OSMANLI NÜFUS KAYITLARINA DAR ALTERNATF BR KAYNAK: DEFTER

Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009 Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternati...

62 downloads 537 Views 290KB Size
OSMANLI NÜFUS KAYITLARINA DA R ALTERNAT F B R KAYNAK: DEFTER- L VA-I CAN K (1837) AN ALTERNATIVE SOURCE TO THE OTTOMAN CENSUS RECORDS: ADMINISTRATIVE RECORD BOOK OF THE CANIK (1837) Mehmet Yavuz ERLER* Özet Osmanlı nüfus kayıtlarından yararlanılarak nüfus konusu ile ilgili pek çok çalı ma yapılmı tır. Ancak Osmanlı Devletinde düzenli nüfus sayımları dı ındaki kaynaklardan yalnızca vergi defteri olarak nitelendirebilece imiz Tapu Tahrirler üzerinde çalı malar mevcuttur. Hâlbuki avarız kayıtları, temettüat ve idari anlamda gerçekle tirilen kayıtlardaki nüfus verileri de alternatif bir kaynak olu turmaktadır. Samsun yöresi için düzenlenen mahalle muhtar ve imamlarına dair kayıt defteri bu anlamda önemli veriler içerir. dari açıdan Samsuna ait bütün yerle ke adları kaydedilirken göçmen, konar-göçer ve yerle ik topluluklarında bir özetini sunar. Anahtar Kelimeler: Canik, Muhtar, mam, Kemah, Sivas, Müslüman, Hristiyan, dari Yapı Abstract There are many studies related to the population issue that based on the Ottoman census records. Nevertheless there is only well-known alternative source as named Fiscal Registration Notebooks, which were, hold for the purpose of taxpayers record above the regular census record during Ottoman Empire. However there are other sources to find clues on the population records such as avarız, temettüat and administrative records books that offer to the historians as an alternative documents to search the population number. An administrative notebook that was hold for the Samsun’s muhtar (district ruler) and imams (mosque prayer) obtains important clues on the matter of the population. In the notebook the settlement place names were recorded while indicating and summarizing the population and migrants as well. Key Words: Canik, Muhtar, Imams, Samsun, Sivas, Muslim, Christian, Administrative Board.

dari anlamda olu turulan siyasal co rafya nüfus dinamikleri ile de ili kilendirilmi tir. Roma döneminde (Constantin) bölgesel stratejiler dikkate alınarak gerçekle tirilen idari taksimat belli oranda bir nüfusu da hesaba katmaktaydı. Do u Roma (Bizans)’yı takiben Osmanlı’nın “örfen” ya da “öteden berü” tabirleri ile açıklanan yasalla ma sürecinde; Bizans’a ait idari mirasında muhafaza edildi ini iddia etmek yersiz olmayacaktır. Osmanlı Eyalet sisteminin, en azından Anadolu bölümünde, Do u Roma ve Selçuklu idari yapısının bir devamı oldu u gerçe ini belirlemek mümkündür. Ancak, Osmanlı Devleti’nin idari anlamdaki yapılanı ı zamanın tecrübelerine paralel olarak devamlılı ını korumu tur. Do u Roma’ya ait idari yapılanma mirasının bir müddet devam ettirildi i belirtilebilir. Ancak yönetimsel anlamda duyulan yeni ihtiyaçlar Do u Roma’nın mirasında da bir takım yeni de i ikliklerin gerçekle mesine neden olacaktır. Deneyimli devlet adamlarının sayısal artı ları, nüfusun artı ı ve bazen de ola anüstü hallerin zorunlu kıldı ı idari birimlerin de i imleri Osmanlı’ya özgü bir yapılanmanın olu umuna da tanıklık eder. Osmanlı’nın idari yapı üzerinde gerçekle tirdi i de i imlerin ana dinamikleri Avrupa’da uygulanan ölçütlerin de erlendirilmesi ile gerçekle se de temel kıstasların nasıl ve nerelerde uygulanaca ı gerçe ini co rafya ve insan faktörü belirlemi tir. Bu nedenledir ki ; “Batılıla ma” çalı malarının idari anlamdaki yansımalarının uygulamaları Osmanlı toplumunun kendi iç dinamikleri ile yo rulmu tur. Osmanlı Devleti’nde 1831–1838 yılları arasında uygulanmaya ba lanan nüfus sayımı ve vergilendirme i lemleri her ne kadar “Batılıla ma” programının bir sonucu olarak kabullenilse de1; Osmanlı’da vergi ölçütüne dayalı nüfus sayımları öteden beri varlı ını koruyan bir uygulamaydı. Osmanlı Tapu Tahrir Defterleri demografik yapıyı dikkate alan bir devlet olu umunun en açık ispatlarından biridir. Samsun yöresinde bulunan mahalle muhtarları, imam, kocaba ve kâhyaların kayıt defteri nüfusa ili kinde bazı veriler içermektedir. Her eyden önce 1837 yılında Canik Sanca ının net bir yerle ke listesini sunan kayıt defteri konargöçerlere ili kin de bilgiler içerir. Ayrıca defterde yer alan bilgiler sayesinde, Samsun yerle keleri arasında bulunan Hıristiyan veya Müslüman inanç yapısının yer aldı ı co rafyayı belirginle tirmek mümkündür. Osmanlı Devlet yetkililerinden Ahmet Hulusi tarafından 1837

* 1

Doç. Dr. Mehmet Yavuz ERLER, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fak., Tarih Bl. Samsun. Stanford J. Shaw, Osmanlı mparatorlu u ve Modern Türkiye, C.II, stanbul 1983, s.70.

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

170

M. Yavuz ERLER

yılında hazırlanan defterdeki verileri üç ana ba lık altında incelemek, içerdi i bilgileri de erlendirmek açısından daha do ru bir yakla ım olacaktır.2 A. Defterde Yer Alan Yerle ke Adları ve dari Sınırlar Defter-i Liva-yı Canik içinde yer alan yerle ke isimleri incelendi inde Canik Sanca ının, sancak merkezi olan Samsun ile birlikte 19 kaza ve 453 köy konumundaki yerle kenin kaydedildi i anla ılır. Ancak defterdeki konar-göçerlerin köy tasnifi altında yer alması yerle ik düzende olmayan nüfusunda sayısı dikkate alınarak bir tasnifin yapıldı ı eklinde yorumlanabilir. Her kaza merkezindeki mahalleye ve kazaya ba lı köye, büyüklü üne göre bir ya da iki muhtar ve imam atanmı tır. Bazı mahalle ya da köylerde imam atanmamı tır. Bu durum idari bir personel eksikli inden ziyade Alevi inancına sahip unsurların imama ihtiyaçları olmadı ı eklinde de erlendirilmi tir. Hıristiyan mahalle ve köylerde ise yalnızca birer kocaba ve kâhya yer almaktadır. Yine bazı Hıristiyan göçebe gruplarına yalnız bir kocaba ya da yalnızca bir kâhyanın atandı ı anla ılmaktadır. Köy muhtarları ve imamları incelendi inde baba adı ya da lakapları aynı muhtarların bir köyün iki mahallesindeki varlıkları belirli ailelerin muhtarlık ve imamlık görevini aile mirası olarak devraldıkları eklinde de erlendirilebilir. Canik Sanca ı’ndaki yönetsel merkezler belirlenirken bazı kazaların daha büyük bir nüfusu bünyesinde barındıran kaza merkezlerine ba ımlı kılındı ı tespit edilmi tir. Buna göre Canik Sanca ı’ndaki en büyük kaza Bafra’dır. Sancak merkezi olmamakla beraber Bafra Kazası kayıt defterinde ilk sırada yer almı tır. Bafra Kazasının sahip oldu u köy miktarı yüz ondur. Ayrıca Bafra Kazasının Canik Sanca ı bünyesinde bulunan en fazla mahalleye sahip oldu u anla ılmaktadır. Bafra Kazasında yer alan dokuz mahalle arasında yer alan Ermeni ve Rum Mahallelerinin 1837 sonrasındaki bir tarihte Samsun’a nakledildikleri anla ılmaktadır. Canik Sanca ına ait eriye Sicillerinde 1850 sonrasındaki kayıtlarda sıklıkla kar ımıza çıkan Samsun merkez kazada bulunan Rum ve Ermeni mahalleleri 1837 tarihine ait kayıt defterinde Samsunda de il Bafra’da yer almaktadır. Özellikle 1869 yangınında haneleri yanan Rum ve Ermenilerin barınma sorunlarını gidermek amacıyla Bafra’ya göçmeleri ve aylarca orada kalmaları daha önceden ikamet ettikleri bu bölgeye a ina olduklarını kanıtlar3. Bafra Kazası idari anlamda daha geni bir idari alanı kapsadı ından ve nüfus olarak ta daha yo un oldu u içindir ki Alaçam Kazası da Bafra Kazasına ba ımlı kılınmı tır. Bafra Kazasına ba lı kılınan Alaçam Kazasında mahalle yoktur. Kaza merkezi olarak ta Alaçam köyü zikredilmi tir. Bu durum Alaçamın arazinin geni li ini sınırlamak için kaza tayin edildi fakat yeterli oranda nüfusa sahip bir yerle ke olu turamadı ından Bafra’ya ba lı kılındı ı tezini güçlendirir. Alaçam Kazasında toplam on dokuz köy olması da idari anlamda ayrıca de erlendirilmesi gereken bir ba ka özelliktir. Canik Sanca ı’nda yer alan Samsun Kazası ise kayıt defterinde ikinci sırada yer almı tır. Samsun Kazasındaki köy miktarlarının kendinden sonra gelen bazı kazalardan daha az olmasına ra men ikinci sırada kaydedilmesi yönetsel merkezlerin konumlandırılmasında nüfus dinamiklerinin dikkate alındı ı gerçe ini ortaya çıkarır. Çünkü Samsun Kazası ve köyleri ço unlukla iki mahalleden olu mu tur. Samsun’a ba lı Kab-ı Maden Oyma ı Reayaları Kazası’nda (bugünkü Asarcık ancak Toptepe’den Denize sahili olan bir idari yapıyı içermektedir) yer alan köylerde geni bir alana yayılmı tır. Asarcık ve Cobu Deresini izleyerek Yılanlı Dere vadisinden sahildeki Top Tepe ve Çırakmana kadar olan alan üzerinde konu lanan bu Hıristiyan köyleri Samsun Kazasının nüfus grafi ini de artırmı olmalıdır. Samsun Kazası’nda 1837 yılı itibariyle altı mahalle ve otuz iki köy oldu u belirlenmi tir. Samsun Kazasına ba lı olan Kab-ı Maden Oyma ı Reayalarının da kaza konumunda idare edildi i belirlenmi tir. Ancak bu kazanın yönetsel anlamda var olmasına kar ın somut anlamda bir kaza merkezi söz konusu de ildir. Bu yüzdendir ki Kab-ı Maden Oyma ı Reayalarının yerle tikleri köyler kaza konumunda idari yapıya dâhil edilmi fakat Samsun Kazası merkezinden yönetilmi lerdir. Kab-ı Maden Oyma ı Reayaları Kazası’nda yirmi altı köy tespit edilmi tir. Köy isimlerinin öz Türkçe adlardan olu u bu Hıristiyanların Ortodoks Türkler olma ihtimalini de bünyesinde ta ır. Örne in Sinme Ta , Çelik Alan, Sarı Yurt, Ba basan, Kı la, Gökçe, Yayla Kri i ve Çırakman gibi Samsun civarına yakın yerle kelerdeki Hıristiyan köy isimleri her hangi bir slami kültürel etkile imin izlerini yansıtmaktan çok uzaktır. Bu isimler Rum ya da Ermeni Hıristiyan isimlerinden çok Türk izleri ta ımaktadır. Bu durum ya çok daha önceleri Müslüman Türklerden (Selçuklu) etkilenen Ermeni, Rum ya da Ortodoks Türkleri akla getirmektedir. E er Rumca ve Ermenice isimlerle köy adları resmi kayıtlara dâhil ediliyorsa neden pek çok Hıristiyan köyü Türkçe isimleri tercih etmi tir. Anadolu’da slam kültürü altında pek çok Türk yerle kesinin ismi Türkçeden çok 2 Ba bakanlık Osmanlı Ar ivi (B.O.A.), A.RSK., Defter No. 1693, 1253 H., “ ktiza-yı irade-i âliye üzere Canik Sanca ı’nın havi oldu u kazalarının mahallat ve kuralarında nasb-ı tayin olunmu olan imame ve muhtaranın isimlerini mübeyyin tanzim ve tahrir olunan defteridir. 1253” 3 Mehmet Yavuz Erler, “Karadeniz’de Avrupai Bir Kent: Samsun (1865–1875)”, Karadeniz Tarihi Sempozyumu, C.I, Trabzon 2007, ss. 541–569.

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837)

171

Arap kültürünü yansıtırken Hıristiyan köylerinin Öz Türkçe adlarını muhafaza etmeleri dikkat çekmektedir. Ayrıca Samsun Kazasına ba lı Hıristiyan köylerinde yer alan Kocaba ve Kâhyaların lakapları da Türkçe özellikler ta ımaktadır. Örne in Yunbat adlı Hıristiyan köyünde Kocaba olan Çolako lu Lefter, Öksüz Panayut, Ba basan Köyü Kocaba ı Kocabıyık ve Kâhyası Yanak Dimitri isimlerinde yer alan lakaplar Türk kimli inin izlerini ta ır. Canik Sanca ı’na ait kayıt defterinde ki Bafra ve Samsunun ardından gelen üçüncü büyük kaza ise Arım (bugünkü Çar amba)’dır. Arım Kazasında yer alan iki mahalle büyük oranda Ye il Irma ın iki yakasında konu lanan nüfusu barındırmaktadır. Gerçekte Canik Sanca ı’nda yer alan pek çok köydeki iki mahalleli yapı arazi artlarının zorunlu kıldı ı bir akarsu, tepe ya da ormanlık alan nedeniyle birbirlerine yakın fakat co rafi bir etmenle ayrı konu lanan bir köyü nitelendirir. Ancak bu köylerdeki birden fazla mahalle olu umunun bir nedeni olarak da nüfus dinamiklerini de göz ardı etmemek gerekir. Yine de net bir nüfus bilgisinin olmadı ı 1837 tarihi Samsunu için arazi artlarının varlı ını kabullenmek en do ru seçenektir. Arım Kazası 1837 yılında otuz be köyü bünyesinde barındırmaktadır. Arım Kazası iki mahallesi ve otuz be köylük idari alanı ile birlikte civarındaki kazalar içinde yönetsel yapı merkezi konumunu korumu tur. Bafra ve Samsun kazalarında oldu u gibi Arım Kazası’da kendine ba lı kazalara sahiptir. Bu kazalardan Ökse Kazası yirmi iki köye sahiptir. Arım (Çar amba) ile Sonisa sınırı arasında bulunan Ayvacık Kazası ise iki mahalleye sahiptir. Arım’a ba lı olan Ayvacık Kazası merkezindeki Çar amba Köprüba ve Rum Köprüba ı mahalleleri aslında bir köprünün varlı ını belirginle tirir. O halde bir akarsu vardır ve Ye il Irmak’a karı ır. Gerçektende bu sahada yaptı ımız ara tırmalarda Ye il Irmak’a karı an bir akarsu oldu unu tespit etmi bulunmaktayız. Gerçi üzerindeki köprü modernle mi tir ama yine de o eski günleri anımsatmaya yarayan köprü temeline ait emareleri tespit etmek olasıdır. Çar amba Köprüba ı Mahallesi muhtemelen Akarsuyun Çar amba (Arım) tarafında kalan mahallesini Rum Köprüba ı Mahallesi ise bir milleti nitelendirmeden ziyade Eyalet-i Rum olarak da bilinen Sonisa yönünde ve köprü kenarında kurulan mahalleyi nitelendirir. Kısacası yer adları saha ara tırması yapıldı ında inanılmayacak oranda ilginç bilgileri de kar ınıza çıkarabilmektedir. Arım Kazasına ba lı olan iki mahalleli Ayvacık Kazası ise kırk be köye sahiptir. Bu durum Ayvacık Kazasının, hem nüfus hem de Sancak merkezine yakınlık açısından daha avantajlı olan Arım’ın önüne geçmesini sa layamamı tır. Canik Sanca ındaki dördüncü büyük yönetsel kaza merkezi ise Terme Kazasıdır. Ancak Terme Kaza merkezinin her hangi bir mahallesi belirtilmedi i gibi yönetsel yapının merkezi konusunda da bir netlik yoktur. Terme Kazası olarak nitelendirilen yönetsel yapının yirmi altı köyü oldu u tespit edilmi tir. Yine Terme Kazasına ba lanmı olan Akçay Kazasının ise otuz köye sahip oldu u anla ılır. Bu durum geni arazi yapısının sınırlandırılması için duyulan ihtiyaçtan kaynaklanmı bir uygulama olsa gerektir. Gerçektende incelemi oldu umuz daha erken tarihli ve 1837 sonrası dönemlere ait Evkaf Defterleri’nden elde etti imiz verilerde gerek Terme’nin gerekse Akçay’ın bazen tamamı bazen de önemli bir köy miktarının ya Ünye Kazasına ya da Arım Kazasına ba landı ını tespit etmek mümkün olmu tur.4 O halde yönetsel anlamda bir merkez olu turacak nüfus dinamiklerine sahip olmayan Termenin kaza konumunda idari yapıda yer almasının tek nedeni geni arazi yapısının sınırlandırılmasına yönelik idari bir uygulama olarak de erlendirilmelidir. Ayrıca Terme Çayı çevresinde konu lanan köyler ile Simendirik ve Gölyazı bataklıkları co rafi yapının sorunlu kıldı ı bölgeyi bir kaza idaresi altında tasnif etme ihtiyacını belirginle tirmi olmalıdır. Canik Sanca ı’nda yer alan be inci büyük yönetsel birim ise Ünye Kazasıdır. Ünye Kazası en azından sahip oldu u be mahalle ve sahip oldu u “taife-i Ermeniyan” grubu ile birlikte yönetsel anlamda civar kazalara merkez olacak demografik bir konuma sahiptir. Ünye Kazasının yedi köyü tespit edilmi tir. Ancak köy olarak tasnifi yapılan Göçebe Reayanın varlı ı alı ılageldik Yörük taifesinin dı ında konargöçer olan Hıristiyanlarında oldu unu ispatlar. Özellikle Ünye Kazasına ba lı Cevizdere (Cözdere?) Kazası’nda bulunan “Balıkçı Göçebe Reayası” sahil Hıristiyanlarının bir kısmının balı ın pe inden yer de i tirdi ini kanıtlamaktadır. Ünye Kazasına ba lı olan Efraz Kazası ise on bir köyden olu an bir yapıya sahiptir. Onu takip eden Fenaris Kazası on iki köye ve Cöre i Kazası ise altı köye sahip idari birimler olmakla beraber yönetsel anlamda Ünye Kazasına ba ımlı kılınmı lardır. Yine Ünye Kazasına ba lı bulunan Cevizdere Kazası’nda ise on köy tespit edilmi tir. Canik Sanca ına ait kayıt defterindeki altıncı büyük kaza ise Fatsa Kazası olarak belirlenmi tir. Fatsa Kazasında da her hangi bir mahalle adı verilmemekle beraber Fatsa merkezinde ikamet etti i belirlenen Rum Reaya, Bazar (Rize-Pazar), Ordu ve Kaya Ardı Ermenilerinin kaza merkezinin nüfus dinami ini olu turdu u eklinde de erlendirilmi tir. Fatsa Kazasının dokuz köye sahip oldu u anla ılmaktadır. Fatsa 4 Mehmet Yavuz Erler, Lodges of Dervishes, Monastic Complexes and Shaping of Social Groups in the Otoman Canik District (1800-1860), Quaderni della Casa Romena di Venezia, No. 4, 2006, Venezia, s. 91-107.

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

172

M. Yavuz ERLER

Kazasına ba lı olan Serke Kazasında da dokuz köyden olu an bir sınır ortaya çıkmaktadır. Fatsa’ya ba lı Meydan Kazası’nda be köy. Yine Fatsa Kazasına ba lı olan Ke Deresi Kazası’nda altı köyden olu an bir yapıyla kar ıla ılmı tır. Serke Kazası’nda bulunan Kabaköy, Osmane Köy ve Alakiri Reayaları ile Meydan Kazası’nda bulunan Çubuklu reayaları ayrıca kayıt defterinde kocaba ve kâhyaları ile birlikte kaydedilmi lerdir. Canik Sanca ı’nda yer alan yedinci büyük kaza olan Kavak ise sahip oldu u yirmi dokuz köy ve oldukça geni sınırı ile kayıt defterine eklenmi tir. Muhtemelen nüfus dinami i yeterli olan Kavak Kazasına her hangi bir kazanın ba laması yoluna gidilmedi inden hem yönetsel anlamda büyük merkezlerden biri hem de kendine ba lı kazası olmadı ı için en sorunsuz idari merkezlerden birini olu turmu tur. Canik Livası kayıt defterinde en büyük kazadan en küçük kazaya do ru bir tasnifin yapıldı ını iddia etmek yersiz olmayacaktır. Ancak köy konumundaki yerle kelerde nüfustan ziyade merkez kazaya olan uzaklık yakınlık ili kisi do rultusunda bir tasniften söz etmek mümkündür. Çünkü belirledi imiz köyler genellikle uzaktan merkez kazaya do ru yakınla an köylerin bir listesi halindedir. Bu köylerin de i ik yönler dikkate alınarak o dönemin yol güzergâhı üzerinde yer alan köyler olması gerekir. Dolayısıyla köy isimleri takip edilerek devrin olası bir ula ım a ını da belirlemek ileride mümkün olacaktır. Canik Livasında 1837 yılı itibariyle belirledi imiz kazalar ise, gerek idari gerekse demografik gerekçelerle büyüklüklerine göre sıralamaları u ekilde tespit edilmi tir. Sıra Nr. 1 BAFRA KAZASI 2 3 SAMSUN KAZASI 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

ARIM KAZASI

TERME KAZASI ÜNYE KAZASI

FATSA KAZASI

KAVAK KAZASI

Canik Livası Kazaları (1837) Merkez Kaza

Tabi Kaza Alaçam Kazası Kaza-yı Kab-ı Maden Oyma ı Reayaları (bugünkü Asarcık) Ökse Kazası (bugünkü Kutlukent) Ayvacık Kazası Akçay Kazası (bugünkü Salıpazarı) Efraz ( fraz?) Kazası Fenaris Kazası Cöre i Kazası Cevizderesi (Cözderesi?) Kazası Serke Kazası Meydan Kazası Ke Deresi Kazası

Tablodan anla ılaca ı üzere Canik Livasında on dokuz kaza olmakla beraber merkez kaza konumuna sahip ancak yedi kazanın varlı ı belirlenmi tir. Kazalara, muhtemelen büyüklüklerine göre idari bir taksimatın sonucu olarak sıralama listesinde önceli in verildi i öngörülmekle beraber idari anlamda bir ba ka anlayı ında varlı ı dikkat çeker. Özellikle Terme ve Kavak Kazasının di er kazalar gibi mahalleye sahip olmamakla beraber merkez kaza konumunda belirlenmeleri geni arazi yapısının sınırlandırılması zorunlulu u kar ısında ortaya çıkan idari bo lukları doldurma amaçlı yapılanmalar olarak yorumlamak mümkündür. Canik Livasındaki bir di er dikkat çekici özellik ise büyüklüklerine göre sıralanan kazaların stanbul merkez alınarak yapılmı olmasıdır. Buna göre stanbul’a sahil kesiminde en yakın konumda olan kazaların öncelikli kaydedildikleri anla ılır. Buna göre Kavak Kazası sahil üzerinde olmadı ı için en son kaydedilen kaza olarak kar ımıza çıkar. Do rudan yönsel anlamda bir tasnife dayalı sıralama yapılmı olsaydı her halde Kavak Fatsa’dan stanbul istikametinde en yakın kaza olaca ı için öncelikli kaydedilmesi gerekirdi. O halde stanbul’un yönsel anlamda dikkate alındı ı ancak yerle ke ve demografik büyüklüklerin de ele alınarak bir tasnifin yapıldı ını iddia etmek yersiz olmayacaktır. Yine de stanbul un bir deniz merkezi oldu u ve kara ba lantılarının zayıflı ı nedeniyle Kavak ilçesinin deniz ula ımı dikkate alınarak geri plana alınmı olaca ı ihtimalini de göz önünde bulundurmakta yarar vardır. Kısacası Canik Livası’nda yönetsel yapının merkezi konumundaki Samsun Kazası de il de neden Bafra Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837)

173

Kazası ile ba layan tasnif sisteminin Kavakla sonlandırılmı olması, çe itli ihtimal ve varsayımları bünyesinde barındırmaya devam eder. Sonuç itibariyle Canik Sanca ı’nda bulunan her yerle im yerine muhtemelen nüfusu gözetilerek, e er Müslüman’sa muhtar ya da muhtarlar ile imam e er Hıristiyan nüfusa sahipse kocaba ve kahya atanmı tır. Bu görevlilerin kayıt defterindeki isimleri Samsun yöresindeki Salnameler öncesine ait en eski devlet memuru listesinin de olu masını sa lamaktadır. Ayrıca Canik Sanca ı’nda bulunan göçebe gruplarına da yapılan muhtar, imam, kocaba ve kâhya atamaları, Samsun yöresindeki nüfus dinamiklerini algılama açısından önemli veriler sunar. Bu veriler do rultusunda Canik Sanca ı’nda bulunan konar-göçer gruplarının ço unlukla Hıristiyanlardan olu tu u ve genel nüfusun oldukça küçük bir dilimini tanımladı ı iddia edilebilir. Konar-göçer grupların ise ço unlukla Ünye ve Fatsa Kazaları ile bunlara ba lı civar kazalar bünyesinde yer aldıkları tespit edilmi tir. Canik Sanca ı Kayıt Defteri’nde dikkat çeken bir di er husus ise birkaç yerle ke isminin bir köy olarak kaydedilmi olmasıdır. Bu isimler ya geni aile çekirdeklerini ya da birbirine yakın fakat ayrı konu lanmı mahalleleri nitelendirmektedir. Birden fazla isimle kayıt altına alınan köylerde iki muhtarın oldu u tespit edilmi tir. Bazı durumlarda tek isim altında kaydedilen köylerde de iki muhtar ataması yapılmı tır. Bu durum muhtemelen bir nüfus yo unlu una göre muhtarların atandı ı eklinde de erlendirilmi tir. Kayıt defterinde yer alan köylerin bazılarında bir bazılarında iki muhtara yer verilirken bütün Müslüman köylerinde yalnızca bir imamın atandı ı belirlenmi tir. Yine Hıristiyan köylerinde ço unlukla bir kocaba ve bir kâhya atanırken bazen yalnız kocaba bazen de yalnızca kâhyanın atandı ı örneklere de rastlanmı tır. E er atamalar nüfus a ırlı ı dikkate alınarak yapıldıysa Canik Sanca ı’nda yer alan Hıristiyan köylerinin nüfus dinami inin genel nüfusa oranla dü ük oldu u iddia edilebilir. Ne var ki kaza merkezlerinde bile bulunan Hıristiyan mahalle ve köylerin nüfus yo unlu u olmakla beraber yalnızca bir kocaba ve kâhyanın atanmı olması idari anlamda Hıristiyan unsurların devlet nezdinde temsillerinin sınırlanmaya çalı ıldı ı eklinde de de erlendirmek mümkündür. B. Defterde Yer Alan Dini Tasnif Sistemi Canik Sanca ı’ndaki muhtar, imam, kocaba ve kâhyalara ili kin olarak hazırlanan defterde, sosyal yapının inancına dair renklerinde de erlendirildi i anla ılmaktadır. Canik Sanca ı’nda yer alan Hıristiyan ve Müslüman köylerinin herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın birlikte de erlendirilmeleri bu konuda idari bir tasarrufun olmadı ı eklinde de erlendirilebilir. Ancak Samsun merkez kazaya ba lı olan Maden Kabı Oyma ı Hıristiyanlarına ait köylerin ayrı bir ba lık altında toplanması bir anlamda Sancak merkezlerindeki nüfusa ait inanç yapısının dikkate alındı ını kanıtlar. Ancak bu türden oymak ve göçebe eklinde geni bir a iret yapısının bünyesinde ta ıyan Hıristiyan nüfus idari anlamda ayrı bir konu landırılması Osmanlının ola an uygulamalarından birisi olarak kabullenmelidir. Çünkü Müslüman Yörük, Etrak (Türkmen) ve Ekrad (Kürt) taifelerinde de aynı tarzdaki nitelendirme Canik Defterinde yer almakla beraber ülke genelinde öteden beri var olagelen bir uygulamanın sonucudur. O halde Hıristiyan oymak ve göçebe köylerinin ayrı ba lıklar altında toplanmasını ola an kar ılamak gerekir. Bununla birlikte yerle ik olarak sürekli ikamet halinde olan Hıristiyan köylerinin di er Müslüman Gürcü, Çerkez, Kürt ve dahi Türklerden olu an köylerle birlikte anılmaları dinsel anlamda bir ayrımcılı ın yapılmadı ı izlenimini kuvvetlendirmektedir. Canik Livasına ait defterde yer alan tasnif sisteminde idari olmasa da sosyal anlamda bir dinsel ayrımcılı ın ola an farklılı ını izlemek mümkündür. Elde edilen verilerde Hıristiyan köylerinin yalnızca Hıristiyanlar, Müslüman köylerinin de yalnızca Müslümanlardan olu tu u anla ılmaktadır. Müslüman köyleri listede birbirini takip ederken aynı özellik Hıristiyan köylerinde de tespit edilmi tir. Fakat bazı durumlarda Müslüman köyleri arasında bazen bir bazen de birkaç Hıristiyan köyüne rastlamak olasıdır. Kayıt defterinden anla ılaca ı üzere Müslüman köy ve mahallelerin önemli oranda iki muhtarı ve bir imamı bulunmaktadır. Ancak bazı Müslüman köylerinde imamın bulunmadı ı anla ılır. Bu durum ya bir imam ataması yapılmadı ı ya da köyde bir caminin olmadı ı anlamına gelmektedir. Ayrıca bu köylerin Alevi inancına sahip ancak slam dinine mensubiyetleri nedeniyle Müslümanlarla birlikte tasnif edilen nüfusa ait yerle keler olma ihtimalide bir hayli yüksektir. Bazı durumlarda ise Müslüman göçebe gruplarında imamın atanmadı ı tespit edilmi tir. Hıristiyan mahalle ve köylerinde ise yo unluklu olarak bir kocaba ve bir kâhya bulunmaktadır. Ancak bazı yerle ik bazen de göçebe olan Hıristiyan nüfusa temsilci olarak yalnızca bir kâhyanın atandı ı belirlenmi tir.

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

174

Kaza simleri

BAFRA KAZASI ALAÇAM KAZASI SAMSUN KAZASI KAB-I MADEN OYMA I REAYALARI KAZASI ARIM KAZASI ÖKSE KAZASI AYVACIK KAZASI TERME KAZASI AKÇAY KAZASI ÜNYE KAZASI EFRAZ ( fraz?) KAZASI FENAR S KAZASI ÇÖRE KAZASI CEV ZDERES KAZASI FATSA KAZASI SERKE KAZASI MEYDAN KAZASI KE DERES KAZASI KAVAK KAZASI

M. Yavuz ERLER

Canik Livası’nda Müslüman ve Hıristiyan Yerle kelerin Kazalara Da ılımları (1837) ki Bir ki Bir Bir Bir Bir Kâhya Toplam Muhtarlı Kocaba ı Muhtarlı Muhtarlı Muhtarlı Kocaba Bir Müslüman Bir Bir Bir Bir mamsız Bir Kocaba lı Köy mamlı Kâhyalı mamlı mamlı Köy Kâhyalı Köy Sayısı Mahalle Mahalle Köy Sayısı Köy Sayısı Köy Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı

Toplam Hıristiyan Köy Sayısı

7

2

78

1

-

31

-

79

31

-

-

9

-

-

1

-

9

1

6

-

11

5

-

16

-

16

16

-

-

-

-

-

25

-

-

25

2

-

30

5

-

-

-

35

-

-

-

13

9

-

-

-

22

-

-

2

25

4

-

18

-

29

18

-

-

17

10

-

-

-

27

-

4 Bir muhtarlı

-

22

7

-

1(kocaba )

29

1

2

-

5

1 ki Muhtarlı

-

1

6

1

-

-

-

7

1

-

2

8

2

-

-

-

8

-

1

11

1

-

-

-

3

3 3 Bir köy iki muhtarlı

-

-

6

-

-

-

-

8

1

-

1

9

1

-

2

9

-

-

-

-

9

-

-

1

9

-

-

-

-

9

-

-

1

5

-

-

-

-

5

-

-

-

6

-

-

-

-

6

-

-

-

23

6

-

-

-

29

-

Canik Kayıt defterinde yer alan yerle kelere atanan muhtar, imam, kocaba ve kâhyalar dikkate alınarak yapılan de erlendirmede Hıristiyan ve Müslüman köyleri belirlemek mümkün olmu tur. Bu verileri defterdeki tasnif sistemi do rultusunda ele aldı ımızda Canik Sanca ı’nda 107 köyün Hıristiyan ve 346 Köyünde Müslüman nüfus tarafından olu turuldu u belirlenmi tir. Kaza merkezine sahip ve Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837)

175

kendine tabi kazaları bulunan yerle keler dikkate alındı ında 1837 Canik Sanca ı’nda, Samsun Kazası, Arım Kazası, Kavak Kazası merkezi olarak kabul edilen Nefs-i Kavak ile Karka köyünde tamamen Müslümanlardan olu an yerle imcileri tespit etmek mümkün olmu tur. Bunun yanı sıra pek çok tali kazanın merkezinde Hıristiyan nüfustan olu an yerle imcilere rastlanmı tır. Bafra, Ünye ve Fatsa gibi büyük kaza merkezlerinde de Hıristiyan mahallelerin varlı ı dikkat çeker. Ayvacık Kazasına ba lı ve sonu “Oymak” eklinde biten köylerin hem Müslüman hem de Hıristiyan yapıya sahip olu ları ilgi çekmektedir. Bu durum bir sosyal grubun Ayvacık kırsalında Hıristiyanlıktan slamiyet’e ihtida etti i eklinde de de erlendirilebilir. Madenkabı (Kab-ı Maden) Kazası köylerinin tamamen Hıristiyan oldu u anla ılır. Bazı tali belgeler sayesinde bunların Erzincan’ın Kemah ya da Elazı Maden yöresinden gelen Hıristiyanlar oldu u belirlenmi tir.5 Her ne kadar göçebe Hıristiyanlar olarak kayıtlara geçen yöre sakinlerinin Ermeni ve Rum olarak kaydı yapılmı sa da6, köy adlarının özgün Türkçe kelimelerden olu ması akıllara Ortodoks Türklerin varlı ını getirmektedir. Sonuç itibariyle Canik Sanca ı’nda yer alan dinsel yapının en belirgin unsurlarını Müslüman ve Hıristiyanlar olu turmu tur. Ancak Hıristiyan ve Müslümanların mezhep farklılıkları idari olarak düzenlenen bu defterde yer almamaktadır. Osmanlı Devleti’nin en azından 1837 resmi anlayı ında mezheplerden ziyade bir dine mensup geni kitlelerin varlı ının tespiti yeterli olmu tur. Sosyal yapı içinde aynı dine mensup insanların belirli mahalle ve köylerdeki ola an birliktelikleri sonucu ortaya çıkan yerle im yapısı devletin böylesi bir tasnifini kolayla tırmı ve do al bir uygulama haline dönü türmü olsa gerektir. Canik Livası kayıt defterine bakarak yörede Müslüman yerle kelerin fazlalı ı nedeniyle etkin dini yapının slamiyet oldu unu vurgulamakta yarar vardır. Özellikle lhanlılar döneminde kurulan Samsun Kaza merkezi ve bir Türk Kalesi etrafında ekillenen yerle imciler, 1837 yılında tamamen Müslüman bir görünüme sahiptir. Ancak Samsun Kazasına yakın bölgelerden sonraki yıllarda ya anan iç göçün zamanla Liva merkezinin demografik yapısında de i ime yol açtı ı tahmin edilmektedir. C. Defterde Yer Alan Etnik Tasnif Sistemi Canik Livası Kayıt defterinde sistematik olmamakla beraber etnik yapıya ili kin bir tanımlamanın varlı ı dikkat çeker. Özellikle Hıristiyan mahalle yerle kelerinden bahsedilirken Ermeni ya da Rum nitelendirmeleri kullanılmı tır. Köylerde ise bu nitelendirmenin nadiren yapıldı ı anla ılmaktadır. Buna göre Bafra Kaza merkezinde bir Rum ve bir de Ermeni mahallesinin en azından 1837 yılında varlı ı belirlenmi tir. Bafra köy isimleri filolojik anlamda Türk kültürünün özgün da arcı ını beraberinde ta ımakla birlikte ulus yapısına delil te kil edecek bazı izleri de bünyelerinde barındırmaktadırlar. Canik Livası yerle ke adları arasında rastladı ımız Türk tabiri bir tek Bafra Kazasında yer alan Türk Köy’de kar ımıza çıkmaktadır. Ayrıca Bafra köyleri arasında yer alan Tatarlı, Yörgüç Eyüp Laz ve Yörük Alanı eklinde ki adlar do rudan egemen ulusun varlı ını en azından yerle ke adları ile de co rafyaya kazıdı ını kanıtlar. Bafra köyleri arasında yer alan Kürtler ma Kı la köyü de etnik yapı içinde Müslüman bir ba ka unsurun nitelendirilmesi olarak tanımlanmı olmalıdır. Bafra’da yer alan bazı köylerin muhtar ve imamları olmasına ra men ta ıdıkları adlar bir tür ihtida hareketinin de varlı ı konusunda kanıtlanmayı bekleyen ipuçları ta ımaktadır. Örne in Köprücüyan ma Gulamo lu köyü Müslüman olmakla beraber Ermenice “o ul” ekini muhafaza etmesi manidardır. Yine Rumlar tarafından kutsal kabul edilen suya verilen Ayazma adılını da Bafra’da ki Ayazma köyünde tespit etmek mümkün olmu tur. Bu köyde imamı ve muhtarı olan bir köy olarak kayıtlara geçmi tir. Yine Müslüman bir köy oldu u imamından belli olan Çıkrıkçı Ahristo ve Kurt O lan köyündeki Ahristo adılı bir anlam ta ır mı bilinmez. Bu arada Bafra’da yer alan Hıristiyan unsurlara ait pek çok yerle ke adılında “Zımmi” eklindeki nitelendirme Rum ulusunu nitelendirmek için kullanılmı olmalıdır. Bafra’da yer alan bazı Hıristiyan köylerinde ise Urmanos, Fidelya ve Kostanti O ulları ibarelerine rastlanılmı tır ki bunlar muhtemelen Rum köyleridir. Bazı Hıristiyan köylerinde de Türk ve Müslüman köylerinde belirlenen geni aile çekirdeklerinden bahsetmek mümkündür. Yani köyü ilk olu turan yerle imcinin baba, karde ya da o ullarla anılarak bir köy adının olu turulması eklindeki gelene in Hıristiyan köyleri içinde geçerli oldu u anla ılmaktadır. Örne in Yayla, Köse Kahya, Stefan, Kara Vasil o lu Köyü eklindeki yerle ke bunun ilginç bir kanıtını olu turur. Samsun Kaza merkezinde 1837 yılı itibariyle hiçbir Hıristiyan dinine mensup unsura rastlanmaz. Ancak Samsun Kaza merkezini çevreleyen ve Kab-ı Maden Oyma ı Hıristiyanları olarak kaydedilen köylerin hemen tamamı Hıristiyan yerle imciler tarafından olu turulmu tur. Samsun Kaza merkezini çevreleyen kırsal alana konu landırılan bu Hıristiyan köylerinin hangi ulusa mensup olduklarına dair net bir emare tespit edilememi olmakla beraber köy adları ve köylerin idari anlamdaki temsilcisi olan 5 6

BOA., NFS.d, Gömlek Nr. 979 ve 993, “Erzincan Kemah’tan gelen göçebeler.” BOA., MAD.d., Gömlek Nr. 2177731, “Madenkabı Kazası Ehl-i zimmet reayaya (Ermeni ve Rum) ait defter.”, 1266 H.

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

176

M. Yavuz ERLER

kocaba lar ile kâhyaların lakaplarının Türkçe olması bazı ipuçlarını beraberinde ta ır. Bu köy isimleri ve lakaplardaki Türkçe (Arapçadan arınmı ), ya Türklerle slamiyet öncesi temas kuran bir ulusun kültürel etkile imini ya da gerçekte Türk ama Ortodoks olan bir sosyal yapının varlı ını kanıtlar. Özellikle lhanlılar döneminde ehirle en Samsun Kaza merkezi çevresinde lhanlıların ilk kurulu devresindeki Hıristiyanlı ın devlet politikası olarak kabullenilmesinin de etkisi olmu olmalıdır. Yine de günümüze kadar uzanan bu yerle keler ve adlarının dı ında mimari yapının tarihsel izlerini yansıtacak hiçbir iz geride bırakılmamı tır. Mevcut bazı kilise kalıntıları da hazine hayaliyle yanıp tutu an yoksulların ya da tamahkâr varlıklıların tahribatından kurtarılabilinmi de ildir. Bafra Kazası’nda bulunan Hıristiyan ve Rum mahallelerinin 1853–1856 tarihleri arasında Samsun Kaza merkezine yönelmeleri neticesinde Samsun Kazasını çevreleyen kırsalın Hıristiyanlarını da ehir merkezine çekmi olmalıdır. O halde Samsun Kaza merkezinde olu an Hıristiyan mahallelerinde ya ayan insanların sosyal anlamda kent kültüründen ziyade kırsal kültüre e ilimli olduklarını iddia etmek yersiz olmayacaktır. Sosyal yapı içinde yer alan Hıristiyan unsurunun bu geç zamanlı kent kültürüne adaptasyonu, ehir merkezinde olu an dini yapılarından kiliselerin neden camiler kadar eski bir tarihe sahip olamadıklarını açıklar. Samsun Kaza merkezini çevreleyen ve on altısı Müslüman ve on altısı da Hıristiyan olan köy adları da ta radaki etnik yapı üzerinde fikir vermektedir. Örne in Karakoyun ma Caniklü köyü, bir Türk boyunu nitelendirmektedir. Dereköy, Türkmenler, Cırlabuk köyü de bir ulusun varlı ına emare te kil etmi tir. Ayrıca Samsun Kazası kırsalında yer alan Ekrat (Kürt) Taifeleri köyü de bir göçün beraberinde ta ıdı ı sosyal yapıya ait kimlik olarak de erlendirilmeyi beklemektedir. Arım Kaza merkezinde Müslümanlar tarafından olu turulan iki mahalle yer almaktadır. Özellikle Arım Kazası civarında yer alan Alan ma Alacaviran köyünün üzerine kaydedilen “Tokatlı” ibaresi civar metropollerden Arım Kazası’na gelerek yerle en unsurların varlı ını kanıtlar. Arım Kazasına ba lı olan Ökse (bugünkü Kutlukent-Tekkeköy-Dikbıyık) Kazası kırsalında yer alan Araplu Köyü bir ulusun varlı ından ziyade Suriye’den göçen Karayaka Yörüklerinin ilk yerle kelerini olu turmaktadır. Yine burada yer alan civar köylerinde Karayaka Yörüklerine mensup unsurlar oldukları tahmin edilmektedir. Karayaka Yörüklerinin 1865 sonrasında Kafkas göçmenlerine devredilen arazilerini terk ederek kı lak olarak kullandıkları Erbaa/Karayaka, Bafra yörelerinde yo unla tıkları tahmin edilmektedir. Ökse kazasında Karayaka Yörüklerinin halen Dikbıyık/Kurt Ahmetli Çerkez köyünde bir mahalle olarak varlıklarını sürdürdükleri anla ılmaktadır. Yine Karayaka a iretine mensup bu civardaki köylerin Kafkasya’dan gelen Çerkez ve Gürcülerle birlikte aynı yerle keleri birlikte payla tıkları ve zamanla Kafkasyalı bu unsurlarla kayna tıkları belirlenmi tir. Kendilerini bazen Ankara’dan geldikleri eklinde nitelendiren bu unsurların Suriye ( am), Adana-Antep, Diyarbakır-Yozgat, Ankara-Eski ehir ve oradan Tokat ve Samsuna (Bafra ve Ökse kazası) ula an bir Yörük a iretinin göç öyküsünden haberleri yoktur. Arım Kazasına ba lı olan Ayvacık Kazası’nda 1837 yılında yer alan Karye-i Muhacirin-i Çerakese ibaresi Kafkas göçmenlerinin bu co rafyada Karayaka Yörük a ireti ile olan birlikteliklerinin 1865 göçü öncesine tekabül etti ini kanıtlar. Ayvacık Kaza merkezinde ve Tekincek Köyü’nde Ekrat (Kürt) taifelerinin de varlı ı 1837 tarihli kayıt defterindeki verilerden anla ılmaktadır. Yine Ayvacık Kazsında yer alan Tuna Oyma ı, til Ba ı, Bölükba ı Oyma ı, Keskin Oyma ı köylerinde ki gibi hem Müslüman ve hem de Hıristiyan köylerinin birbirini takip etmesi Hıristiyan Türklerin slamiyet’e geçi a amalarını nitelendiren emareler olsa gerektir. Ancak bu Türklerin Roma mparatorlu u bünyesine Hazar mparatoru kızı Çiçek Hatun döneminde 750–925 yıllarında gelen Kafkasya men eli Türkler mi yoksa Don-Volgadil havzasından Hunlarla birlikte Tuna’yı a ıp Balkanlara Bulgaristan’a gidip sonradan buraya göçen Bulgar Türkleri mi oldu unu belirlemek yeni verilere müracaatı gerekli kılmaktadır. Ayvacık Kazası köyleri arasında belirlenen Karye-i Ke dereli Oyma ı Reayaları ibaresi de Fatsa Kazasına ba lı Ke Deresi Kazası’ndan Ayvacık Kazasına yönelik bir iç göç hareketinin varlı ını kanıtlamaktadır. Yine Ayvacık Kazası kayıtlarından Semail, Derbend, Demirlü ve Kabalı köylerinin Sivas’dan gelen Müslüman göçmenler oldu u anla ılır. Terme Kazası kırsalındaki Eynesillü köyü Giresun Eynesil’den gelerek yerle en ve 1837’de bir Müslüman köyü olarak varlıklarını sürdüren kimselerin varlı ına i aret eder. Özellikle Terme Kazasına ba lı Akçay (Salıpazarı) Kazası’nda bulunan ve bugün aynı isimi ta ıyan Bazlamac Köyü ve civarındaki sakinlerin Gürcü oldukları dikkate alındı ında Kafkasya’dan 1856 öncesi ya anan bir göç hareketinin varlı ı anla ılır. Akçay Kazası’nda yer alan ve bir Müslüman köyü olan Karye-i Gıptiyan’da bir tür ulusal kimli in izlerini ta ıyabilir. Ancak emin oldu umuz bir ey vardır ki oda Akçay’da yer alan Karye-i Ekrat (Kürt) taifesinin bir kimli i nitelendirmi olmasıdır. Ünye Kazası’nda ise göçebe Hıristiyanların varlı ına dair ibareler bulmak mümkündür. Yine Ünye Kazasına ba lı Çöre i Kazası’nda kaydedilen Ekrat (Kürt) Taifesi dı ında bir kimlik nitelendirici kayıt bulunmamaktadır. Bununla birlikte Ünye Kaza merkezinde bulunan “Zımmiyan” ve “Ermeniyan” mahalleleri Rum ve Ermeni kimliklerine i aret etmi tir. Ünye merkez kazaya ba lı köylerden birisi olan Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837)

177

Karye-i Zeynik ve Gobi köyündeki Gobi e er bir göl ya da çöl adıysa Ünye’deki Türklerin göç co rafyalarını belirginle tirmek bir hayli kolayla mı olacaktır. Fatsa Kaza merkezinde bulunan Reaya-yı Rum ve Bazar, Ordu ve Kaya Ardı Ermeni ibareleri bariz bir kimlik tanımlaması olarak dikkat çeker. Ayrıca Fatsa merkez kazada bulunan Ermeniler, buraya Pazar, Ordu ve Kaya Ardı bölgelerinden göç yoluyla gelen bir sosyal yapıyı nitelendirmektedir. Yine Ke Deresi Kazasında yer alan Karye-i Kendikse ma Tatarcık köyü Anadolu’da ki Mo ol egemenli inin kalıntıları olarak bir kimlik tespiti yapmaktadır. Yine Ke Deresi Kazasında yer alan Karakoyunlu ma Akça Kise köyü de Türk a iretlerinden birinin yöredeki varlı ını kanıtlar. Kavak Kazası ise Canik Livasına ba lı olup sahile uzantısı olmayan tek kaza özelli ini elinde tutar. Kavak merkezini olu turan Nefs-i Kavak ma Karkı köyü iki mahalleye sahip Müslüman bir yapıya sahiptir. En azından 1837 yılı itibariyle Kavak ve civar köyleri arasında hiçbir Hıristiyan köyüne dair veri olmaması ilgi çeker. O halde Kavak Kazası Türk ve slam kimli ini sahil kazalarına oranla çok daha önceleri sa lama almı olmalıdır. Özellikle Çakallı yolu üzerinde yer alan Selçuklu dönemine ait Kervansaray bunun yerle yeksan olmu bir abidesi olarak yıllara inat varlı ını sürdürmeye devam etmektedir. Kavak bölgesindeki ulus kimli inin 1865 Kafkas göçlerine kadar özünlü ünü korudu unu iddia etmek yersiz olmayacaktır. Ancak 1837 yılındaki kayıtlarda Seyyid Ali Köyü muhtarı olan Çerkes o lu Süleyman’ın varlı ı münferit kitlelerin göçünü kanıtlar. Kavak köyleri arasında yer alan Kayı, Bayındır, Artuklu ve Tatar Musalu gibi köy adları bir kimlik de erlendirmesi olarak ele alınabilir. Yine de Kavak Kazası köy adlarında sıkça kar ımıza çıkan Aslanca ve Kara Aslan gibi bu yöreye ait olmayan bir canlıyı nitelendiren köy adları yöre sakinlerinin ya bu hayvana kafayı bozdukları ya da bu canlının egemen oldu u sahalardan buraya gelen Türkler ya da Arapların oldu u yönünde de erlendirilebilir. Özellikle Gulam Köyünde Ba datlı o lu Osman Efendinin imamlık yapması ve Azaklu köyündeki Arap o lu Emrullah Efendi’nin imam olarak hizmet vermesi Ba dat yöresinden bir grubun Kavak kırsalını mesken tuttu u eklinde incelenebilir. Belki de bu Aslan takıntısı bu Irak co rafyasından çok daha erken dönemlerde Kavak’a göç etmi tir. Özellikle Kral lakaplı muhtarlarda belki sadece lakapta de il gerçekte de bilinmeyen bir tarihi kökeni ifade eder. Sonuç itibariyle de erlendirmeye çalı tı ımız 1837 yılına ait defterdeki Canik Livası kaza ve köy adları yalnızca birer kelimeden ibarettir. Belki de de erlendirmelerimiz tamamen laf-ı güzaftır. Yine de bo oturup bo konu maktansa fikir üretmekten zarar gelmez düsturuyla gerek inanç, gerek kimlik ve gerekse göçebe- ehirli kültürüne ili kin bir takım verilerin de erlendirmesi yapılmaya çalı ılmı tır. Aynı yer isimleri ve ahıs isimleri dikkate alınarak özellikle lakaplardan yola çıkılarak meslek grupları, göçmenler, kimlikler ve daha nice dil bilimsel ara tırmalara veri kaydetmesi açısından ekte bu defterin Türkçe harf karakterlerine çevirisi eklenmi tir. Bafra Kazası Mahalleleri (1837) Muhtar mam Kocaba ı Muhtar-ı Evvel Ekmekçizen mam-ı evvel Nuri Mehmet Efendi Muhtar-ı Sani Cebel o lu Hacı sa Ahmet Efendi- Hacı Seydi Numan Efendi

Sıra No. 1

Mahalle Adları Hacı Nabi ve Sofulu

2

Cami-i Kebir

3

Küçük Hamam ve Müftü

Akman ........- Sazar o lu Nazif Efendi Mustafa

4

Hacı aban ve Karkalı

5

Cilhane

6

Debba hane

7

Yaka ve shaklu

Yusuf o lu Yusuf- Kara Ahmet o lu brahim eyh o lu smail- Güveci o lu Seydi Saruklu o lu Ahmet EfendiHacı o lu Mustafa eyh MustafaHacı Mehmet

8

Rumiyan

9

Ermeniyan

Kahyası

Mustafa Efendi Geyikcizade Hafız Mehmet Efendi Akcazade Salih Efendi Mensurzade Mehmet Efendi Dedek o lu Kalyoncu o lu Madenci Vasil Madenci Hırakim Akob Hallac Yakup

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

178

M. Yavuz ERLER

Sıra No. 1

Köy Adları Türkköy

2

Serdenlü ve Kara eyh

3

Alpagut

4

Ku çular

5 6 7 8 9 10 11 12 13

Bafra Kazası Köyleri(1837) Muhtar mam A ça mam o lu Dursun- Nuh Mustafa Efendi o lu Deli Mehmet Safracı o lu Kara Hasan- brahim Efendi Barutsuz o lu Ali

Kahyası

Öküz o lu Sava

Babucu o lu Kirako

Uran o lu brahim- Türkmen Ahmet Efendi o lu brahim Virancık, Ekberli ile Elmacık Hacı o lu Mustafa- ahba o lu ... o lu Mehmet ve Koza zı Molla Hüseyin Efendi Selam-ı Aleyk Haro a Yani Kaykusuz ve Kolaycılu Teke in o lu Ömer- Ak olan Hüseyin Efendi Hasan ... Harifi ve Yaya Osman o lu Kör OsmanSinan o lu Pir o lu Mustafa brahim Efendi Gökçe Su Sarnik Aksidas lyaslu ve Ganberlü ve Pa a Ali Hoca o lu Mustafa- Behir Hüseyin Efendi eyh o lu Ali Börümce, De irmen Özü ve Topal Hüseyin o lu HasanHasan Efendi Ku lukhane Paça o lu Hüseyin o lu Mehmet Efendi Köprüciyan ve Gulamo lu Gulam o lu HalilHoca o lu Kara Hüseyin o lu Hasan Ahmet Efendi negazi Karao lan o lu Mehmet- Cemil Hüseyin Efendi o lu Mahmut

14

Kelemkırı ve Garib ah

Kolaycı Osman

15

Kira ciyan ve Tatarlı

16

Gökçe A aç ve Gülderisi

...... o lu Hasan- Köle (Gülle?) Mehmet Efendi o lu Halil Mente o lu Veli- Erzade Kır o lu Halil Mehmet Efendi

17

Yörgüç Eyüp Laz

18 19

Kara Burç Demi ek

20

Kelikler

21

Çulha Koca

22

Kocaba ı

o lu

Mustafa

-Put Hacı o lu Efendi

Uzunca o lu Hacı Hasan- Fik o lu Salih Kavaklı o lu Hacı Mehmet Ak Hüseyin o lu Mehmet- Kel Mustafa o lu Osman Kara Ahmet-Sinan o lu Mustafa Recep o lu Nasuh- Göd o lu Ali

Müderris Gedi i

24

Pelit Bükü

25

Yi it Alan

26

Kolayverdi

27 28

Kolay Asarlı, Kolay Zımmileri

29

Andır

30

...

31

Kovanlık

32

Kanluk Önü

33

Çal Köy

34

Mardar

o lu Kostanti o lu Nazari

Ali

Musa Efendi Hasan Efendi Salih Efendi Mustafa Efendi Sucend o lu Hüseyin Efendi

negazi ve ... Zımmileri

23

o lu Mihail

Kır Demirci o lu Delice Yani Yani Yani .......... Yorgi Suhte o lu brahim-Kendir o lu Ali Bosdil o lu Hasan- Sarı Osman o lu Mustafa Kör Hüseyin o lu Ahmet- Emir o lu Ali Mustafa- Dursun o lu Ahmet

o lu

brahim Efendi Civan o lu Hüseyin Efendi Tir o lu Ali Efendi Mustafa Efendi Köykü Vasil

Tatar o lu Mahmut-Mahmut o lu Hasan ...... o lu brahimEmir Mehmet o lu Mustafa Tatar o lu AliTatar o lu brahim Sakızcı o lu brahimHebel o lu brahim Karagöz o lu Himmet........ Mehmet Karakoç o lu Mahmut-

o lu

Süleyman Efendi Uzun Ali o lu Mehmet Efendi Mustafa Efendi .......... o lu Eyüp Efendi Memi Efendi Salih Efendi

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

o lu Öksüz o lu Mirnav

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837)

179

39

Dede Mehmet Osman-Topal mam o lu Hasan Kör o lu Ahmet Efendi Ayazma Da lı o lu SeydiÖmer Efendi Ömer o lu Ömer Lengerli, Yılmazlı ile Yörük Deli brahim o lu Mustafa- Ali Efendi Alanı Molla Ali Sürmeli Aslan Nikola Urmanos Yorgi

40

Kelik

41 42

Do an Yuvası Darbo az

43

Kızakcı

44

Ku kıyan ve Geleric

45 46

Tokuz A alı ı ve Engiz Zımmileri Canikli Yurdu ve Tekincik

47

El Alan

48

Kayalu ve Kablancık

49

Çiftlik

50

Korundar Alancık

51

Yel Alan

52 53

Ca ud Deve Alanı

54

A lan

55 56

Hüccetlü Koz Alan

57 58

Erik Bükü Boyalu ve Çelik Alan

59

Sarbuse

60

ıklık

35 36 37 38

61

Köseli

Karagöz MehmetAk Mustafa

Abdi o lu brahimMahmut o lu Molla Hüseyin Tanil o lu ÖmerKara Ahmet o lu Ahmet Dede o lu HalilGülce o lu Hasan Memi o lu MustafaBace o lu Abdi Cir o lu AliDemirci o lu Kara Hasan Suhter o lu- Hacı o lu Hüseyin Mustafa-Hacı Hasan Kara brahim o lu Ayvaz o lu Osman Hasan- Mustafa

smail Efendi Abdurrahman Efendi Hacı o lu Ali Efendi Mehmet Efendi

Ali Efendi Hacı Hüseyin Efendi brahim- Hüseyin Efendi

Hacı o lu Mehmet- Abdullah ...... Ali o lu MehmetMolla Bekir Kara Ali o lu MustafaKara Ali o lu Osman

Ömer Efendi o lu Yera Yorgi

Ömer Efendi Uruç o lu Hüseyin Efendi Ömer Efendi Güce o lu Vasil

69

Kirte

70

... ve eyh Uran

71

Çıkrıkçı

66

Mustafa Efendi

Yera Nikola

Kıran ve Karaca Börk

65

o lu

Gürcü o lu Mukaddisi .......... Anasdas Miri o lu Yani Kel Bira o lu Yani

68

64

o lu Sava Dimid

..... o lu MehmetAbdullah Efendi Kara Mehmet Kubat smail- Kör Mehmet o lu Emin Efendi Mustafa

67

63

Mehmet Efendi o lu Kara Kiraki

Yayla ve Köse Kahya ve Stefan ve Kara Vasil o lu Sarma ık ve Tekye Kavaklu OsmanUzun o lu Mahmut Gazi Beklü Cud o lu AliSandık o lu Mehmet Ak Tekke ve Martı Kala ükür o lu MustafaTomal o lu Mustafa Hoca Hüseyin sa o lu MustafaDirik Kel Hasan eyh Ula ve Torun o lu ve Hamza o lu AliTecir Beklü Odaba ı o lu Süleyman Fidelya

62

o lu ..... o lu Yorgi Ekiz o lu Panayut

Ahristo

ve

nce Mehmet o lu Mehmetnce Mehmet o lu Hamza Deli HasanKaba Sakal Hasan Bacaksız o lu SüleymanMustafa Kurt Zibal- Kurt o lu Eyüp

Beklü Dimid

Lazari o lı Yani o lu Arab o lu Abram

Kostanti Behri

o lu Dokuz o lu Hıralanbu

Hüseyin Efendi Ahmet Efendi Hacı Ahmet Efendi Osman Efendi Hacı Efendi

Hasan

Kara Ahmet o lu Molla Abdullah Süleyman Efendi nce zade Mehmet Efendi Mehmet Efendi

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

180

M. Yavuz ERLER

72

O lan Tasköy

73 74 75 76

Kuyu Altı Kostanti o ulları Tekke Zımmileri ... ve Osman Beylü

77

Hacılar Kürtler ile Kı la

78

Çalık o lu Halil- Hatip o lu Mehmet Efendi smail Çakır o lu Yani Eplipe ....... o lu Lefter nce Panayut o lu Koda Numan o lu SeydiÇil Hasan mam o lu MehmetArap o lu Ali

n Özü

...... Banayut Nikola ....... lya Tumak o lu Kiraki

Hafız smail Efendi Osman Efendi

79

A ca Alan

..... o lu Yorgi

80

Tutma ah

81

Baraltı

82

Asma Çam

83

Kirazlu

84

Kabaçukur, Ot Kayası ile Ku çular

Lazari o lu Kostanti Lefter Kara Papas o lu Panayut Todik Türüd o lu Bavli Kalaycı o lu Sava o lu Yorgi Vasil Tumak o lu Stefan o lu Aleksan Yorgi Çolak Yani Yani o lu Yera

85

Sofu Çukuru

Ku canın Yorgi

86 87

Pire Yurdu Doyran ve Hibillü

Kürd o lu Yorgi Çavu o lu Hır o Panayut

95

Himmet o lu Ali- Aya o lu Ali Gökçe Bo az Sivillü HüseyinMüezzin o lu Ali Bedi ve eyhler Deli Salih- Sarı Ahmet o lu Mehmet Ak Gönü Çakır Suhte o lu Ahmet- Kel Osman o lu Mehmet Yenice ve Kara Bayraktar Kürt Ömer o lu Feyzullaho lu ve Yukarı Elma Urbacı o lu Hasan Ta kelik ve Sincar Tonkal o lu Salih- Kara brahim o lu smail Göçkün Hatip o lu MehmetMemi o lu Mustafa Zeytun Ha lak o lu MehmetKara aban o lu Ömer Kara Haylu

96

Çıtırlık

97

Toylu

98

Oyma Bah i

99

Sakar nek

100 101

Kızlak Mün ecab

102

Yukarı Isırganlu

103

A a ı Isırganlu

104

Filik

105

Gökçe A aç

106

Terskırık

107

Ali Dede Yutası

108

Tepe Yutası

88 89 90 91 92 93 94

Ömer o lu Osman Efendi smail Efendi Süleyman Efendi Hüseyin Efendi Ali Efendi Mehmet Efendi Mehmet Efendi Hacı Hüseyin Efendi Ta çı o lu Bedri Dimid

Deli MehmetEyüp o lu Hacı Bekir Dingil o lu NasuhMehmet o lu Nasuh Müezzin o lu HasanHotman o lu Hüseyin Himmet- Çakır o lu Hasan Debil o lu MehmetÇulha o lu Ahmet Kimba o lu lyasCo o lu Süleyman Hatip o lu lyasYani o lu Ali Kızılca o lu Hasan....... o lu Hasan Dursun o lu AliTanil o lu Mehmet Toklu o lu MehmetBattal o lu Mehmet Ali Dede O lu MustafaMüezin o lu Hüseyin ....... o lu Ali-

Kayık o lu Mehmet Efendi Hüseyin Efendi Kaba il o lu Hüseyin Efendi Ali Efendi Ahmet Efendi Himmet Efendi Veli Efendi Hatip o lu Ali Efendi Hıdır Efendi Veli Efendi Ömer o lu Hüseyin Efendi Yörgüç o lu

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Topuz o lu Dimit Kalaycıo lu Dimid

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837) 109

Viran ve Kabaklu

110

Köy Adları

2

Yukarı Malkoç

4 5 6 7 8 9 10

Himmet Efendi Topal mam o lu Mustafa Efendi

nderesi ve ...

Sıra Nr. 1

3

Kurt Hasan o lu Hasan ... o lu MehmetKara Mustafa o lu Ali

Kakül o lu Sava BAFRA KAZASINA BA LI ALAÇAM KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba

Nefs-i Alaçam

Uzun Panayut

Çuhurcu o lu Alilyas o lu Hüseyin Alamet Molla Hüseyin-Umur o lu Ramazan Vicekler Hasan o lu Ali-Divane o lu Abdullah Yo un Belid ve Pesmurcu Deresi Eyüp o lu SüleymanHalil o lu Hüseyin A a ı Malkoç Dervi o lu AliAslan o lu Osman Kabalu ... o lu OsmanGüdel o lu slam Demirci Köy, Kaluk ve Kara Çukur Hasan- Ahmerci o lu Ali Kozköy ve ... Osman o lu MehmetMırık Mehmet Nefs-i Alaçam slamları ve ...... o lu Ali- ...... Gelemen Bacak o lu Mustafa

Sıra Nr. 1

Mahalle Adı Said Bey

2 3 4 5

Hançerli Bazar Cami-i Kebir Mekre

6

Hacı Hatun ile çkale

Hasan Efendi Ali Efendi Ali Efendi

SAMSUN KAZASI (1837) Muhtar mam Uzun Halil o lu AhmetEl hac Mehmet Emin Efendi Müezin Hacı Hüseyin Efendi Ali Efendi-Terzi Ahmet Ahmet Re it Efendi Hafız smail-Nalband Ali Osman Efendi Hatip Mehmet-Abdulmuttalip Ahmet Efendi Hacı Mehmet Efendi-Durmu Ali Efendi Ali Kavaklu Halil Mehmet Efendi

Demirci Suyu Kızıl O lak

20

Karagöl

8 9 10 11 12 13 14

o lu Uzun o lu Lazari

Süleyman Efendi

18 19

5 6 7

Kahya

Veli Efendi

15 16 17

2 3 4

Yapulcu o lu Kirkor

Kocaba o lu Hüseyin Efendi Çürük o lu Mustafa Efendi Göncü o lu Ali Efendi Ali Efendi

SAMSUN KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kurt o lu AliSüleyman Efendi Himmet o lu Ali Da Köyü Ali Koca o lu Hüseyin Molla Mustafa Aladun Said o lu Salih smail Efendi Dereköy, Türkmenler, Kara Mustafa-Seydi o lu Osman Molla Mehmet Cırlabuk Kara Koyun, Canikli ......- Bekir o lu Himmet Molla Ahmet Aksular Memi o lu Osman Molla Mustafa Çakırlar, Bozmellü ve Tunha Mehmet-Battal Mustafa Molla Hüseyin Karaköy Çivril ve Kabaklu Kara Mustafa-Ka kar o lu Ali Mehmet Efendi Badırlı Kör Osman Molla Mehmet Dereler ve Acıbükü Kibal o lu Ali-Kel Ali o lu Ali Molla Halil Uzgur, Ku culu ve Kara Ömer- mam o lu Hüseyin Molla Hüseyin Kıran Koymat ve Ma lyas Koca Mustafa-Çökmet Salih Molla brahim Nemlus ve Ahulu Topal Mehmet-Küçük o lu Mustafa Yusuf Efendi Ak Alan Çukadar o lu Mehmet-Cila o lu Mehmet Efendi Hasan Köseli Ömer Be e o lu Mehmet Salih Efendi Ekrat Taifeleri Kürt Halil-Çakır Ali o lu Mehmet Molla Mehmet Çardak Kiri i

Sıra nr. 1

181

Köy Adları Kayı

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Kocaba

Kocaba

Kahya

Kahya

Kara Kavuk Yera o lu Panayut Todor Koda Gavril Ektir o lu Panayut Kirkor o lu Cıdagık o lu

182

M. Yavuz ERLER Kostanti Papaz Kostanti

Borife Kuyustur o lu Yoriha Papaz stavri Kirkor o lu Stefan Demirci o lu Bakırcı o lu Pavli Vasil Semerci o lu Yani o lu Yorifa Stefan Kalpak o lu Yorika Yani Kalbuz o lu Sandalcı Kostanti o lu Dimid Stefan Kiraz o lu Sava .......... Nikola Papaz o lu Yani Papaz Pur Todor

21

Düzköy

22

Beklik

23

Kızıl Göl

24 25

Gürgen Pınarı ve Kuru Gökçe Kabakönü

26

Boylan

27

Kadıköy

28

Ada Reayaları

29 30

Göl Yala ı ve Saib Reayaları Serniç Bunarı

31

Dö er Be i ve Ali Bey

Kosta

32

Çınarlu

Papaz Tudor

........... Sava

18 19 20 21 22 23 24 25 26

Samsun Kazasına Ba lı Kayı Madeni Oyma ı Reayaları (1837) Köy Adları Muhtar mam Kocaba Oran Papaz o lu Panayut Dö erisi ile Asara aç Kalaycı o lu ....... Kiraki Sarı Bıyık ve Hayat Koca Kavur o lu Stefor Deresi Kara Berçin ........ Eksendi Yarmalu Batak ve lya o lu Yor Haydar Çınar A ılı ........ Nikola Ba can ....... Mihail Çekenek ........ Vartemyos Sinme Ta aban o lu Hıralanbu Ökse Oyma ı Papaz o lu .......... lya Ömer Gölü Tınas o lu Sava Samruk ve Çelik Alan Papaz o lu Hıralamabu Çal Tınas o lu Sava Çırakman ...... lya Ali Bey ve Gökçe Pınar Kömürcü o lu Hıralanbu Andırya Mahallesi Gavril o lu Nazari Kuru çu o lu ve Pelit Kürklü Panayut o lu Oyma ı Cenker Bolatcı o lu Panayut Arucak Sava o lu Dimidri Yunbat Çolak o lu Lefter Sarı Yurt Buz o lu Yani Ba basan Kocabıyık Pur Kiriclü Pur o lu Yani Kı la Makarisi manet Gökçe Cebr o lan Yani Yayla Kiri i Oliferos

Sıra Nr. 1

Mahalle Adı Çay

2

Orta

Sıra Nr. 1 2

Köy Adı Demircilü Acıklu ile Sazlı

Sıra Nr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

ARIM KAZASI (1837) Muhtar mam Emir o lu Hacı MehmetHafız Süleyman Efendi Çelebi Molla Mehmet Hasan Kadıo lu Hacı Hafız Ahmet Mehmet- Hacı Mustafa ARIM KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Hacı Salih-Hacı brahim Mustafa Efendi Yener Efendi o lu Hacı Yakup Efendi Abdullah- Tahir

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Adem o lu Yani Ek ici o lu Yur (Pur) Dertli o lu Andreya

Kahya Kocabıyık o lu Nazari Kıran o lu ..... Kara Sava ..... Kostanti Sırtı Siyah o lu Nikola Kiraki o lu Efesdos Dürzü o lu Nikola Babul o lu Yor Banayut o lu Yor Sefer o lu Nikola Bayram o lu Bedri Çakır o lu Kiraki ........ Lefter Bolos o lu Hıralanbu Andon o lu Sava ....... Aleksi Fetvacı Apostol Polatcı o lu Tınas Kalaycı o lu Hır o Öksüz Panayut Palancı o lu Lazar Yanak Dimidri Esbir o lu Abram Makarisi Yorgi Tudor o lu Sava Yuri

Kocaba

Kocaba

Kahya

Kahya

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837) 3

Oklular ile Uzunlu

4 5 6

A açlar ile So luca Ömerli ile Tatarlu Ku do anlu ile Camilü

7

Küplüye ile Çerçiler

8

Bakraclu ile Sadıklu

9

Hassa Bahçe

10

Halvaçlı ile Mahmudlu

Nuri- Hacı Hüseyin

11

Tokurlular

12

Yamanlu ile Ku culu

13

Ali Beklüler

14

Ak Kuzulu

Hacı Ahmed brahimEyüp Mehmet Emrullah o lu dris- Sarı Ali o lu Hacı 1.Hacı sa o lu Mehmet 2.Dervi Hızır o lu Hacı Ali- Hacı Abdullah Basil o lu AbdullahSalih o lu smail Molla Mehmet o lu Molla Hüseyin- Molla Mehmet o lu brahim Abadızsmail o lu Hüseyin Sırça o lu Salih- Dertlü o lu Mehmet Himmet o lu brahimSikke o lu Halil nce Mehmet o lu Hasanaban Recep o lu Ahmet- Ali Osman Kudi Mehmet o lu Mehmet-Muhak o lu Yusuf Hacı Recep o lu AhmetHacı Recep o lu Mehmet Hatip o lu Mehmet-Hasan o lu brahim Akgöz o lu Ahmet-Sarı Mustafa Muhsin o lu Salih

15

eyh Habil ile Kırtik

16

Körtuna ile Kabalu

17

Hacı Beklü

18

Kumarlı ile Kabdan

19

Yavillü ile Köseli

20

Seyfliler ile Tabuluca

21

Hacı Musalular

22

Ustacalu ile Mahra

23

Hacılu

24

Anlu ile Karacalu

25

Menalu ile Tani hatlu

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

Sıra Nr. 1

Hacı Hasan-Hacı Mehmet o lu Ömer- Osman Hasan- Abdurrahman A ık Ömer o lu Salih aban Çelebi o lu Emin Halid (?) o lu Mustafa Hızır o lu Ali Köstüllü O lu SüleymanCiz o lu Ahmed Hacı Mente o lu AliKili o lu Mustafa

183

Said Efendi Abdulrahman Efendi Mustafa Efendi Mustafa Efendi Mustafa Efendi Hacı Mustafa Efendi Mehmet Efendi

Molla Hüseyin o lu Hasan o lu Hasan Efendi o lu Emir Vaaz o lu Ahmed Efendi Hacı o lu Mustafa Efendi Osman Efendi Mustafa Efendi o lu Mustafa Efendi Yusuf o lu Halil Efendi Hacı Hüseyin Efendi Salih Efendi Hatip Ali Efendi Süleyman Efendi Abdullah Hoca o lu Bekir Efendi Recep Efendi Mustafa Efendi Hatip o lu Ali Efendi

Kethüda o lu Ahmet Efendi Cacil ile Uluköy Hacı brahim o u Mehmet Efendi Celme Müftü o lu Mehmet-Uzun smail o lu Mehmet o lu Hüseyin Efendi Bi ha ile Demirlü Ahmet o lu Mehmet- Hatib Mehmet Efendi Cansız o lu Mehmet Muslibu ile Sarmısak Çerkes o lu Salih- Mehmet Efendi Kahraman o lu Emin Ordu Hacı o lu Mehmet- Mehmet Efendi Süleyman o lu Ali nil Laz o lu Mehmet Mehmet Efendi Zo ar Merzifonlu o lu Mehmet Kadı o lu Salih Efendi Alan ile Karacaviran (Tokatlı) Kadı Bekir o l Mustafa Hacı Yusuf Efendi Düz Yaykıl Viregen ile Ahmet o lu Ali Hasan Efendi Ayazma Yaykınlar ile Kocalar Salih o lu Ali- Sarı Salih Hatip Ali Efendi o lu Ahmet Köy Adları Sarıcalu

ARIM KAZASINA BA LI ÖKSE KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba Kadıo lu Ali Efendi, Kadızade Mehmet Efendi Alineko lu Mehmed

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Kahya

184

M. Yavuz ERLER

2

Sungurlu ile Kiraz Buca ı

3 4

Manamut ile Köseli Arablu ile Durkutlu

5

Tekincik ile Ramazan

6

Semail ile Karacalu (Kıraclu)

7

Mehmeto lu Ahmet, Aktımarlıo lu Salih Sarac Mehmed Fakiko lu Mustafa, Bostalo lu Süleyman Çakır Ali o lu Hasan

çlü ile Kara Bakçe

8 9

Irmak Sırı ı ile Car af Da timur ile Kullu

10 11

Kethüdalı Kara O lan ile Hamzalı

12

Çınarlık ile Balahor

13

Katır A zı ile Ekreclü

14 15

Tekfur Meydanı ile Ku hane Sarmısak

16 17

Güdedi (Gödedi) Büyüklü

18

Baliclü ile Hacı Dani menlü

19 20

Ahalu Gümen ile Yenice ve Saraclu

21

A uklu ile Kara Muslu

22

Sıra Nr. 1

eyh Güvan ile Bayramlu

2

Mahalle Adı Çar amba Köprüba ı (Ermeniyan) Rum Köprüba ı

Sıra Nr. 1

Köy Adları Civar

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

brahim Efendi

Hasan Efendi Fakiyezade Mehmed Efendi Osman Efendi o lu Mustafa Efendi Muzudio lu Numan, Hacı Ahmed o lu Hacı Mehmed o lu Mustafa Efendi Ahmed Hacı brahim Efendi smail Efendi o lu Mustafa Efendi, Hasan Halil Ahmet Efendi Hacı Ali, Bekiro lu brahim Efendi Mehmed Ali o lu Hasan Ömer Efendi Mehmed, Pa ao lu Hızıro lu Mehmed brahim Efendi Mirik Halil o lu Uyuzo lu Abdullah Mehmed Efendi Hacı Bekir, Osman Efendi Abdulrahman o lu Mehmed Molla Süleyman Ali Efendi De irmenci o lu Mehmed Efendi Ahmed Kökçü o lu Hasan Salih Efendi Kara Salih, Kara Tonya o lu Hatib Mustafa o lu Mehmed Efendi Dulcuo lu Mustafa, Halil Efendi Emir Ali o lu Mehmed Pir o lu Mustafa Bucako lu brahim Kuru Mehmed o lu Hatip Ahmed Efendi Mehmed, Hafız o lu Ali Kara Mehmed, Ba o lu Mustafa Efendi Abdurrahman Oflu Ömer, Boran o lu Abdulkerim Efendi Ahmed

ARIM KAZASINA BA LI AYVACIK KAZASI (1837) Muhtar mam Kocaba Madkisi Simeon, Kamber Banika

o lu Yuri

ARIM KAZASINA BA LI AYVACIK KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba Abdulcelil o lu Hasan, Mustafa Efendi Emir Ahmed o lu Ahmed Boyacılu ile Kurd Ahmetli Hacı Turuni Ahmed, Hatib o lu Abdullah Abdulrahman o lu Efendi Mehmed Kökçeli ile Kumköy Odaba ı o lu Hasan, Mehmed Efendi Abidin Beg Yenicesi Kayıkçı o lu Ali, Salih Efendi A ık Ömer o lu Mehmed E ri Kum Koca Ali, Biddedli o lu Hüseyin Efendi Ahmed Nefs-i Ayvacık ile Yukarı brahim A anın o lu Ali Efendi Yenice Mehmed Soku Alan ile Kise Alan Ali, Sarı Köse o lu Ahmed Efendi brahim Çökeklü Molla Hüseyin o lu Ali Efendi Osman Hisarcık Kul Osman, Hasan Ali Efendi Ömerlü Koca Hüseyin Ali Efendi Muhacirin-i Çerakese brahim Hacı Davud Efendi

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Kahya Münzik

Kahya

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837) 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

Ayvacık Kazası ile Tekincek Hasan, Tahir Köyünde bulunan Ekrad (Kürt) Taifeleri Kasbar o lu Oyma ı Kasbar o lu Mustafa, Alemdar o lu Mehmed Derbend Oyma ı ile Tütüncü Osman, Tütüncü o lu o lu Hüseyin Deli Hüseyin o lu Oyma ı Mehmed, brahim Hacı smail o lu Oyma ı Hacı smail o lu Mehmed, Hacı smail o lu Durmu Kutlu Deresi ile Dikicik Halil Efendi, Kara Bela o lu Mehmed Cin mam o lu Oyma ı Cin mam o lu Hasan, Karında Mustafa Kayıkçı o lu Oyma ı Kayıkçı o lu Hasan, Koca Ali Mahmut A a Oyma ı Mahmud A a, Karında ı o lu Ali ehbaz o lu Oyma ı Halil o lu Osman, Ahmed o lu Ali Kadıkiri i Oyma ı Beyazıd o lu Ali, Kara Dayı o lu Mehmed Musa Bölükba ı Oyma ı Musa Bölükba ı o lu Ahmed, Karında ı Mustafa Keskin o lu Oyma ı Keskin o lu Osman, Karında ı smail Tosun (Tuna) Oyma ı Tosun o lu Halil, Karında ı Mehmed til Ba ı Bayrakdar o lu Mehmed, Bolad o lu Mustafa Töngel ve Terice brahim o lu Mehmed, Alemdar Ömer Ke dereli Oyma ı Reayaları

Mehmed Efendi Abdullah Efendi Humiz o lu Mustafa Mustafa Efendi Efendi o lu Efendi

Mehmed Efendi Ali Efendi Hasan Efendi Osman Efendi Mehmed Efendi Halil Efendi Halil Efendi brahim Efendi brahim Efendi Ali Efendi

30 31

Kalyoncu o lu Oyma ı

32

Sungurd o lu Oyma ı

33

Milaslı Oyma ı

34

Bolad o lu Oyma ı

35 36

Kadı Kiri i Keskin o lu Oyma ı

37

Kockan o lu Oyma ı

38

Ordu Ba ı ile nil Ba ı

39

Sinme Ta Oyma ı

40 41 42 43 44

Kökyar o lu Oyma ı Ordu Ba ı Rum Taifesi Tankarlı Karamuk Derbend ve Semail Sivasluları Ahmed Kethuda, Usta (Taife-i slam) Hüseyin Demirli ile Kabalı Sivaslıları Bardakçı o lu Hasan, Bekir Efendi Usta Ali ani o lu Hüseyin

Sıra Nr. 1

Köy Adları Fakir Ali ile Dut Baca ı

Halil

Ali Efendi

Gökçeköy Usta o lu ile Çakmak Oymakları Reayaları Usta o lu Oyma ı

45

185

TERME KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Molla Mehmed, Mustafa Efendi Osman

Ke dereli o lu Muhdisi Arakil Muhdisi Mavril Avaik Kalos Usta o lu Ohannes Kalyoncu o lu Ohannes Sungurd o lu Mudisi Matos Milaslı o lu ehak (?) Bolad o lu Muhdisi Devid A ca o lu Serkis Karagöz o lu Kazir Kockan o lu Kalos Ziyil o lu Karabet Burdam o lu Yani Yani Stefan o lu Bavli Efrire Yakoy

Kocaba

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Ekil ehak (?) Karabina Artin Artin Artin ehak Kalos Terzi o lu Okista (?) Bra kova Sava Kiraki Afisdas Hralanbu

Kahya

186 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 SıraNr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

M. Yavuz ERLER Yukarı Köy Buca ı Koyunlu Bekdi Eynesillü man Alimi Karabakçe A a ı Korfu A a ı Köy Buca ı Fenik ile Bazıköy Elma Köy Kilidi ile Asa uaib Yallu Ku çulu ile Cadır Akköy Ta pınar Me ruk ile Ekrecilü Ahalu ile Ali ar Kayırlu Karacaköy Zelihalı ile Dandırlı Bakraçlu Süleymanlu ile Emir Yusuf ve Kır Kahraman Murad uayib ile shazlı ve Mahruclu ve Da dıralı Korkucak Yukarı Korfu A a ı Kıraclu Kıraclu Kara Mahmud Geçmi

ile

Mustafa Feyzullah aban Ömer, Mustafa Memi Ahmed Lütfullah, Salih Ali Mahmud, Mustafa Ömer, Mehmed Molla Hasan, Ali Mustafa, Feyzullah Hacı Bekda , dris Ali, Bekir Ahmed, Hüseyin brahim Hasan Kara Ali, Ali Hasan Mehmed, Ali

Osman Efendi Ali Efendi brahim Efendi Ali Efendi Ali Efendi Salih Efendi Mehmed Efendi Mehmed Efendi Ali Efendi Osman Efendi Ali Efendi Mehmed Efendi Ahmed Efendi Abdullah Efendi Mehmed Efendi brahim Efendi Osman Efendi Ali Efendi Hasan Efendi Ahmed Efendi

Mustafa, Ali

Aziz Efendi

Ali, Mustafa Hüseyin, Salih

Ahmed Efendi Hacı Hüseyin Efendi Yukarı Feyzullah, Mehmed Ahmed Efendi Mehmed smail, Ali

Mehmed Efendi Mehmed Efendi

TERME KAZASINA BA LI AKÇAY KAZASI KÖYLER (1837) Köy Adları Muhtar mam Kocaba Sakarlu Osman, Hasan Mustafa Efendi Avcı Molla Ali smail Efendi Üsketü Mehmed, Ali Mehmed Efendi Hüseyin Mescidi brahim Hacı Ramazan Efendi Koçan Salih Receb Efendi Bazlamac Mustafa, Mehmed Mehmed Efendi Uzunlu brahim Ahmed Efendi nebeklü Ali Osman Bekir Efendi Sarayköy ile Kızılcalı smail-Durmu Mehmed Efendi Do an Avcı aban-Emrullah Emrullah Efendi negazi Mehmed Yusuf Efendi Nefs-i Akçay ile Cellad Sadullah-Abdullah Mehmed Efendi Havliye Molla Halil Mustafa Efendi Kı la ile Kozköy ve Kalfalı Mehmed- brahim Ali Efendi Kıraclu Molla Salih-Mehmed Mustafa Efendi Emir Hac ile Karaman Hüseyin-Ali Salih Efendi Sarı Hasan ile Eblak ( lan) ve Hasan-Hasan Molla Hamza Gökçeli eyhlü ile ehabeddin Molla Ömer-Molla Abdurrahman Efendi Hasan Yua in ile Tekincek Ahmed-Mehmed Musa Efendi Hüma Mehmed-Hasan Ali Efendi Kürekös brahim-Mehmed Ali Efendi Celavurd brahim-Salih Mehmed Efendi Ye il ile Kızılot Hüseyin-Mehmed Veli Efendi Karahanlu ile Dibeklü Nurullah-Molla Musa Efendi Hüseyin Uyuzlu ile Dibecik Molla Ömer-Yunus Osman Efendi Gıbtiyan Seyfi Molla Hasan Ekrat (Kürt) Taifeleri Hacı Hüseyin-Hasan Hacı Ali Esad ve Töngellü Bel Hasan- brahim Molla Durmu Kociyeleri Mesihid Köy Kociyeleri Mehmed-Mustafa Molla Ahmed Kocamanba ı Reayaları Ohannes

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Kahya

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837) Sıra Nr. 1 2 3 4 5

Mahalle Adları Çömlekçi ve Burunucu Orta Çamurlu Kale Deresi Zimmiyan

6

Taife-i Ermeniyan

ÜNYE KAZASI KÖYLER (1837) Sıra Nr. Köy Adları 1 Yavi 2 Zeynik ve Göbi 3 Korta 4 A cirli ( ncirli?) 5 Seylan 6 Kala 7 Göçebe Reaya

ÜNYE KAZASI (1837) Muhtar mam Molla Resul Mehmed Efendi Abdullah Mustafa Efendi Süleyman Sadık Efendi Mehmed Efendi Hacı smail Efendi

Kocaba

Muhtar Abdullah Mustafa Mehmed Mustafa Ali Hasan

mam Ali Efendi Mehmed Efendi Ali Efendi Mustafa Efendi Ahmed Efendi Osman

Kocaba

Sıra Nr. 1

Köy Adları Kilas

5 6 7 8 9 10

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Sıra Nr. 1 2 3 4 5

Kahya

Arakil

11

4

Kahya

Sivri o lu Simidi Deko (?) Muhdisi Karabet

ÜNYE KAZASINA BA LI EFRAZ ( FRAZ?) KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba Sarı Mustafa Süleyman Efendi Gani o lu Mehmed Hasan Efendi Ömer Efendi o lu Arif Efendi Mehmed Celadır brahim Mehmed Nadi Efendi Manastır Cüdek o lu Osman Mustafa Efendi Yeniceli ile Kocaman ve Yunus Hasan Efendi Laleli Kurtluca Kara Mehmed o lu Mehmed Efendi Bekda Kinar Bınar Topal o lu Mehmed Hüseyin Efendi Kiraz Tepesinde Göçebe Reaya Üç Bınar Göçebe Reaya Göçebe sak ve Bogün Oluk Camyari o lu Hıdır

Sıra Nr. 1 2 3

187

Köy Adları Çatak Körte Deresi Göced

ÜNYE KAZASINA BA LI FENAR S KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba Kara Ahmed o lu Hasan Efendi Ahmed Goraz Osman o lu Mehmed Efendi Mehmed Genehor Çavi o lu Hasan Mehmed Efendi Sırma ve çeri Bükü Mehmed Mehmed Efendi Nureddin Kabusuz o lu Osman Efendi Hüseyin Kızılca Kise ile Ya isan Selim Alisi o lu Hüseyin Efendi Dizdar ve Yaycı Mehmed Sofu Kara Halim Ataullah Efendi Çukur Kabucu o lu Ali Ahmed Efendi Koruklu Abdi Göçebe Baltalu Yatak ve Hıdır Cınkırt Kara A aç Tepesi Veli Göçebe Reaya ÜNYE KAZASINA BA LI CÖRE KAZASI KÖYLER (1837) Köy Adları Muhtar mam Kocaba Nefs-i Çöre i ve Kızılca Kise Cebeci o lu smail Osman Efendi Cözlü ve Ke Köse Ömer o lu Mehmed-Çolak o lu Mustafa Sarı Halil ve Gülce iz Mehmed Osman Efendi Kadılar Molla Osman Kartil Ali Kadı o lu Osman

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Kahya

lya Avannes

Kahya

Kayık o lu Artin Kahya

188 6

M. Yavuz ERLER Efendi -

Ünye Kazalarında Taife-i Ekrad (Kürt)

Ömer

LI CEV ZDERES (CÖZDERES ?) KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba Kahya Mehmed Ahmed Efendi Ahmed smail Efendi Ali Mehmed Efendi Ali Mehmed Efendi Halil Ali Ali Efendi

7 8 9 10

ÜNYE KAZASINA BA Köy Adları Derefte Urmalu Saraycık Ku çalu Uncalı Denizbükü ile Sehriban ve Ku to an Lahana Taflancık Güdeclü Reaya Göçebe-i Balık

Sıra Nr. 1

Köy Adları Evkaf ile Kolbar

2

A a ı Tepeköy ile Yukarı Tepeköy

3

Kökez ile Gün Ali ve regün

4

Dö enlik ile Yenice Kebir ve Bihiye Sı ır

5 6

Yukarı Çaltımar, Aa ı Çaltımar, Cacıla ve Hızır Beyli Mir ah Bükü

7

Yassı Ta ile Geçdik

8

Göller ile Mukdala ve Kulak

9

Kara Hamza ile Sayica

Sıra Nr. 1 2 3 4 5 6

Sıra Nr. 1 2 3 4 5

6 7

Mehmed Osman Ali

Hüseyin Efendi Mustafa Efendi Mehmed Efendi Karabet

FATSA KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba Kalafat o lu Suamiz o lu Mustafa-Hasan brahim Efendi o lu Mustafa Nuslu o lu Ali-Faki Mehmed Efendi o lu Ali o lu Hüseyin Efendi brahim Tonba o lu Hatip Fahrihan-Ali Usta Efendi o lu smail Efendi o lu brahim Musa Kadı o lu Ali Hatip Halil Efendi Efendi- Süleyman o lu Dursun Efendi o lu Yusuf Hızır Sibahi o lu Hatib Ali Efendi Hasan-Receb o lu o lu Hasan Efendi Osman Kudi Ali o lu Müftü Ali Efendi Fahrihan-Pizeki zade smail Efendi o lu Osman Bostancı o lu Mehmed Efendi Mustafa- mam o lu o lu Hatip Mehmed Ali Efendi Zor o lu Ahmed- Bayram Efendi o lu Zor o lu brahim Hatib Mehmed Efendi Tekin o lu Emin Efendi o lu Mustafa-Sakallu Abdulzevi Efendi o lu Mehmed

FATSA KAZASINA BA LI SERKE KAZASI kÖYLER (1837) Köy Adları Muhtar mam Kocaba Bel Alan ie Yalı ve Kona Sa ır o lu Ali- Hatib o lu Hüseyin Kocan (?) o lu Ali Efendi Geyikcilü ile Salhalu Bal o lu Memi - Ellez o lu Ali Ahmed Alisi o lu Efendi Osman Karkucak ile Akça Kise Kütük o lu Salih Efendi o lu brahim- Celal o lu Selim Efendi Tahir Kökez ile Köse Buca ı ve Beklü o lu Aruk o lu Hacı Göl Abdullah-Uzun Mehmed Efendi o lu Ali Miri ile Karaa aç ve Gökçeli Sarı o lu Dursun- Hatib Mustafa Kahraman Efendi o lu brahim Efendizade Efendi Süleyman Nefs-i Serke ile Derbend ve Çavi o lu Müslim o lu Tekke Hüseyin- Havle (?) Abdullah Efendi o lu Ali Göynücek ile Demircilü Altı Parmak o lu Hatip Hüseyin Recep- Fındık o lu Efendi o lu Halil

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Kahya

Kahya

Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837) 8

9

Sıra Nr. 1

2

3 4 5

Sıra Nr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ahmed Kö nüvak ile Erikcilü ve Altı Barmak Kıraclu ve Duman Ömer EfendiBarmak Ahmed Kızma Ulya ve Kızma Süfla Deli Hasan smail- Tatar Osman

Efendi o lu Altı Barmak o lu Altı Osman Efendi o lu o lu Halil Efendi o lu o lu Abdulrahim Efendi

FATSA KAZASINA BA LI MEYDAN KAZASI KÖYLER (1837) Köy Adları Muhtar mam Kocaba Tokur ile Divani ve Karacalar Molla Mustafa o lu Mehmed Efendi Molla Abdullah- o lu hasan Efendi Döngel o lu Mehmed Gemre ile Samur ve Kaba nce Osman o lu Muhsin Efendi o lu Kise ve Kovancılu Hasan-Kadı o lu Ahmed Efendi Mustafanın Damadı brahim Cukde irmen ile Kadıncık Muslu o lu Halil Efendi o lu Abdullah-Sarı o lu Ali Efendi Osman A ca Alan ile Arkın Kacmar o lu Ali- Osman Efendi o lu shak A a o lu brahim Efendi Abdurrahman Nefs-i Meydan ile Ali ve Rasi Dizman Halil o lu Mehmed Efendi Mehmed- Hacı Ali o lu Ali Efendi o lu Mehmed FATSA KAZASINA BA LI KE DERES KAZASI KÖYLER (1837) Köy Adları Muhtar mam Kocaba Korkan ile Batrılar Ali A a Mustafası Osman Efendi o lu o lu Mehmed- Ali Efendi Kılıc o lu Hüseyin Keci ile Kemtos Hacı Hasan o lu Halil Efendi o lu Ali- Hacı Hasan Osman Efendi o lu Osman Kendikse ile Tatarcık Hacı Fettah o lu Said Efendi o lu Mustafa-Hacı Mustafa Efendi Fettah o lu Salih Karakoyunlu ile Akça Kise Bucak o lu Salih- Yakub o lu Eyüb Efendi o lu Feyzullah Efendi Molla Ahmed Koz Pınar ile Dur Ali ve Tepe aban o lu Hasan- So ic o lu Halil Alan Receb o lu Efendi Mehmed Çayır Alan ile Çatluca Hin o lu Hasan- Kırım o lu Mustafa Halim o lu Kara Efendi Ali Fatsa Kazasında bulunan Kalabuz o lu Reayayı Rum Kostanti Serke Kazasında Kabaköy, Ke i o lu Muhdisi Osmane Köy ve Alakiri Sava Reayaları Meydan Kazasında Çubuklu Yazıcı o lu Oannes Reayaları Fatsa Kazasında Bazar Ordu Usya o lu ehak ve Kaya Ardı Ermeni (?)

Sıra Nr. 1

Köy Adları Nefs-i Kavak ile Karka

2

Kayı köy ile Aslanca

3

Depecik ile Ahurlu

4

Cukur Kebir ile Safid

5

Alaçam ile Alaçam Deresi

189

Kahya

Kahya

Nikola Tobal Yaninda o lu Yuri Agop o lu Kirkor Kalaycı o lu Sergiz

KAVAK KAZASI KÖYLER (1837) Muhtar mam Kocaba Hacı o lu Abidin-Usta Hacı o lu Ali Efendi Ahmed o lu Mehmed Topçu o lu Hüseyin- Müderris Mahmud Efendi Kahveci Ahmed o lu Mehmed Kral o lu Abdullah- Emir Molla Mustafa o lu El-Hac Mehmed o lu Mehmed Salih Efendi Karaka o lu Halil- Kavazan o lu Ömer Efendi Kulaksız o lu Abdullah Da cı o lu Ömer- Koca Mahalı o lu Yusuf Efendi

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009

Kahya

190 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

M. Yavuz ERLER Mahmud o lu Ömer Tobal mam o lu Ömer- Hacı o lu smail Tobal mam o lu brahim Bel Alan ile Kozalan ve Dere Kara O lan o lu Ahmed- ehirli o lu Mehmed Efendi Köy Atcı o lu Ali Sarı Alan ile Duman ve Köleci o lu Süleyman Demirci o lu Receb Efendi Bayındır Murat Beyli ile Duraköy ve Küçük o lu Mehmed- Hil (?) Musa o lu Süleyman Kavallu Yanuk o lu Süleyman Umurlu ile Ilıca ve Teknecik Bican o lu Mehmed- sa o lu Mustafa Efendi Güdül o lu Hüseyin Cerme li ile Çarıklu Viraz o lu Abdullah- Nısıf Tu luca o lu brahim o lu Mehmed Köseli ile Bektimur ve Orta Kethüda o lu Mustafa-Ali Hatib o lu Ali Efendi Köy Efendi o lu Ali Ku ca ile Demirci Köy til o lu Ömer-Kara Müderris Mustafa Efendi Hüseyin Çukurbük ile Ulamca ve Küleci o lu Ahmed- Kral Halil o lu Mehmed Efendi Kayaba ı o lu Ömer Gulam ile Gulam Çukuru ve Selam o lu Emrullah- Ba dadlı o lu Osman Kır anlu ve Tabaklu Güdük o lu Osman Efendi Çakallu ile Minoz Kör Ali o lu Mustafa- El Hac Mehmed Efendi Kadı o lu Abdullah Mahmudlu ile De irmencilü Gümü cü Ali o lu Ali Sarı Osman o lu Osman ve Susuz Kazancı ile Kara Aslan Alaba o lu Hasan- Ömer Balcı o lu Mehmed Efendi o lu Mehmed Sernic ile Çivril Kuru o lu Ahmed- Kral Hatib o lu Mehmed Efendi o lu Ali Uraslu ile Kethuda Köy ve Mahmud o lu smail- Köse o lu Ahmed Efendi Muhtalu Alay Beyi o lu Receb Seyyid Ali ile Göçebe ve Ayaz o lu Ömer- Çerkes Ömer o lu Hasan Efendi Divanba ı o lu Süeyman Bek Köy ile Cayırlu Mustafa o lu Ömer Habdiz (?) lu Mustafa Efendi Cellü ile Basdad ve Artuklu Suya Köle o lu Salih Deli (Veli?) Ali o lu Ali Efendi Mahmud Beklü ile Da nıc Kürt Halil o lu Mehmed- Sarıca o lu Mehmed Efendi Kerim o lu Osman Karayusuflu ile Alagömlek Sarı Hasan o lu Osman Kırbıyık o lu Mustafa Efendi Sakallu ile Tatar Musalu ve Bodur o lu Ali-Köse o lu Müderris Abdullah Efendi Selme ve Tekke Mustafa Kranto ile A ca Kise Sekman o lu Osman- Cingöz o lu brahim Efendi Akba o lu Osman Azaklu ile Sarbak Molla Halil o lu Mehmed- Arab o lu Emrullah Eendi Sinbal o lu Mehmed Kıraclar ile Mezra Tokur o lu Mehmed Behar o lu Mehmed Efendi Ba alan ile Bek Beslü

Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 2 / 8 Summer 2009