Verjaardagskaart voor de Koning Oproep aan de kinderen van Tilburg; Op 27 april is het zover: dan bezoekt de Koning met zijn familie onze mooie stad Tilburg en ook het Ontdekstation. De Uitvinders van het Ontdekstation hebben een verjaardagskaart voor de Koning. Maar deze kaart moet natuurlijk wel opvallen! Daarom bouwen de uitvinders een spectaculaire machine. Een kettingreactie om de verjaardagskaart aan de koning te geven. Wil jij het Ontdekstation helpen? Word uitvinder en bouw je eigen kettingreactie. Presenteer jouw machine op de website. De bouwers van de meest indrukwekkende kettingreactie krijgen vrijkaartjes voor de hele klas om een keer naar het Ontdekstation te komen. Inzenden kan op: Uiterste inzenddatum:
www.kettingreactievoordekoning.nl 25 april
Kettingreactie bouwen in de klas Wat is een kettingreactie? Een kettingreactie wordt ook wel ‘domino-effect’ genoemd. Er is sprake van actie en reactie. Een beweging wordt in gang gezet en alles wat erop volgt, komt ook in beweging. Hoe bouw je een kettingreactie? Het leuke aan een kettingreactie is, dat je die met alles kunt bouwen. Kijk wat er in het klaslokaal ligt en ga hiermee aan de slag. Laat je verrassen! Ter inspiratie Een aantal andere handige materialen zijn: plakband/tape, plakbandrolletjes, wc-rolletjes, ballen, autootjes, lego, bouwblokken, (plastic)bekers en knikkers. Stoelen of boeken kunnen bijvoorbeeld dienen als grote dominostenen, tafels en kasten kunnen gebruikt worden voor hoogteverschillen en touw kan gebruikt worden als takel. Je kunt een plank schuin zetten en hiervan een glijbaan maken, waarvan spullen naar beneden glijden, die weer iets aanstoten. Laat de kinderen experimenteren met de materialen en ga er vooral veel plezier aan beleven. Een grote kettingreactie met de hele klas Maak groepjes van ongeveer 3 kinderen. Elk groepje krijgt een deel van de klas toegewezen waar ze kunnen bouwen (dit kan bijvoorbeeld 1 meter zijn). Laat ze samenwerken met de groepjes naast ze, zodat ze de onderdelen op elkaar aan kunnen sluiten. Kettingreactie filmen Als de klas een kettingreactie in werking zet, is het leuk om de beweging te filmen. Kinderen kunnen laten zien aan anderen wat ze gemaakt hebben. Door het filmpje te uploaden op www.kettingreactievoordekoning.nl maakt de hele klas kans op een bezoek aan Het Ontdekstation! Meer uitdaging of verdieping? In de bijlage hebben we de uitleg van een aantal krachten toegevoegd. Veel van deze krachten zijn van toepassing op de kettingreactie. Je kunt hier aandacht aan besteden door krachten te laten herkennen en benoemen.
Bijlage Toelichting van de 6 meest voorkomende krachten in een kettingreactie Zwaartekracht Voorbeelden: vallend voorwerp, maan of satelliet die in een baan om de aarde draaien. Alles wat je laat vallen, valt recht naar beneden en nooit omhoog of schuin omlaag. Dit komt door de zwaartekracht. Alles wat massa heeft – een beker, een planeet, een mens, noem maar op – heeft zwaartekracht. Anders gezegd: alle voorwerpen – groot en klein – trekken elkaar aan. Veerkracht Voorbeelden: trampoline, bungeejumpen, vering op fiets(zadel) De meest bekende voorbeelden hiervan zijn veren of elastieken. Als een voorwerp vervormt, wil deze weer terug vervormen naar de originele staat. De kracht die hierbij vrijkomt, is de veerkracht. Spankracht Voorbeelden: grote hangbrug (Erasmusbrug) en touwtrekken Wanneer een kracht op een touw komt, zal dit touw zich aanspannen. Hoe strakker het touw staat aangespannen, hoe groter de spankracht is. Wrijvingskracht Voorbeelden: luchtwrijving op de fiets, remmen met een voertuig, antislipmat Wrijvingskracht is een kracht, die gaat over wat er gebeurt als twee objecten langs elkaar wrijven. Er kan weinig wrijving tussen twee objecten zijn (je kunt makkelijk over ijs glijden) en er kan veel wrijving tussen twee objecten zijn (over rubberen tegels kan je juist helemaal niet makkelijk glijden). Wrijvingskracht uit zich meestal in warmte (je handen worden bijvoorbeeld warm als je ze tegen elkaar wrijft). Magnetische kracht* Voorbeelden: spijker kleeft aan een magneet, kompas Een belangrijke eigenschap van een magneet is, dat deze metalen aantrekt. Magneten hebben een noord- en zuidpool. Als je 2 magneten bij elkaar houdt, trekken ze elkaar aan (noordpool naar zuidpool) of stoten ze elkaar af (noordpool tegen noordpool). Middelpuntzoekende kracht* Voorbeelden: zweefmolen, looping achtbaan, wasmachine Dit is een kracht die een ronddraaiend object in zijn baan houdt. Bijvoorbeeld de zwaartekracht bij de aarde en de maan, maar ook het touw bij een kogelslinger. In het laatste geval is de spankracht ook de middelpuntzoekende kracht is. De middelpuntzoekende kracht kan dus met een andere kracht tegelijk voorkomen. *Deze twee krachten zijn gecompliceerd. Gebruik ze voor groepen en/of kinderen, die toe zijn aan een extra uitdaging.
