั่งยาลดลงอยางชัดเจน ความคลาด เคลื่อนที่ยังพบบางเนื่องจากแพทยสั่งไมชัดเจนหรือไมถูกตอง เชน รายการยา ขนาดความแรง ขนาดที่ให หรือแพทยเขียน น้ํ า หนั ก เบาทํ า ให ไ ม ติ ด กระดาษชุ ด สํ า เนา ซึ่ ง เภสั ช กรผู ตรวจสอบดําเนินการประสานงานแกไขคําสั่งใหถูกต องกอ น ใบสั่งยาไปจั ดและจ ายยาตอ ไป สํา หรั บผูปฏิบัติงานพบว า มี ความพึงพอใจในแบบพิมพใหม จึงไดบรรจุแบบพิมพนี้เขาเปน เอกสารปฏิ บั ติ ป ระจํ า ในแฟ ม เวชระเบี ย นผู ป ว ยในอย า ง ต อ เนื่ อ งมาจนถึ ง ป จ จุ บั น และมี ก ารติ ด ตามผลความ คลาดเคลื่อนทางยาแบบกอนจายยา เพื่อรายงานผลเปนดัชนีชี้ วัดรายป ในการเฝ า ระวั ง และลดความคลาดเคลื่ อ นทางยา 4 -7 แบงเปนประเภทใหญ ๆ ได ดังนี้ 1) ความคลาดเคลื่อนแบบ กอนจายยา (pre–dispensing error) มีสาเหตุจาก 2 ลักษณะ คือ การสั่ งให ยา (prescribing) และ การคัดลอกคํ าสั่งใหย า ( transcribing) 2 ) ค ว า ม ค ล า ด เ ค ลื่ อ น ใ น ก า ร จ า ย ย า (dispensing error) และ 3) ความคลาดเคลื่อนในการใหย า (administration error) โดยในการศึ ก ษาครั้ งนี้ ประเมิ น ผล เฉพาะความคลาดเคลื่ อ นทางยาแบบก อ นจ า ยยา (pre– dispensing error) โดยแสดงผลความคลาดเคลื่อนทางยาที่พบ ในรูปความถี่ และรอยละ นอกจากนี้ ได มี ก ารนํ า เสนอข อ มู ล รายงานผลการ ตรวจสอบคุณภาพเวชระเบียน (medical audit) ในสวนของ การเขียนบันทึกความกาวหนาในการรักษา (progress note) ของแพทย ซึ่ งเปน บั น ทึ กความก าวหน า ของการรัก ษาหรื อ นําไปสูเหตุผลของการสั่งการรักษา โดยการประเมินคุณภาพ 104
ของการเขีย นบัน ทึก ความกา วหน าในการรักษานี้ ใชเ กณฑ ตามแนวทางการตรวจสอบคุ ณ ภาพการใหร หัสโรคและเวช ระเบียน (Coding and Medical Record Audit Guideline)8 โดยมีระดับคุณภาพ ดังนี้ na หมายถึง ไมจําเปนตองมีการ ประเมิ น ในประเด็ น นั้ น ๆ (not applicable; N/A) miss หมายถึง ไมมีเอกสารใหเห็นหรือสูญหาย no หมายถึง ไม มี การบัน ทึก ในเอกสาร poor (แย) หมายถึ ง อา นไมอ อก ไม เขียนปญหาสําคัญ fair (พอใช) หมายถึง เขียนไมครบปญหาที่ มีการ เปลี่ยนแปลง good (ดี) หมายถึง เขียนปญหาสําคั ญ ครบถวน แสดงถึงการเปลี่ยนแปลงของผูปวยได excellent (ดี เยี่ยม) หมายถึง มีการบันทึกในลักษณะ subjective, objective assessment และ plan ครบถวน ทั้งนี้ ใชการประเมินทั้งกอน และหลังนําแบบสําเนา progress note ไวใน doctor’s order sheet ดวย
ผลการศึกษา จากการศึกษารูปแบบและวิธีปฏิบัติ งานกอนการพัฒนา พบวา เมื่อแพทยตรวจอาการผูปวยใน แพทยจะเขียนสั่งการ รักษาใน doctor’s order sheet จากนั้นพยาบาลคัดลอกคําสั่ง ลงใบสั่งยา จากนั้นใบสั่งยาถูกสงมายังหองยา เพื่อจัดและจาย ยาต อ ไป จากการสุม เก็ บรวบรวมข อ มู ลเดื อ น กรกฎาคม กั น ยายน 2547 พบอั ต ราความคลาดเคลื่ อ นทางยาอั น เนื่องจากการคัดลอกคํา สั่งผิดพลาด ในอัตราคอ นขางสูง คื อ รอยละ 15.33, 17.67 และ 14.00 ในเดือนกรกฎาคม สิงหาคม และกันยายน 2547 ตามลําดับ (ตารางที่ 1) ตารางที่ 1 จํ านวนความคลาดเคลื่ อนทางยาที่ พ บในเดื อ น กรกฎาคม – กันยายน 2547 รายการ จํานวนใบสั่งยาที่เบิก จํานวนใบสั่งยาที่พบความ คลาดเคลื่อน รอยละความคลาดเคลื่อน
เดือนที่ศึกษาในป 2547 กค. สค. กย. 1,200 1,200 1,200 184
106
168
15.33
17.67
14.00
กลุมงานเภสัชกรรม นําเสนอรูปแบบการทํางานใหมที่ไม ต อ งคั ด ลอกคํ า สั่ งแพทย ล งสู ใ บสั่ ง ยา โดยการทํ า ใบสํ า เนา doctor’s order sheet แบบกระดาษคารบอนสําเนาในตัวแบบ พิมพสําเร็จ เมื่อแพทยสั่งการรักษาแลว แบบพิมพชุดสําเนา จะถูก ฉีก ออกตามรอยปรุ นํ าไปเปน ใบสั่ งยาเพื่ อใหห องยา ดําเนินการตามกระบวนการเพื่อจายยาตามระบบตอไป โดย วิ ธี นี้ เ ภสั ช กรจะเห็ น ลายมื อ คํ า สั่ ง แพทย ซึ่ ง เป น ไปตาม
Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, Vol. 3 No. 1, Jan. – Apr. 2008
มาตรฐานคุณภาพ และไมมีการคัดลอกคําสั่งเกิดขึ้น รูปแบบ พัฒนาใหมนี้ไดนํามาใชตั้งแตเดือนมกราคม 2548 หลั งจากเริ่ ม ดํ าเนิ น การ ได ติ ดตามสุ มเก็ บข อมู ล ความ คลาดเคลื่ อ นก อ นการจั ดเตรี ยมยา ในช วงเดื อนมกราคม – มีนาคม 2548 พบวาอัตราความคลาดเคลื่อนลดลงเหลือเพียง รอยละ 4.83, 1.33, และ 1.00 ในเดือน มกราคม กุมภาพันธ และมีนาคม 2548 ตามลําดับ (ตารางที่ 2) แสดงวาการพัฒนา ใหผลในทางที่ดี ตารางที่ 2 จํ านวนความคลาดเคลื่ อนทางยาที่ พ บในเดื อ น มกราคม - มีนาคม 2548 หลังใชแบบสําเนาในตัว เดือนที่ศึกษาในป 2548
รายการ
มกราคม
กุมภาพันธ
มีนาคม
1,200 58
1,200 16
1,200 12
4.83
1.33
1.00
จํานวนใบสั่งยาทีเ่ บิก จํานวนใบสั่งยาที่พบความ คลาดเคลื่อน รอยละความคลาดเคลื่อน
จากการดํ า เนิ น การอย า งต อ เนื่ อ งและเก็ บ ข อ มู ล ตาม รูปแบบการปฏิบัติ ในการคัด ลอกคํ า สั่งแพทยล งสู ใ บยาแบบ ใหมโดยการใชแบบพิมพชุดคําสั่งแพทยที่มีสําเนาคารบอนใน ตั ว แบบพิ ม พ สํ า เร็ จ พบว า ความคลาดเคลื่ อ นก อ นการ จัดเตรียมยาลดลงอยางมากและตอเนื่อง โดยพบในอัตรารอย ละ 0.92, 0.87 และ 0.15 ในป 2548, 2549, และ 2550 ตามลําดับ (ตารางที่ 3) ตารางที่ 3 จํานวนความคลาดเคลื่อนทางยาที่พบในป 2548 2550 รายการ จํานวนใบสั่งยาที่เบิก จํานวนใบสั่งยาที่พบ ความคลาดเคลื่อน รอยละความ คลาดเคลือ่ น
2548
ปงบประมาณ 2549
หรือระดับยอดเยี่ยม (excellent) เทานั้น มีเพียงรอยละ 55.72 (ตารางที่ 4) ซึ่งถือ วาเปนสัด สวนที่คอนขางต่ํา หากจะบรรจุ พื้นที่การบันทึกความกาวหนาของการรักษาลงในแบบพิมพที่ สร า งขึ้ น จะเป น การอํ า นวยความสะดวกแก แ พทย ใ นการ บั น ทึ ก เพิ่ ม ขึ้ น พร อ ม ๆ กั บ การสั่ ง การรั ก ษา จึ ง มี ก าร ผสมผสานบั น ทึก ความกา วหนา ในการรั ก ษาไวใ น doctor’s order sheet ที่พัฒนาขึ้นดวย ผลการประเมิ น คุ ณ ภาพเวชระเบี ย นหลั ง ดํ า เนิ น การ พบวาการบันทึกความกาวหนาในการรักษา (progress note) ในคุณภาพที่ยอมรับได (ระดับ good หรือ excellent เทานั้น) ในป 2548 , 2549 , และ 2550 เพิ่มขึ้นจากรอยละ 60.00 เปน 72.86 และ 81.67 ตามลําดับ (ตารางที่ 4) ตารางที่ 4 การประเมินคุณภาพการบันทึกความกาวหนาใน การรักษา (progress note) ปงบประมาณ 2547 – 25509 ระดับคุณภาพ* N/A MISS NO POOR FAIR GOOD EXCELLENT ผลงานคุณภาพที่ ยอมรับได (ระดับ good ถึง excellent)
ผลการประเมินคุณภาพการบันทึก progress note รายป (รอยละ) 2547 2548 2549 2550 1.43 15.71 12.86 14.29 32.86 22.86
1.43 5.71 18.57 14.29 42.86 17.14
4.29 22.86 40.00 32.86
1.67 16.67 45.00 36.67
55.72
60.00
72.86
81.67
* ระดับคุณภาพ: 2550
(มค. – ตค.)
(ตค. 48-กย. 49)
(ตค. 49-กย. 50)
89,945
109,493
112,524
827
952
168
0.92
0.87
0.15
ในขั้ น ตอนการระดมสมองเพื่ อ พั ฒ นางาน ได มี ก าร นําเสนอขอมูลรายงานผลการตรวจสอบคุณภาพเวชระเบีย น (medical audit) ในสวนของการเขียน progress notes ของ แพทย เพื่อ บัน ทึกความกา วหนาของการรัก ษา หรื อนํา ไปสู เหตุ ผลของการสั่ งการรักษา พบวาในป 2547 คุ ณภาพการ บัน ทึ ก อยูใ นระดับที่ ย อมรั บได ซึ่งหมายถึ ง ระดั บดี (good)
n/a miss no poor (แย) fair (พอใช) good (ดี)
หมายถึง ไมจําเปนตองมี (not applicable) หมายถึง ไมมีเอกสารใหเห็นหรือสูญหาย หมายถึง ไมมีการบันทึกในเอกสาร หมายถึง อานไมออก ไมเขียนปญหาสําคัญ หมายถึง เขียนไมครบปญหาที่มีการเปลี่ยนแปลง หมายถึง เขียนครบปญหาสําคัญแสดงถึงการ เปลี่ยนแปลงของผูปวยได excellent (ดีเยีย่ ม) หมายถึง มีการบันทึกในลักษณะ subjective, objective, assessment และ plan ครบถวน
วิจารณผลการศึกษา ความคลาดเคลื่อนทางยาในขั้นตอนกอนการจัดเตรียมยา เปน ปญ หาหนึ่งที่สําคั ญและพบไดบอย ในกระบวนการดูแ ล ผู ปว ยใน เมื่ อ แพทย ต รวจอาการของผู ปว ยแล ว จะบั น ทึ ก ความกาวหนาของการรักษาในแบบบัน ทึกความก าวหนาใน
Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, Vol. 3 No. 1, Jan. – Apr. 2008
105
การรั ก ษา หรื อ progress note และสั่ งการรั ก ษา ลงใน doctor’s order sheet ขั้นตอนตอมา จะเขียนคําสั่งจายยาลง ในใบสั่งยา เพื่อใหนําไปเบิกยามาใชกับผูปวยตอไป แตในการ ปฏิบัติโดยทั่ว ไป พยาบาลมัก เปน ผูคัด ลอกคําสั่ งจา ยยาลงสู ใบสั่งยา ซึ่งในขั้นตอนการคัดลอกนี้ มักพบความคลาดเคลื่อน อันเนื่องมาจากการคัดลอกไมถูกตอง ซึ่งมีสาเหตุจากลายมือที่ อานยาก หรืออานไดแตคัดลอกผิด ลักษณะความคลาดเคลื่อน ประเภทนี้ คือ pre-dispensing error ซึ่งเปนลักษณะหนึ่งของ ความคลาดเคลื่อนทางยา (medication error) ที่ตองการการ แกไขและปองกันอยางเปนระบบ การพัฒนาสรางรูปแบบแบบฟอรมที่ทําสําเนาในตัวของ doctor’s order sheet โดยผสมผสาน doctor’s order sheet และใบสั่ งยา เข าไว เ ป น เอกสารฉบั บเดี ย วกั น เป นการเพิ่ ม ความสะดวกและประหยั ด เวลาให ทํ า งานขั้ น ตอนเดี ย ว ได ผลงานครบตามวั ต ถุ ป ระสงค ข องกิ จ กรรม และไม ต อ งมี ขั้นตอนการคัดลอกคําสั่งใชยา จึงเปนการตัดสาเหตุของปญหา ไดต รงประเด็ น เมื่อ ใบสั่งยาที่ เป นสํา เนาในเอกสาร ถูก แยก และนํา สงหองยา เภสัชกรจะเห็ นลายมื อแพทยผูสั่ง หากพบ ปญหาในคําสั่ง สามารถหารือกับแพทยผูสั่งไดโดยตรง ในดานมาตรฐานคุณภาพโรงพยาบาลและขอกําหนดของ แพทยสภานั้น คุณภาพเวชระเบียนผูปวยใน เปนมาตรฐานที่ โรงพยาบาลต อ งให ค วามสํ า คั ญ ในการพั ฒ นา ซึ่ งในส ว นนี้ บันทึกความกาวหนาในการรักษา หรือ progress note เปน เอกสารสวนหนึ่งที่กําหนดใหแพทยตองบันทึกใหไดคุณภาพ เพื่อบงบอกความกาวหนาของการรักษาในแตละครั้งที่แพทย เข า ตรวจเยี่ ย มผู ปว ย การสั่ งการรั ก ษาใน doctor’s order sheet จะสั ม พั น ธ แ ละมี เ หตุ ผ ลรองรั บ เนื้ อ หาในบั น ทึ ก ความกาวหนาในการรักษา ซึ่งในทางปฏิบัติ สาเหตุที่แพทยไม บันทึกในแบบบันทึกความกาวหนาในการรักษาใหสมบูรณได สว นหนึ่ งเนื่ อ งจากการต อ งเสีย เวลาพลิ ก เปด เอกสารหลาย ฉบั บ ในแฟ ม เวชระเบี ย นผู ป ว ย การผสานแบบบั น ทึ ก ความกาวหนาในการรักษาเขากับ doctor’s order sheet แบบ ที่มีสําเนาในตัวจึงชวยลดปญหาดังกลาวไดมาก การมีสวนรวมในกระบวนการพัฒนารูปแบบการทํางาน ของสหวิชาชีพ เพื่อใหเกิดประโยชนสูงสุด โดยการผสมผสาน แบบบันทึกความกาวหนาในการรักษาเขากับ doctor’s order sheet แบบที่มีสํา เนาในตัวนี้ ทํา ใหแพทยไม เสียเวลาในการ พลิ ก แฟ ม เอกสารหลายฉบั บ แพทย ส ามารถบั น ทึ ก สิ่ ง ที่ กําหนดใหตองบันทึก หลาย ๆ หัวขอในเอกสารฉบับเดียวได ชว ยเพิ่ ม ความสะดวกในการทํ า งานและนา จะจู งใจใหมี ก าร บันทึกในแบบบันทึกความกาวหนาในการรักษาเพิม่ ขึ้น
106
ในการพั ฒ นางานครั้ ง นี้ นอกจากผลงานที่ ไ ด รั บจะมี คุ ณ ภาพเพิ่ ม ขึ้ น แล ว ยั งมี ผ ลต อ บุ ค ลากรผู ปฏิ บัติ งานและ ผูเกี่ยวของกับผลการปฏิบัติงาน พอสรุปไดดังนี้ คาดวาแพทย ไดรับความสะดวกในขั้นตอนการทํางาน ทําใหการบันทึกการ รัก ษาพยาบาลมีเ หตุ ผลที่แ สดงดว ยหลัก ฐานในเวชระเบี ย น ปรากฏชัดเจนและมีคุณภาพเพิ่มมากขึ้น สําหรับเภสัชกร การไดเห็นบันทึกความกาวหนาในการ รักษาที่ตอเนื่องอาจชวยใหเขาใจ clinical drug profile ของ ผูปวยไดดีขึ้ น ทํ าใหสามารถปรึ กษากับแพทยเ พื่อแก ปญหา เกี่ยวกับยาในผูปวยรายที่มีปญหาไดอยางชัดเจน ตรงประเด็น และสอดคลองกับสภาพปญหาของผูปวยแตละรายไดดีขึ้น พยาบาลเปนกลุมปฏิบัติงานวิชาชีพกลุมใหญที่มีความพึง พอใจสูงสุดในการพัฒนานี้ เนื่องจากไมตองคัดลอกคําสั่งการ รั ก ษาลงสู ใ บสั่ งยา ในอดี ต การคั ด ลอกคํ า สั่ ง นอกจากจะ เสียเวลาแลว หากคัดลอกไมถูกตอง พยาบาลจะถูกตําหนิจาก แพทย และยั งต อ งเสีย เวลาเพิ่ม ขึ้ นอี กในการปรับปรุงแก ไ ข คําสั่ งให ถูก ตอง ดังนั้น พยาบาลจะมีเ วลาในการทํา งานการ พยาบาลเพิ่มขึ้นดวย สวนผูบริหาร คาดว ามีความพอใจในผลจากการพัฒนา คุณภาพที่ดีขึ้น กิจกรรมงานบริการที่มีคุณภาพ และตรวจสอบ ไดดวยหลักฐานคุณภาพที่ชัดเจน จะทําใหอัตราความเสี่ยงตอ การเกิดความผิดพลาดลดลง มีผลใหขอรองเรียนหรือฟองรอง ลดลง ทายที่สุด กลุมที่ไดรับผลจากการพัฒนาคุณภาพที่ดีขึ้น โดยตรง คื อ ผู ปวยที่ รับบริก ารรัก ษา การไดรั บบริ ก ารตาม มาตรฐานและมีเหตุผลที่ถูกบันทึกไวชัดเจน ทําใหมั่นใจวาจะ ไดรับการรักษาพยาบาลที่มีคุณภาพและปลอดภัย
สรุปผลการศึกษา การทํ า สํ า เนาในตั ว ของ doctor’s order sheet ใน โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา เปนการปรับปรุงกระบวนการ ดูแ ลผู ปว ยในให ไ ด คุณ ภาพตามมาตรฐานที่ สูงขึ้ น โดยการ ผสมผสานวิธีการทํางานรวมกันระหวางแพทย เภสัชกร และ พยาบาล โดยถู ก นํ า มาใช ตั้ ง แต ป 2548 มี ผ ลให ค วาม คลาดเคลื่อนกอนขั้นตอนการจัดยา (pre-dispensing error) ที่ เกิดจากการคัด ลอกคําสั่งแพทยลดลงอยางมาก โดยพบเป น รอยละ 0.92, 0.87 และ 0.15 ในป 2548, 2549 และ 2550 ตามลําดับ ขณะเดียวกันการบรรจุแบบบันทึกความกาวหนาใน การรั กษา (progress note) ลงในแบบเอกสารสํ าเนาในตั ว ฉบั บเดี ย วกั น เป น การอํ า นวยความสะดวกและลดเวลาใน ขั้น ตอนการปฏิ บัติ งาน และเป น แรงจู งใจให เ กิ ด การบั น ทึ ก ความกาวหนาในการรักษาใหมีคุณภาพมากขึ้น โดยคุณภาพ การบันทึกในระดับที่ยอมรับได (ดีหรือดีเยี่ยม) เพิ่มขึ้นอยา ง
Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, Vol. 3 No. 1, Jan. – Apr. 2008
มากจาก รอยละ 60.00 เปน 72.86 และ 81.67 ในป 2548, 2549 และ 2550 ตามลําดับ นวัตกรรมนี้เปนสิ่งแสดงใหเห็ น ผลของการพั ฒ นาความคิ ด และรู ปแบบการทํ า งานร ว มกั น ของสหวิ ชาชี พ เพื่อ ใหเ กิ ดประโยชนสูงสุด ร วมกั น ซึ่ งจะส ง สงผลใหผูรับบริการไดรับการรักษาที่มีคุณภาพ
เอกสารอางอิง 1. ธานี อัตวินิจตระการ. ประสิทธิผลของการกระจายยาผูปวยใน ระบบ Daily Dose ในโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา จังหวัด กาญจนบุ รี. ประชุมวิชาการสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) ประจําป 2542: น. 201. 2. อภิฤ ดี เหมะจุฑา. ระบบการจายยาแบบยูนิตโดส. กรุ งเทพฯ. ภาค วิ ช า เภสั ช กรรม คณะเภสั ช ศา สตร จุ ฬ าลงกรณ มหาวิทยาลัย, 2531. 3. ปกครอง มณีสิน การพัฒนาระบบการกระจายยาแบบยูนิตโดสใน โรงพยาบาลบํารุง ราษฎร. วิทยานิพ นธปริญญามหาบัณฑิ ต จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2534.
4. ธิดา นิงสานนทและคณะ. การปองการความคลาดเคลื่อนทางยา เพื่อความปลอดภัยของผูปวย. สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย). พิมพครั้งที่ 1 พ.ศ. 2547: บริษัทประชาชน จํากัด. 5. Bate DW. Medication error; how common are the and what can be done to prevent them. Drug Saf 1996;15:303310. 6. ASHP guidelines on preventing medication errors in hospital. Am J Health-Syst Pharm 1993;50:305-314. 7. Davis NM, Cohen MR. Medication errors: cause and prevention. Philadelphia, USA. 1981. 8. สํานักงานหลักประกันสุขภาพแหงชาติ. แนวทางการตรวจสอบ คุ ณ ภาพการให ร หั ส โรคและเวชระเบี ย น (Coding and Medical Record Audit Guideline). ตุลาคม 2547. 9. โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา. รายงานผลการประเมินคุณภาพ เวชระเบี ย น พ.ศ. 2547, 2548, 2549, 2550. (ข อ มู ล ไม ตีพิมพ)
Original Article
The Effectiveness of New Doctor’s Order Sheet Copy Form for In-patient Pharmacy Service Tanee Attavinijtrakarn* Pharmaceutical Department, Paholpolpayuhasena Hospital, Kanchanaburi, Thailand * Correspondence:
[email protected]
ABSTRACT Daily-dose drug distribution system was established in in-patient pharmacy service, Paholpolpayuhasena hospital since 1998. Such distribution system resulted in a cost-saving for inventory management. Unfortunately, transcribing error remained a troublesome problem. The objective of this action research was to lessen transcribing errors by means of implementing the copy of doctor’s order sheet. A new form of doctor’s order sheet with self-copied carbon paper was developed and tried since 2005. This new practice resulted in substantial reduced rates of pre-dispensing errors from 14% – 17% in the year 2004 to 0.92%, 0.87% and 0.15% in 2005, 2006 and 2007 respectively. Later on, doctor’s progress note was also added into this copied form. Progress note completion in medical record was audited, and numbers of acceptable progress note had been increased dramatically to 60.00%, 72.86% and 81.67% in 2005, 2006 and 2007 respectively. Thai Pharm Health Sci J 2008;3(1):103-108§ §
12th year of Srinakharinwirot Journal of Pharmaceutical Science
Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, Vol. 3 No. 1, Jan. – Apr. 2008
107
ภาคผนวก
108
Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, Vol. 3 No. 1, Jan. – Apr. 2008
