Lečenje akutnog teškog napada astme kod dece - soko-banja.rs

Lečenje akutnog teškog napada astme kod dece Prof.dr Anđelka Stojković Fakultet medicinskih nauka Klinički centar "Kragujevac" Soko Banja, 05.10.2013.

Saudi Arabia

Bangladesh

Slovenia Germany Ireland Czech Serbia Croatia Australia Canada Brazil Republic Austria Taiwan ROC United States Thailand Portugal Colombia France Malta Greece Mexico Moldova China Syria Ukraine Belgium Romania South Africa United Kingdom Slovakia Hong Kong Singapore New Zealand Italy Chile Venezuela Sweden Argentina Lebanon Pakistan Israel Albania Poland Korea Switzerland Macedonia Turkey India Russia

I GINA skupština 1993, 11 zemalja

Japan Netherlands

Georgia Denmark Kyrgyzstan

Spain Vietnam

2012/3.

Pogoršanje astme u dece (astmatski napad, akutna astma) Epizoda progresivnog pogoršanja: • kratkog daha • kašlja • wheezinga • i/ili osećaja stezanja u grudima

respiratorni distres

Patofiziološki mehanizam: • bronhokonstrikcija • inflamacija disajnih puteva • hipersekrecija u disajnim putevima

Wildhaber HJ, Moeller A. Treatment of acute asthma. In: Carlsen KH, Gerritsen J. Paediatric Asthma. Eur Respir Monogr 2012;56:172-87.

Program vođenja i prevencije astme

Pogoršanje astme – procena,lečenje  Pogoršanje astme se karakteriše smanjenjem ekspirijumskog protoka vazduha što se može utvrditi i pratiti merenjem plućne funkcije (FEV1 ili PEF)

volumen FEV1 zdrava osoba

Astmatičar (posle bronhodilatora) Astmatičar (pre bronhodilatora)

 Teška pogoršanja astme potencijalno ugrožavaju život tako da je lečenje uz kontinuirani monitoring Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention (update 2012). www.ginasthma.org/local/uploads/files/GINA_Report_March13.pdf

1

2 3 4 5 vreme (sec)

2012/3.


Pra ćenje pogor šanje astme u dece Praćenje pogoršanje

Neposredno pra ćenje odgovora na praćenje terapiju posti že se serijom merenja postiže plu ćne funkcije !!! plućne


Pogoršanje astme u dece 2012/3.

• Sve težine astme u dece mogu zahtevati lečenje u JIN • Oko 15-30% mortaliteta od astme je utvrđeno u dece koja su lečena kao blaga astma ali su ispoljila pogoršanje simptoma astme u trajanju 2-7 dana pre prijema u JIN.


Prevalenca i mortalitet astme u dece • Rizik faktori za smrtni ishod: – deca 1-4 god: hospitalizacija u prethodnih 6 meseci i pogoršanje u prethodnom mesecu – deca >5 god: ne-saradnja u toku lečenja astme, prethodne epizode životne ugroženosti, pogoršanje u prethodnom mesecu – u svim uzrastima: zakasnelo traženje medicinske pomoći !!!

in USA

Podaci iz: The Centers for Disease Control/National Center for Health Statistics, National Health Interview Survey, National Hospital Ambulatory Medical Care Survey, and the Mortality Component of the National Vital Statistic System 2011.)

Prevalenca i mortalitet astme u Americi

USA, 2012.

Prevalenca i mortalitet astme

1/Masoli M et al. Allergy 2004. 2/Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention (update 2012). www.ginasthma.org/local/uploads/files/GINA_Report_March13.pdf

2012/3 .

Smrtnost od astme u Engleskoj


Faktori koji pogoršavaju skoro fatalnu i fatalnu astmu u dece 2012/3.

• crna rasa • muški pol (mala i predškolska deca) • godišnje doba – hospitalizacija: jesen, zima - smrtni ishod: - jun – avgust • izloženost duvanskom dimu • niski prihodi i loše zdravstveno osiguranje • visoka doza i neadekvatna šema primena brzodelujućih agonista

β2-

Dugotrajna primena DUGODELUJUĆIH β2- agonista je praćena niskim rizikom od smrtnog ishoda u dece. Wildhaber HJ, Moeller A. Treatment of acute asthma. In: Carlsen KH, Gerritsen J. Paediatric Asthma. Eur Respir Monogr 2012;56:172-87.

Faktori koji pogoršavaju astmu u dece 2012/3.

1. 2.

3.

4. 5. 6.

Alergeni

1.

Respiratorne infekcije

2.

Fizički napor i hiperventilacija Klimatske promene Sumpor dioksid Hrana, aditivi, lekovi

3. 4.

5. 6. 7.

Respiratorne infekcije Alergeni Hrana Fizički napor i hiperventilacija Klimatske promene Sumpor dioksid Aditivi, lekovi

1/ Wildhaber HJ, Moeller A. Treatment of acute asthma. In: Carlsen KH, Gerritsen J. Paediatric Asthma. Eur Respir Monogr 2012;56:172-87. 2/ Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention (update 2012). www.ginasthma.org/local/uploads/files/GINA_Report_March13.pdf

2012/3. Diferencijalna dijagnoza astme u dece

Klinički znaci Anamneza Simptomi od rođenja Porodična anamneza o drugim problemima disajnog stabla Akutno zbivanje bez prethodnih tegoba

Moguća diferencijalna dijagnoza CF, HPB prematurusa, PCD, malformacija dis.put. /pluća, GER CF, HPB, neuromuskularna bolest, malformacija dis.put./pluća Aspiracija stranog tela

Simptomi

Povraćanje bez kašlja, disfagija

Akutna infekcija disajnog sistema (bronhitis, bronhiolitis, pneumonia) GER, aspiracija

Neobičan glas ili promuklost

Laringealni ili problem glasnih žica

Stridor (inspiratorni i/ili ekspiratorni)

Laringitis, traheitis, laringo- ili traheomalacija, malformacija k.s. CF, HPB, imunodeficijencija, malformacija dis.put. /pluća, GER Bolest gornjih disajnih puteva (postnazalno slivanje), GER

Groznica, simptomi gornjih disajnih puteva

Zastoj u napredovanju Dominiraju simptomi u toku spavanja

Radiološki znaci Fokalne ili perzistentne Ro promene

Malformacija disajnog puta/pluća, GER sa znacima aspiracije, aspiracija stranog tela, bronhiektazije


2012/3.

Klinička procena teškog astmatskog napada u dece U dece 1-2 g.ž.

U starijeg deteta od 3 g.ž.

•Korišćenje pomoćne disajne muskul.

•Teška agitiranost

•Retrakcija (supraklavik. i interkost.)

•"Stav tronožac" (savijen položaj tela sa

•Lepršanje nozdrva •Paradoksalno disanje •Cijanoza •Respiratorna frekfencija >60/min

rukama koje podupiru grudni koš)

•Ograničena mogućnost govora, plakanja •Korišćenje pomoćne disajne muskul. •Respiratorna frekfencija >30/min

Znaci pretećeg respiratornog zastoja    

Letargija ili konfuzija Tih grudni koš Paradoksalni torakoabdominalni pokreti Bradikardija

1/Adams JY, Sutter ME, Albertson TE. The patient with asthma in the emergency department. Clin Rev Allergy Immunol 2011; [Epub ahead of print DOI:10.1007/s12016-011-8273-z]. 2/Wildhaber HJ, Moeller A. Treatment of acute asthma. In: Carlsen KH, Gerritsen J. Paediatric Asthma. Eur Respir Monogr 2012;56:172-87.

Klinički znaci ASTME koja UGROŽAVA ŽIVOT su: − pomućenje svesti ili agitiranost − predvidljivo iscrpljenje i/ili preteći respiratorni zastoj − "bačvast" grudni koš − SaO2 ≤ 85% (sa ili bez O2) − "tiha pluća"

ASTMATSKI STATUS je akutno pogoršanje astme koje ne prolazi na uobičajenu terapiju bronhodilatatorima i kortikosteroidima


ASTMA SKOR U DECE je procena težine astmatskog napada parametri

Broj respiracija u minuti

1 poen

2 poena

3 poena

2-3 g.

 34

35-39

 40

4-5 g.

 30

31-35

 36

6-12 g.

 26

27-30

 31

>12 g.

 23

24-27

 28

> 95

90-95

<90

normalan ili vizing na kraju ekspirijuma

vizing u toku celog ekspirijuma

vizing u toku inspirijuma i ekspirijuma, oslabljen disajni zvuk ili oba

nema ili interkostalna

interkostalna i substernalna

interkostalna, substernalna i supraklavikularna

govori rečenice ili guče i brblja

govori deo rečenice ili kratko plače

govori pojedinačne reči ili kratke fraze ili “grokće”

SaO2 na sobnom vazduhu (%) Auskultacija disajnog zvuka Retrakcija mekih tkiva

Dispneja

Težina astme blaga

umerena

teška

Vršni ekspirijumski protok, PEF, % predviđene vrednosti

>70

50-70

<50

ASTMA SKOR

5-7

8-11

12-15

1/M.de Hoog, C.Buysse, HAWM Tiddens. Status asthmaticus. Tijschr.Kindergeneesked 2009-77-nr 6:268-73. 2/M.de Hoog. Management of status asthmaticus. European Respiratory Society. An interactive course on paediatric respiratory emergencies. Postgraduate course 9. 2010: 45-73.


Procena, le čenje i pra ćenje astme – lečenje praćenje Deca od 5 go dina i mlađa godina

Astma u detinjstvu i kod odraslih podrazumeva iste mehanizme. Ali, zbog procesa rasta i razvoja, efekti terapije astme u dece su druga čiji od onih kod drugačiji odraslih.



Procena, le čenje i pra ćenje astme – lečenje praćenje Deca od 5 go dina i mlađa godina

Brojni lekovi za astmu (npr. CS, β2- agonisti, teofilin) se metabolišu brže u dece nego u odraslih i mlađa deca brže metabolišu lekove nego starija deca.

2012/3.


Le čenje pogor šanje astme u dece Lečenje pogoršanje

Osnovna terapija:  Ponavljana primena brzodelujućeg inhaliranog β2agoniste Rano uvođenje inhaliranog ili sistemskog steroida   

Oksigenoterapija Ventilaciona podrška /ne-invanzivna, invanzivna/



Procena, le čenje i pra ćenje astme – lečenje praćenje Deca uzrasta 5 godina i mlađa

 Brzodelujući inhalirani β2-agonisti su najefikasniji lekovi za olakšanje disanja u dece  Ovi lekovi su najefikasniji bronhodilatatori i terapijski izbor su za akutne simptome astme u dece ≤ 5 godina (Dokaz A)  Kada su simptomi učestaliji i/ili pogoršanje periodično pacijenti zahtevaju redovno lečenje kontrolorima astme (korak 2 ili više)  Pacijenti sa povremenim dnevnih simptomima kratkog trajanja

GINA 2012/3: Lečenje akutne astme u dece

na 60 min

na 20 min za 1h

!!!

GINA 2012/3: Lečenje akutne astme u dece OCS = iv CS

25-75mg/kg pro dosis uz Mg(s)

5x

racemski Albuterol, inhalacija na 20 min u toku 1h (pMDI/spacer: 4-8 doza ili nebulizacija 0.15mg/kg (min 2.5mg)

Levalbuterol

A

25-75mg/kg/doza

Inhalacija na 20 min Albuterol (pMDI/spacer: 48 doza ili nebulizacija 0.15mg/kg (min.2.5mg) + Ipratropium bromidom pMDI/spacer 4-8 doza ili nebulizator: 0.25-0.5mg

2013.

na 1h, za 1-3h oralni

25-75mg/kg/doza

4h

LEČENJE ASTMATSKOG NAPADA

1/ Wildhaber HJ, Moeller A. Treatment of acute asthma. In: Carlsen KH, Gerritsen J. Paediatric Asthma. Eur Respir Monogr 2012;56:172-87. 2/ Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention (update 2012). www.ginasthma.org/local/uploads/files/GINA_Report_March13.pdf

Pogorsanje astme u dece /ATS 2008, ERS 2010, GINA2012-3. / tezina astmatskog napada

mesto lecenja

kuca

blag umeren C težak

zivotno ugrozeno

Lecenje /GINA 2012-3./ SABA ± GC

Ordinacija (SaO2 SABA 95-92%) antiholinergik ili Dnevna bolnica oralni GC (SaO2<92%) SABA Dnevna bolnica ili antiholinergik hospitalizacija i.v. GC simptomatska Th. hospitalizacija JIN /10%/

SABA antiholinergik i.v. GC /7-10 dana/ i.v. Magnezijum (25-75mg/kg za 10 min) Aminofilin, Adrenalin ... simptomatska Th. /intubacija/

Lecenje /EPR3, posle 1h intenzivne konvenc.Th./ SABA ± GC SABA oralni GC

SABA antiholinergik oralni GC simptomatska Th. SABA i.v. GC /7-10 d./ simptomatska Th. /intubacija/

Dnevne doze inhaliranih steroida po uzrastu dece od marta 2013. Lek Lek

Niska Niska doza doza (g) (g) << 55 g. g. uzrast uzrast 6-12g. 6-12g.

Beclomethasone

100-200

100-200

Budesonide

100-200

100-200

Budesonide-Neb Inhalation Suspen. Ciclesonide

250-500 80 – 160

80-160

Srednja Srednja doza doza (g) (g) << 55 g. g. uzrast uzrast 6-12 6-12 g. g. >200-400 >200-400

>160-320

500-750

500-750

>750-1250

Fluticasone

100-200

100-200

>200-500

Mometasone furoate

100

Triamcinolone acetonide

400-800

400-800

>200-400

>400

>400

>200-400

>400

>400

>500-1000

Flunisolide

100

Visoka Visoka doza doza (g) (g) << 55 g. g. uzrast uzrast 6-12 6-12 g. g.

>160-320

>1000 >320

>750-1250

>1250

>200-500

>500

>200-400

>200-400

>800-1200

>800-1200

>400 >1200

>320-1280 >1250 >500-1000 >400-1200 >1200


Procena, le čenje i pra ćenje astme – lečenje praćenje Deca od 5 go dina i mlađa godina  Dugotrajna terapija ICS nije pokazala udruženost sa porastom obolevanja od osteoporoze niti frakture kostiju. kostiju  Istraživanja koja su obuhvatila preko 3,500 dece lečene u toku 1 - 13 godina nisu utvrdila neželjene efekte ICS na rast.

HVALA

Global na strategija za Globalna vođenje i prevenciju astme Kategorije dokaza

Izvor dokaza

A

Randomizovana klinička istraživanja

B

Randomizovana klinička istraživanja

C D

Bogatstvo podataka

Ograničen fond podataka Ne-randomizovana istraživanja Opsevaciona istraživanja Konsenzus iz panelne diskusije

Lečenje akutnog teškog napada astme kod dece - soko-banja.rs

Recommend Documents