Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Matematika 2 mësuesi

B O T U E S E

Libër Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

S H T Ë P I A

mësuesi

Matematika 2

Libër mësuesi Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

Matematika

2 Librat e mësuesit dhe planet mësimore për të gjithë titujt që ne disponojmë, mund t’i gjeni dhe t’i shkarkoni pa pagesë nga faqja e internetit www.mediaprint.al Për më shumë informacion mund të na shkruani në adresën e emailit: [email protected] ose të na kontaktoni pranë redaksisë në numrin e telefonit: 04 2258156.

www.mediaprint.al

Çmimi 400 lekë ISBN: 978-99956-93-90-9

www.mediaprint.al KLIKONI KËTU

04 2258156

Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

Libër mësuesi Matematika 2 Teksti mësimor Matematika 2 është hartuar nga Nevila Haxhimali

Titulli:

Libër mësuesi Matematika 2

Autore:

Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

Drejtoi botimin:

Anila Bisha

Redaktore gjuhësore:

Sofika Konomi

Kopertina: Visidesign Design: Mirela Ndrita Shtypi: Media-print

ISBN: 978-99956-93-90-9 Botimi i parë, 2011

S H T Ë P I A

B O T U E S E

© Të gjitha të drejtat janë të rezervuara Të gjitha të drejtat e autorit lidhur me këtë botim janë ekskluzivisht te zotëruara/rezervuara nga Shtëpia Botuese “Mediaprint” sh.p.k.. Ndalohet çdo prodhim, riprodhim, shitje, rishitje, shpërndarje, kopjim, fotokopjim, përkthim, përshtatje, huapërdorje, shfrytëzim dhe/ose çdo formë tjetër qarkullimi tregtar, si dhe çdo veprim cënues me çfarëdo lloj mjeti apo apo forme, pjesërisht dhe/ose tërësisht, pa miratimin paraprak me shkrim nga Shtëpia Botuese “Mediaprint” sh.p.k. Ky botim, në tërësi dhe/ose në pjesë të tij, ndalohet të transmetohet dhe/ose përhapet në çdo lloj forme dhe/ose mjet elektronik, mekanik, regjistrues dhe/ose tjetër, të ruhet, depozitohet ose përdoret në sisteme ku mund të cënohen të drejtat e autorit, pa miratimin paraprak me shkrim nga Shtëpia Botuese “Mediaprint” sh.p.k.. Çdo cënim i të drejtave të autorit passjell përgjegjësi sipas legjislacionit në fuqi.

Kontaktet: www.mediaprint.al Shtëpia Botuese Kutia Postare 7467 - Tiranë Tel.: 04 2258 156 Cel.: 069 40 44 443 [email protected]

Sektori i Shpërndarjes dhe Marketingut: Tel.: 04 4500605 Cel.: 069 40 44 441 Cel.: 069 40 20 201 [email protected]

Komente dhe sugjerime janë të mirëpritura në email: [email protected]

Shtypshkronja: Tel.: 04 4500605 Cel.: 069 40 50 380 Cel.: 069 20 79 021 [email protected]

PËRMBAJTJA Plani mësimor ..............................................................................................................8 KAPITULLI 1 1.1 Emërtimi i numërorëve ...........................................................................................20 1.2 Emërtimi i trupave dhe figurave gjeometrike .........................................................21 1.3 Dallimi sipas cilësisë së elementeve .......................................................................22 1.4 Shoqërimi i elementeve të bashkësisë .....................................................................23 KAPITULLI 2 2.1 Zbërthimi, mbledhja dhe zbritja brenda numrit 5 ...................................................25 2.4 Mosbarazimet. Operatori në veprime me numrat ...................................................27 KAPITULLI 3 3.1; 3.2; 3.3; 3.5; 3.6 Mbledhja, zbritja, zbërthimi i numrave 6, 7, 8, 9, 10 ................30 3.4 Si të gjesh numrin sekret .........................................................................................31 3.7 Problema .................................................................................................................32 3.8 Mënyra të ndryshme të mbledhjes ..........................................................................33 3.9 Emërtimet mbledhor + mbledhur = shumë .............................................................34 3.11;3.12 Mëso relacionin “më shumë se” “më pak se”. Zbato në problema ...................35 KAPITULLI 4 4.1; 4.2; 4.4; 4.5; 4.6; 4.7 Njihu me numrat 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 ............36 4.3 Vijat dhe llojet e tyre (drejtëz, gjysmëdrejtëz, segment) ........................................37 4.8 Krahasimi i gjatësive (me sy) .................................................................................40 4.9; 4.10 Veprimet me numrin 20 .................................................................................41 KAPITULLI 5 5.1; 5.2 Dhjetëshet e plota. Njihu me numrin 100 ........................................................43 5.3 Monedhat ................................................................................................................44 5.4 Ushtrime dhe problema ...........................................................................................44 KAPITULLI 6 6.1 Mblidh deri në 20 pa kaluar dhjetën .......................................................................46 6.2 Emërtime si shumë të numrave deri në 9 ................................................................47 6.3 8, 9 si mbledhorë. Trupat gjeometrikë ...................................................................48 6.4 Mbledhorët 6, 7. Plotësimi i dhjetës .....................................................................50 6.5 Mbledhje në shtyllë duke plotësuar dhjetën ............................................................51 Orë e lire 1/3 Ushtrime me mbledhje në shtyllë .........................................................52 6.6 Mbledhja me mbledhorë të barabartë .....................................................................53 6.7 Gjej afërsisht, saktë. Mbledhja e përsëritur .............................................................55 6.8 Gjej afërsisht, saktë. Mbledhja e përsëritur .............................................................56 6.9 Zbatoj vetitë e mbledhjes ........................................................................................57 Punë e pavarur. Ushtrime, Fletë Pune, faqe 34 ..........................................................59 Punë e pavarur. Ushtrime, Fletë Pune, faqe 37 .........................................................60

5

KAPITULLI 7 7.1 Modele të ndryshme të zbritjes pjesë-pjesë ............................................................62 7.2 Zbrit duke prishur 10-n ...........................................................................................64 7.3 Simetria ...................................................................................................................65 7.4 Zbritja pjesë-pjesë ...................................................................................................66 7.5 Mbledhja dhe zbritja si veprime të kundërta ...........................................................67 Punë e pavarur. Ushtrime në Fletë Pune faqe 42 ........................................................68 7.6 Luaj dhe zgjidh problema .......................................................................................69 KAPITULLI 9 9.1 Thyesat ....................................................................................................................71 9.2; 9.3 Ora. Ora dhe veprimi .......................................................................................72 Test Matematika 2 ......................................................................................................73 KAPITULLI 10 10.1; 10.2; 10.3 Numrat nga 10 deri në 100 .................................................................76 10.4; 10.5 Njësi të matjes. Metri. Matje me metër .......................................................77 KAPITULLI 11 11.1 Mbledhja e numrave dyshifror me numra njëshifrorë ...........................................78 11.2 Zbritja e numrave njëshifrorë nga numrat dyshifrorë pa prishje të dhjetës ..........80 11.3 Mbledhja e numrave dyshifror pa kalim të dhjetës ...............................................81 11.4 Zbritja e numrave dyshifrorë pa prishje të dhjetës ................................................83 KAPITULLI 12 12.1 Mbledhje me shumë dhjetëshe të plota .................................................................84 12.2 Mbledhja e disa mbledhorëve me disa dhjetëshe të plota .....................................86 12.3 Zbritja e numrave njëshifrorë nga dhjetëshet e plota ............................................87 12.4 Mbledhja gjatë dhe shkurt .....................................................................................88 Punë e pavarur. Ushtrime në Fletë Pune, faqe 53 .......................................................90 Punë e pavarur. Ushtrime ...........................................................................................92 KAPITULLI 13 13.1 Mbledhja e numrave me dy shifra .........................................................................95 13.2 Mbledhja e numrave dyshifrorë me kalim të dhjetës ............................................96 Punë e pavarur 1. Ushtrime Fletë Pune, fq. 55 ...........................................................97 Punë e pavarur 2. Ushtrime fletë pune fq. 56 .............................................................99 13.3 Mblidh numrat dyshifrorë duke kaluar dhjetën ...................................................100 13.4 Mbledhja e mbledhorëve të barabartë .................................................................102 13.5 Ushtrime dhe problema .......................................................................................103 13.6 Mbledhja me tre mbledhorë ................................................................................104 Punë e pavarur. Ushtrime fletë pune fq: 58-59 .........................................................105 KAPITULLI 14 14.1 Zbritja e numrave dyshifrorë pa prishje të dhjetës ..............................................107 14.2 Zbritja e numrave dyshifrorë me prishje të dhjetës ............................................108 Punë e pavarur. Ushtrime ne Fletë Pune, faqe 61 .....................................................110 6

14.3 Zbritja në rresht me prishje të dhjetës .................................................................111 14.4 Ushtrime dhe problema ......................................................................................112 Punë e pavarur. Ushtrime faqe 62 fletë pune ............................................................113 14.5 Leximi i orës me minuta .....................................................................................114 Test .............................................................................................................................116 KAPITULLI 15 151; 15.2 Numrat mbi 100. Numrat deri në 1000 .......................................................122 15.3 Mbledhja dhe zbritja e numrave treshifrorë ........................................................124 15.4; 15.5 Monedhat. Problema ..................................................................................125 Punë e pavarur. Ushtrime fletë pune fq. 69 .............................................................126 KAPITULLI 16 16.1; 16.2 Rreshtimi ....................................................................................................128 16.3; 16.4; 16.5 Rreshtimi ..........................................................................................129 KAPITULLI 17 17,1; 17.2; 17.3 NJ, DH, Q. Numëror i rregullt. Numëror me zero ..........................130 17.4 Mosbarazime me numra treshifrorë ....................................................................131 KAPITULLI 18 18.1; 18.3 Mënyra të ndryshme të shumëzimit. Teknika të shumëzimit ...................133 18.2; 18.4; 18.5 Veti të shumëzimit. Gjetja e prodhimit në mënyra të ndryshme ......133 KAPITULLI 19 19.1 Mbledhja e numrave treshifror pa kalim të 10, 100 ...........................................135 19.2 Zbritja e numrave treshifrorë pa e prishje të 10, 100 ..........................................137 19.3 Kuptimi për thyesat. Numërorët thyesorë ...........................................................138 19.4 Llogaritja e kohës ................................................................................................140 Punë e pavarur. Ushtrime nga Fleta e punës, fq.80-81 .............................................142 KAPITULLI 20 20.1; 20.2; 20.3 Mbledhja e numrave treshifror pa kalim të 10,100 ..........................144 20.4 Hedhja e monedhës dhe e zarit ...........................................................................145 20.5; 20.6; 20.7 Zbritja e numrave treshifrorë duke prishur 10, 100 ..........................146 20.8 Parashikimi i motit ..............................................................................................148 Test ............................................................................................................................150

7

PLANI MËSIMOR MATEMATIKË

Mësimi i matematikës në klasën e dytë të arsimit të detyruar do të zhvillohet në:

Javë mësimore

35 javë x 5 orë/javë = 175 orë

Semestri i parë


Semestri i dytë


Njësi mësimore

114 orë

Punë të pavarur

26 orë

Në dispozicion

29 orë(10 orë lënda + 19 orë)

Teste

6 orë

Gjithsej

175 orë

DITARI Në kapitullin e parë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit dhe veprimit me numrin, si dhe gjeometria në plan. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: 9 Të dallojnë sasinë e numrave duke përdorur konceptet “pak”, “shumë”, “më pak”, “më shumë”, “aq...sa”. 9 Të dallojnë dhe të emërtojnë disa figura dhe trupa gjeometrike. Pjesa e parë e kapitullit i është kushtuar përsëritjes së njohurive të marra në klasën e parë. Mësuesja duhet t’i kushtojë mjaft kujdes kuptimit dhe përdorimit të saktë të këtyre termave matematikore, që do t’i lehtësojnë punën në të ardhmen.

8

1. Numri Kuptimi i numrit Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të përdorin, të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 1000, duke kuptuar lidhjen e vendit të çdo shifre me vlerën e saj. 9 Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numra deri në 1000. 9 Të lexojnë dhe të shkruajnë thyesa të thjeshta duke përdorur modele konkrete. 9 Të krahasojnë thyesat e thjeshta, duke përdorur interpretime konkrete. Veprimet me numra Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të mbledhin e të zbresin me mend deri në 20. 9 Të mbledhin me shkrim dy numra natyrorë me shumën deri më 1000 me kalim të dhjetëshes ose të qindëshes. 9 Të zbresin me shkrim, me prishje të dhjetëshes ose të qindëshes numra natyrorë deri në 1000. 9 Të shumëzojnë dy numra natyrorë njëshifrorë deri në 10x10 (përfshirë shumëzimin me 10). 9 Të gjejnë njërin faktor kur dihet prodhimi dhe faktori tjetër. 9 Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi 9 Të përdorin kuptimin e mbledhjes,të zbritjes dhe shumëzimit ( në bashkësinë përkatëse të numrave) në situata të jetës së përditshme, që zgjidhen me jo më shumë se dy veprime të njëpasnjëshme.

2. Matja Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të matin me njësi jostandarde gjatësinë. 9 Të matin me përafërsi gjatësi duke përdorur si njësi standarde cm, m. 9 Të vizatojnë segmente duke përdorur si njësi matëse cm. 9 Të krahasojnë gjatësitë e sendeve apo të segmenteve, duke përdorur terminologjinë përkatëse: më i gjatë, më i shkurtër, po aq. 9 Të matin kohën duke përdorur njësitë orë, gjysmëorë, çerek ore, minutë, ditë, muaj, vit. 9 Të përdorin monedhat, kartëmonedhat deri në 100- lekëshe duke kryer këmbime të thjesht me to. 9 Të zgjidhin probleme të thjeshta me matje në situata të jetës së tyre.

3. Gjeometria Gjeometria në plan Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të dallojnë dhe të emërtojnë figurat gjeometrike: katror, trekëndësh, rreth, drejtkëndësh, trapez. 9

9 Të dallojnë elemente të figurave gjeometrike: brinjë, kulme dhe të përcaktojnë numrin e tyre në figurat gjeometrike. 9 Të vizatojnë katrorin, trekëndëshin, drejtkëndëshin, trapezin në rrjet katrorësh. Gjeometria në hapësirë Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të dallojnë dhe të emërtojnë trupat gjeometrikë: kubi, kuboidi, cilindri, sfera, koni, piramida. 9 Të dallojnë elemente të trupave gjeometrikë: faqe, kulme, brinjë. Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të gjejnë dhe të vizatojnë drejtëzat e simetrisë së figurave të thjeshta nëpërmjet palosjes së tyre. 9 Të dallojnë figurat simetrike në lidhje me drejtëzën e dhënë të simetrisë, me anë të palosjes sipas kësaj drejtëze. 9 Të plotësojnë simetriken e një modeli gjysmë të gatshëm sipas një drejtëze, në rrjetin e katrorëve. 9 Të përshkruajnë vendndodhjen në situate reale duke përdorur fjalë të jetës së përditshme. 9 Të zmadhojnë ose të zvogëlojnë një figure të thjeshtë në rrjetin koordinativ.

4. Algjebra Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të plotësojnë çiftime të thjeshta ndërmjet bashkësive me diagram shigjetor apo me tabelë. 9 Të shënojnë elementin e ri (numër natyror) sipas një ligjësie të dhënë. 9 Të përdorin kutizën, si vendmbajtëse e numrit natyror për të vendosur vlerën numerike në shprehje të thjeshta me mbledhje e zbritje deri 9 në 100 ose shumëzim me numra njëshifrorë deri në 10x10. 9 Të zgjidhin ekuacione dhe inekuacione të thjeshta me mbledhje, zbritje ose shumëzim.

5. Mbledhja, organizimi dhe përpunimi i të dhënave; probabiliteti Objektivat Nxënësit të jenë të aftë: 9 Të klasifikojnë një bashkësi sendesh, figurash apo trupash gjeometrikë në bazë të jo më shumë se dy cilësish të tyre 9 Të interpretojnë tabela të gatshme ose diagrame me të dhëna të jetës së përditshme duke përdorur gjuhën joformale. 9 Të hetojnë situata të thjeshta probabilitare. 9 Të përdorin gjuhën matematike në situate joformale për të përshkruar probabilitetin.

10

Nr

Kapitulli

Objektivat e kapitullit

1 2 3. 4.

Kap. I

5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

Përsëritje

Mes

Temat mësim ore për çdo orë mësimi

Të kujtojë njohuritë e marra në kl.I Të emërtojë fig. trupat gjeometrikë Të përdorë sipas konceptit: aq sa, më pak se, më shumë se.

1.1 1.2 1.3 1.4 P.P

Çfarë mbajmë mend nga klasa e parë? Elementet e trupave Individualizimi sipas cilësisë se elementeve Shoqërimi i elementeve te bashkësisë Ushtrime fletë pune faqe 4

Të japë kuptimin për numrat 0-5 Të emërtojë në mënyrë të ≠ numrat 1 ,2, 3, 4, 5 Të mbledhë, të zbresë nr 1-5 Të kryejë vep. me operatorë

2.1 2.2 2.3 2.4 P.P

Zbërthimi, mbledhja dhe zbritja brenda numrit 5 Mbledhja,zbritja,zbërthimi i nr. 4 Mbledhja,zbritja,zbërthimi i nr. 5 Mosbarazime. Operatori në veprime me numrat Ushtrime fletë pune faqe 6

(4 +1 p.p) 5 orw Kap. II Numra 0 – 5 5 orw (4 + 1 p.p) Kap. III Numrat nga 0 – 10

Të emërtojë num 6, 7, 8, 9, 10 me veçim të 5 Të dallojë konceptet mbledhor, shumë Të mbledhë deri në 10 me mënyra të ndryshme, me plotësim të 5, me veçim të 5, me mbledhorë të =

15 orë (12 +3 p.p) Të zbresë numrat deri në 10

3.1 3.2 3.3 o.l.1 3.4 3.5 P.P 3.6 3.7 3.8

Mbledhja, zbritja ,zbërthimi i nr.6, 7 Mbledhja, zbritja, zbërthimi i nr.8 Mëso për numrin 9 Zbërthimi i numrave 6 – 9 Si të gjesh numrin sekret ? Mbledhja, zbritja, zbërthimi i nr.10 Ushtrime fletë pune faqe 9 Veprime me numrat deri në 10 Problema Mënyra të ndryshme të mbledhjes

Mjete

Kompleti I

Kompleti I Tabelat e numrave

Kompleti I Tabelat e numrave Obj. rrethanore

11

21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42.

12

Të zgjidhë problema sipas relacionit “më shumë se”, “më pak se”

Kap IV Numrat deri në 20

12 orw (10 + 2p.p)

Të japë kuptimin e numrit deri në 20 Të mbledhë deri në 20 Të zbresë deri në 20 Të krahasojë numrat deri në 20 Të dallojë llojet e vijave Të krahasojë gjatësitë Të emërtojë numrat deri në 20 në mënyra të ndryshme

o.l.2 P.P 3.9 3.10 3.11 3.12 P.P o.l.3 ► o.l.4

Mbledhje në mënyra te ndryshme Ushtrime fletë pune faqe 12 Emërtimet mbledhor +mbledhor = Shumë Si të zbulosh kodin e fshehtë? Mëso relacionin “me shume se”. Zbato në problema Mëso relacionin “me pak se”. Zbato në problema Ushtrime fletë pune faqe 14-15 Përsëritje kapitulli 3 Testim 1 Ushtrime e problema

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 P.P 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 P.P

Njihu me numrat 11, 12, 13 Numrat 11, 12, 13 Vijat dhe llojet e tyre Njihu me numrat 14, 15, 16 Numrat 14, 15, 16. Zbërthimi,mbledhja dhe zbritja Ushtrime fletë pune faqe 17-18 Njihu me numrat 17, 18, 19 Numrat 17, 18, 19 Krahasimi i gjatësive Mblidh për të formuar numrin 20 Zbërthimi i numrit 20. Zbritje nga numri 20 Ushtrime fletë pune faqe 22

Kompleti II Vizore, Metër

43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62.

Kap V Dhjetëshet e plota

Të mbledhë me dhjetëshe të plota Të zbresë me dhjetëshe të plota Të kryejë vep. me monedha Të krahasojë dhjetëshe të plota

5 orw (4 + 1 p.p) Të mbledhë deri në 20 me ose pa kalim të 10 Kap VI

Të zbresë deri në 20 me ose pa kalim të 10

Mbledhja deri në 20 Figura e trupa gjeometrik

Të dallojë kulm, brinjë te fig gjeometrike Të dallojë kulmet, fq. të tr. gjeomet Të mbledhë në shtyllë deri në 20 Të përdorë vetitë e mbledhjes Të kryejë matje me vizore

12 orw (9 +3 p.p)

5.1 5.2 5.3 5.4 P.P o.l.5 ► o.l.6

Dhjetëshet e plota Njihu me numrin 100. Monedhat Ushtrime e problema Ushtrime fletë pune faqe 25 Përsëritje Testim 2 Ushtrime e problema

Kompleti II Monedha Obj. rrethanore

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 o.l 7 6.6 6.7 6.8 6.9 P.P P.P

Mblidh deri në 20 pa kaluar 10 Emërtime si shumë të numrave deri në 9 8, 9 si mbledhorë. Trupat gjeometrikë Mbledhorët 6, 7. Plotësimi i dhjetës. Mbledhje në shtyllë, duke plotësuar 10 Ushtrime me mbledhje në shtyllë Mbledhje me mbledhorë të barabartë Gjej afërsisht, saktë. Mbledhja e përsëritur Mblidh me disa mbledhorë. Centimetri. Matja Zbato vetitë e mbledhjes Ushtrime fletë pune faqe 30 Ushtrime fletë pune faqe 31

Kompleti II Obj. rrethanore Vizore, Metër

13

63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81.

Kap VII Zbritja deri në 20 Simetria 7 orë (6 + 1 p.p) Kap VIII Problema Kap IX Thyesat Ora 3 orë Kap X Numrat ÷ në 100 Matja e P 5 orë

14

Të zbresë me prishje ose jo të 10 numrat deri në 20 Të zbresë me operatorë Të zgjidhë problema me operatorë Të dallojë, emërtojë fig. simetrike Të arsyetojë mbi bazën e të dhënave Të formul. prob. sipas fig,e diag

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 P.P 7.6 8.1 8.2

Modele të ndryshme të zbritjes pjesë-pjesë Zbrit duke prishur dhjetë Simetria Zbritja pjesë – pjesë Mbledhja dhe zbritja si veprime të kundërta Ushtrime fletë pune faqe 35 Luaj dhe zgjidh problema Mbledhja dhe zbritja në ushtrime e problema Situata problemore me mbledhje dhe zbritje

Të japë kupt. për pjesë të = të së tërës Të emërtojë me të dyta, me të treta…. Të lexojë orën me orë të plota,1/2.1/4 Të përcaktojë kohën e veprimit

9.1 9.2 9.3 o.l.7 ►

Thyesat Ora Ora dhe veprimi Përsëritje Testim 3

Të japë kuptimin e nr deri në 100 Të formojë vargje numrash Të paraqesë numërorët e zbërthyer Te tregojë njësi të ≠ të matjes Të matë me metër e vizore

10.1 10.2 10.3 10.4

Numrat nga 10 deri në 40 Numrat nga 30 deri në 60 Numrat nga 60 deri në 100 Njësi te ndryshme të matjes

10.5

Metri. Matje me metër

Vizore Obj. rrethanore

Obj. rrethanore

Obj. rrethanore Ora

Kompleti II Vizore, Metër

82.

Kap XI

83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100.

Mbledhja e Zbritja 5 orw (4 + 1 p.p) Kap XII Mbledhja Zbritja Problema 5 orw (4 + 1 p.p)

Kap XIII Mbledhja Problema 9 orë (6 + 3 p.p)

Të mbledhë nr. dyshif me nr njëshifr pa prishje të dhjetës

Problema pa prishje të dhjetës

11.4 P.P

Mbledhja e numrave dyshifrore me numra njëshifrorë Zbritja e numrave njëshifrorë nga numra dyshifrore pa prishje te 10 Mbledhja e numrave dyshifrore pa kalim të dhjetëshes Zbritja e numrave dyshifrore pa prishje të 10 Ushtrime fletë pune faqe 41-42

Të mbledhë me dy ose më shumë mbledhor me shumë dhjetëshe të plota Të zbresë nr njëshif nga dhjetëshe të plota

12.1 12.2 12.3 12.4

Mbledhje me shumë dhjetëshe të plota Mbledhje me disa mbledhorë me dhjetëshe të plota Zbritja e numrave njëshifrorë nga dhjetëshet e plota Mbledhje e gjatë e shkurt

Të paraqesë + gjatë, shkurt në shtyllë

P.P

Të mbledhë nr. dyshifrorë me ose pa kalim të dhjetës

13.1 13.2 P.P P.P 13.3 13.4 13.5 13.6 P.P

Të zbresë nga nr dyshifror nr njëshifr.

Të paraqesë + gjatë, shkurt në shtyllë Të shpjegojë veprimin e kryer

11.1 11.2 11.3

Kompleti II

Ushtrime flete pune faqe 44-45 Mbledhja e numrave me dy shifra Mbledhja e numrave dyshifrore me kalim të dhjetës Ushtrime fletë pune faqe 47 Ushtrime fletë pune faqe 48 Mblidh numrat dy-shifrorë duke e kaluar 10 Mbledhje e mbledhorëve të barabartë Ushtrime e problema Mbledhje me tre mbledhorë Ushtrime flete pune faqe 50

Kompleti II

15

101. 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122.

16

Kap XIV Zbritja Problema

14.1 14.2 P.P 14.3 14.4 P.P 14.5 o.l.8 ►

Zbritja e numrave dyshifrorë pa prishje të 10 Zbritja e numrave dyshifrorë me prishje të 10 Ushtrime fletë pune faqe 52 Zbritje në rresht me prishje të 10 Ushtrime e problema Ushtrime fletë pune faqe 53-54 Leximi i orës me minuta Përsëritje Testim 4

Të japë kuptimin e nr deri në 1000 Të mbledhë numrat treshifrorë Të zbresë numrat treshifrorë Të dallojë monedhat nga kartëmonedh. Të bëjë këmbime mes tyre Të kryejë + e –me monedha e kartëmoned

15.1 15.2 P.P 15.3 15.4 15.5 P.P

Numrat mbi 100 Numrat deri në 1000 Ushtrime fletë pune faqe 56 Mbledhja dhe zbritja e numrave tre shifrorë Monedhat Problema Ushtrime fletë pune faqe 53-54

Të japë kuptimin e x mbështetur te rreshtimi

16.1 16.2 16.3 16.4 P.P 16.5

Rreshtimi Rreshtime Shumëzimi Emërtimet faktor, prodhim Ushtrime fletë pune faqe 62 Ushtrime e problema

Të zbresë në shtyllë në rresht nr. dyshifror pa ose me prishje të 10 Të arsyetojë në zgjidhjen e problem Të lexojë orën në minuta

7 orë (5 + 2 p.p)

Kap XV Numrat deri ne 1000 Monedhat 7 orw (5 + 2 p.p) Kap XVI Shumëzimi 6 orw (5 + 1 p.p)

Të gjejë prodh e nr mbi bazën e rresht Të përdorë konceptet faktor prodhim

Kompleti II Ora

Kompleti II

Komplet I, Obj rreth

123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 136. 137. 138. 139. 140. 141. 142.

Kap XVII Të gjithë nr deri 1000 4 orw

Kap XVIII Shumëzimi Problema

Të dallojë te nr rendet NJ, DH, Q Të paraqesë nr si nr të rregullt të zbërthyer Të krahasojë nr deri në 1000

17.1 17.2 17.3 17.4

Njëshet, dhjetëshet, qindëshet Numëror i rregullt Numërorët me zero Mosbarazime me numrat treshifror

Të interpretojë shumëzimin e nr duke përdorur copëtimin e rreshtimit

18.1 18.2 18.3 18.4 18.5 P.P 18.6 o.l.9 ►

Mënyra te shumëzimit Vetitë e shumëzimit Teknika e shumëzimit Vetitë e shumëzimit Gjetja e prodhimit në mënyra të ndryshme Ushtrime flete pune faqe 68 Ushtrime e problema Përsëritje Testim 5

19.1 19.2 19.3 19.4 P.P

Mbledhja e nr treshifrorë pa kalim te 10 , 100 Zbritja e nr treshifrore pa prishje të 10 ,100 Kuptimi për thyesat. Numërorët thyesore Llogaritja e kohës Ushtrime flete pune faqe 71

20.1 20.2

Mbledhja e nr treshifrorë me kalim te 10 Mbledhja e nr treshifrorë me kalim te 100

Të përdorë vetitë e shumëzimit Të gjejë prodhimin në mënyra të ≠

7 orë (6 + 1 p.p)

Kap XIX Mbledhja Zbritja e nr treshif 5 orw (4 + 1 p.p)

Të mbledhë nr treshifr pa kalim të 10 ose të 100 Të lexojë me të dyta,të treta, të katërta Të tregojë kalendarin e kohës

Të mbledhë nr treshif me kalim të të dhjetës e të qindës

Komplet II

Komplet I, Obj rreth

Fig gjeometrike Orë,kalendar

Monedha, zara

17

143. 144. 145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 153. 154. 155. 156. 157. 158. 159. 160. 161. 162. 163. 164.

18

Kap XX Mbledhja Zbritja e Numrave

Të zbresë nr treshifror me prishje të dhjetës e të qindës Të gjejë shumëfishin e numrit treshifrorë

10 orw (8 + 2 p.p) Kap XXI Statistike Probabilitet 4 orë

Të lexojë të dhënat në diagrame Të përpunojë të dhënat e diagrameve Të njehsojë me mend, me shkrim me makinë llogaritëse

20.3 20.4 P.P 20.5 20.6 20.7 20.8 P.P

Ushtrime e problema Hedhja e monedhës dhe e zarit Ushtrime flete pune faqe 74 Zbritja e ne treshifrorë duke prishur dhjetën Zbritja e ne treshifrorë duke prishur qindëshen Ushtrime e problema Parashikimi i motit Ushtrime fletë pune faqe 77

21.1 21.2 21.3 21.4 od.10 ►

Lexo e plotëso diagrameve e të dhënave Plotëso diagramet dhe përpuno të dhënat Përpunimi i të dhënave Njehsime me mend, me shkrim e me makine llog. Përsëritje Testim 6

od11 od12 od13 od14 od15 od16 od17 od18

Orë e lirë 1 Orë e lirë 2 Orë e lirë 3 Orë e lirë 4 Orë e lirë 5 Orë e lirë 6 Orë e lirë 7 Orë e lirë 8

Shkumësa me ngjyrë

Tabela me diagrame

165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. 173. 174. 175.

od19 od20 od21 od22 od23 od24 od25 od26 od27 od28 od29

Orë e lirë 9 Orë e lirë 10 Orë e lirë 11 Orë e lirë 12 Orë e lirë 13 Orë e lirë 14 Orë e lirë 15 Orë e lirë 16 Orë e lirë 17 Orë e lirë 18 Orë e lirë 19

19

KAPITULLI 1 Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të identifikojë ndryshimin midis sasisë së elementeve të bashkësive.

Të shpjegojë ndryshimin midis sasisë së elementeve të bashkësisë.

Të identifikojë ndryshimet e cilësisë së elementeve të ndryshëm në një bashkësi.

Të përshkruajë ndryshimin midis elementeve të bashkësisë.

Të përdorë krahasimin për të dalluar ndryshimin midis bashkësive.

Të krahasojë elementet e bashkësive të ndryshme midis tyre.

Të dallojë figurat gjeometrike nga trupat gjeometrikë.

Të tregojë llojet e ndryshme të figurave gjeometrike që dallojnë në mjedisin rrethues.

Të shpjegojë karakteristikat e llojeve të ndryshme të figurave gjeometrike dhe t’i dallojë ato nga trupat gjeometrikë.

MËSIMI 1.1 Emërtimi i numërorëve OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të identifikojë veprimet me numrat dhe termat e saktë që duhet të përdorë. 9 Të renditë sipas rendit numrat në vargje rritëse dhe zbritëse. 9 Të shkruajë numrat me rendin e njësheve e të dhjetësheve me fjalë. KONCEPTET KRYESORE: numërorë, mbledhim, mbledhorë, shumë. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Fillimisht përsëriten emërtimet e numrave të ndryshëm që mësuesja i paraqet në tabelë: me njëshe apo dhjetëshe. Kërkohet që nxënësit të lidhin numrat në veprime të mbledhjes apo të zbritjes. P.sh: 3 + 5 = ? Me çfarë veprimi mund t’i lidhim këta numra? Do të pranohen edhe veprimi i mbledhjes edhe i zbritjes duke i nxitur nxënësit që të emërtojnë edhe kufizat si MBLEDHOR apo SHUMË! Për çdo numër do të kërkohet edhe drejtshkrimi i tyre duke ngulmuar në shkrimin e saktë të shkronjës ë. P.sh. tek numri 10→dhjetë, 25→njëzet e pesë, etj. 20

2- REALIZIMI I KUPTIMIT Puna me tekstin mbështetet në të njëjtat veprimtari të zhvilluara gjatë evokimit. Qëllimi është që nxënësit të punojnë të pavarur duke u mbështetur në kërkesat e ushtrimeve. 3- REFLEKTIMI Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Për të kontrolluar njohuritë e marra mësuesja mund të përdorë forma të larmishme: mund të paraqiten situata problemore të cilat zgjidhen në tabelë ose me dyshe nxënësish. E rëndësishme është që gjithçka të jetë argëtuese dhe jo e lodhshme për nxënësit. Detyrë shtëpie: Mund të jepen ushtrime mbledhjeje dhe vargje numrash që, jo detyrimisht, mund të nisin nga 1; p.sh: vargjet mund të nisin nga numri 6 dhe t’u kërkohet nxënësve të formojnë vargje rritëse dhe zbritëse deri në një kufi të dhënë. P.sh nga 6 deri tek 12; ose nga 9 deri tek 2 (varg zbritës). Gjithsesi mësuesja mund të jetë më e aftë të përcaktojë ushtrime në përshtatje me nivelin e klasës së saj.

MËSIMI 1.2 Emërtimi i trupave dhe figurave gjeometrike OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë figurat ose trupat gjeometrike. 9 Të dallojë figurat gjeometrike nga trupat gjeometrikë. 9 Të lidhë trupat gjeometrikë me objektet sipas ngjashmërisë. KONCEPTET KRYESORE: trupa gjeometrikë, figurat gjeometrike. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Përsëriten njohuritë mbi trupat dhe figurat gjeometrike. Dallohen figurat (të vizatuara) nga trupat (që preken fizikisht). Mësuesja duhet të praktikojë punën me trupat të cilët mund të jenë pjesë e kompletit të trupave gjeometrikë ose të mjeteve rrethanore të cilat kanë ngjashmëri me ta. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Në punën me librin mjafton që të kuptohen kërkesat (mësuesja duhet të fillojë punën vetëm pasi të gjithë nxënësit të dinë se çfarë u kërkohet) dhe nxënësit të punojnë të pavarur për të plotësuar ushtrimet.

21

3- REFLEKTIMI Për të kontrolluar njohuritë e marra, mësuesja mund të përdorë veprimtari të ndryshme praktike. Është shumë e rëndësishme që, në fund të çdo teme mësimore, mësuesja të jetë e qartë për vështirësitë që kanë grupe të caktuara nxënësish dhe të mundohet me anë të detyrave të diferencuara të plotësojë boshllëqet e tyre për ta pasur më të lehtë punën në të ardhmen. Përdorimi i fjalorit të duhur është i rëndësishëm për të arritur objektivat e këtyre gruptemave. Detyrë shtëpie: Si detyrë shtëpie mund të jepet sjellja në klasë e trupave me forma të ndryshme (që mund të përgatiten nga vetë nxënësit me materiale të përpunueshme). Në klasë mësuesja mund të zhvillojë më pas veprimtari interesante që përfshijnë klasifikimin e tyre sipas formës, madhësisë ose veprimtari të tjera në lidhje me figurat gjeometrike.

MËSIMI 1.3 Dallimi sipas cilësisë së elementeve OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të shpjegojë lloje të ndryshme të cilësive të figurës. 9 Të vërë në dukje cilësinë dalluese të elementeve të bashkësisë. 9 Të interpretojë dallimin e cilësive të elementeve të bashkësisë. KONCEPTET KRYESORE: cilësi, formë, ngjyrë, madhësi, elementë, bashkësi. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Në tabelë paraqiten të vizatuara petëza të formave, ngjyrave dhe madhësive të ndryshme, duke kërkuar që ato të grupohen sipas secilës prej cilësive që mësuesja cakton: FORMËS, NGJYRËS apo MADHËSISË. Mund të punohen edhe vargje figurash sipas një cilësie të dhënë. P.sh: trekëndor-blu, rrethor-i kuq, katror-i verdhë dhe nxënësit do të vazhdojnë këtë varg figurash. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Edhe në punën me librin mësuesja drejton veprimtarinë, duke orientuar nxënësit për mënyrën e punës në lidhje me cilësinë e elementeve të bashkësive. Ushtrimi 2 dhe 4 synojnë që të plotësohet etiketa ose elementet e bashkësisë sipas kësaj etikete të dhënë. Ushtrimi 3 dhe 5 janë plotësues ndaj njëri-tjetrit për të formuar, sipas modelit, vargje figurash. 22

3- REFLEKTIMI Për të kontrolluar njohuritë e marra, mësuesja mund të përdorë veprimtari të ndryshme praktike. Mund të vizatohen petëza të ndryshme në tabelë dhe nga nxënësit të kërkohet që të përcaktohet cilësia ose cilësitë e tyre dalluese. Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës së mësimit, e cila vlerësohet të nesërmen në klasë.

MËSIMI 1.4 Shoqërimi i elementeve të bashkësisë OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të identifikojë marrëdhënien e barazisë midis elementeve të dy bashkësive, duke shoqëruar elementet përkatëse. 9 Të shpjegojë mënyrën që përdor për të dalluar bashkësitë me numër të njëjtë elementesh. 9 Të krahasojë bashkësitë nisur nga shoqërimi i elementeve të tyre, duke përdorur termat krahasues “aq”, “sa”. KONCEPTET KRYESORE: krahasim, më shumë se, më pak se, aq.....sa. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Fillimisht orientohen nxënësit drejt të kuptuarit të fjalës: shoqëri (në jetën e tyre të përditshme) si dhe fjalës shoqërim (të rrish bashkë me dikë që të pëlqen). Bëhet lidhja me matematikën (të lidhësh bashkë elementet e bashkësisë). Jepen bashkësi me numër të ndryshëm elementesh në tabelë, duke kërkuar identifikimin e tyre sipas etiketës. Më pas kërkohet që nxënësit të formojnë bashkësi që të kenë elemente: → të njëjtë → më shumë se bashkësia e dhënë → më pak se bashkësia e dhënë Për secilin rast përcaktohen edhe cilësitë e elementeve të bashkësisë: cilësi, formë apo madhësi. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Në punën me librin synohet që nxënësi në mënyrë të pavarur të kuptojë e të punojë sipas kërkesave të ushtrimeve. Ushtrimin 1 mësuesja mund ta përdorë si evokim për të 23

kuptuar nxënësit që kanë vështirësi në shoqërimin e elementeve një e nga një dhe të lexojë saktë fjalinë shoqëruese. Ushtrimi 4 është për nxënësit e përparuar dhe kërkon që vetë nxënësit të vizatojnë elemente sipas kërkesës, nisur dhe krahasuar me një bashkësi të dhënë. 3- REFLEKTIMI Në momentin e reflektimit mund të punohen ushtrime në tabelë me bashkësi të dhëna ku nxënësit të vizatojnë elemente: më shumë se...., më pak se....., apo, aq.....sa bashkësia e dhënë. Praktikisht nxënësit kanë vështirësi në shqiptimin e termave aq....sa, meqë këto nuk përdoren shumë në jetën e përditshme. Mësuesja duhet t’i përdorë shpesh këto fjalë krahasuese, që nxënësit të arrijnë në një përdorim të natyrshëm të tyre. Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës e mësimit, ndërsa për nxënës të përparuar mund të jepen në fletore vizatime të bashkësive dhe të krahasimit të elementeve të tyre.

PUNË E PAVARUR Ushtrimet e punës së pavarur synojnë që të kontrollohen njohuritë e marra nga nxënësit gjatë kapitullit të parë. Konceptet më të rëndësishme janë ato të dallimit të figurave nga trupat gjeometrike dhe emërtimi i saktë i tyre. Mësuesja paraqet para nxënësve pamje të ndryshme: shtëpi, hënë, diell etj.

Për secilën nga figurat do t’u kërkohet nxënësve të vërejnë rreth e qark klasës nëse mund të gjejnë forma që u ngjajnë atyre. Format e kërkuara do të ngjyrosen për t’u dalluar nga pjesa tjetër e figurës. Pas këtij vrojtimi dhe gjetjes së figurave sipas ngjashmërisë, nxënësve do t’u jepen emrat e figurave gjeometrike. Duhet pasur kujdes në dhënien e termit figurë gjeometrike, që nxënësit të mos ngatërrohen më pas me termin trup gjeometrik. Për këtë theksohet fakti që këto janë figura që vizatohen. Çdo figurë diskutohet derisa nxënësit të dinë ta dallojnë dhe të shqiptojnë saktë emrin e saj. Duhet pasur kujdes sidomos në termat drejtkëndësh dhe trekëndësh, që mund të ngatërrohen. Këshillojmë që të ndiqet kjo radhitje: në fillim të jepet termi për rrethin, katrorin, trekëndëshin, trapezin dhe drejtkëndëshin. Drejtshkrimi i numrave të dhënë, si dhe vargjet numerike rritëse e zbritëse deri në dhjetë. Gjithashtu edhe vargjet e figurave me karakteristikat e dhëna të formës e ngjyrës, të cilat duhet të përcaktohen nga vetë nxënësi. 24

KAPITULLI 2 Në kapitullin e dytë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit, veprimit me numrin dhe algjebra. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 5. ¾ Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 5. ¾ Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorë deri në 5. ¾ Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre. ¾ Të mbledhin me shkrim dhe me gojë deri në 5. ¾ Të përdorin kuptimin e mbledhjes (në bashkësinë përkatëse të numrave) në situata problemore të jetës së përditshme. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të emërtojë mbledhjen si shumë dy mbledhorësh.

Të copëtojë shumën në dy mbledhorë.

Të rishkruajë shumat nisur nga mbledhorët e dhënë.

Të organizojë përbërjen e numrit si shumë dy mbledhorësh.

Të specifikojë ndryshimet midis elementeve të veprimit të mbledhjes.

Të përgjithësojë gjetjen e shumës në veprimin e mbledhjes.

Të shpjegojë veprimet e tij.

Të hartojë vargjet rritëse dhe zbritëse të numrave deri në 5. Të modifikojë, sipas modelit, paraqitjen e numrit si shumë dy mbledhorësh.

MËSIMI 2.1 Zbërthimi, mbledhja dhe zbritja brenda numrit 5 OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë elementët përbërës të veprimit të mbledhjes. 9 Të dallojë shumën nga mbledhorët. 9 Të paraqesë numrat si shumë dy mbledhorësh. KONCEPTET KRYESORE: shumë, mbledhorë, veprimi i mbledhjes.

25

Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja u kërkon nxënësve: -Nxirr 3 petëza, nxirr edhe 2 petëza të tjera. Grupoji në një bashkësi. Sa petëza janë së bashku? Përsëritet disa herë kjo veprimtari edhe me mjete rrethanore, lapsa, fletore etj., në mënyrë që nxënësit të familjarizohen me termin bashkim, së bashku, në bashkësi, veprimi i mbledhjes. Përsëriten njohuritë mbi veprimin e mbledhjes dhe elementët përbërës të tij: MBLEDHOR+MBLEDHOR=SHUMË. Jepen paraqitje të ndryshme të numrave në veprimin e mbledhjes (mësuesja mund të rikujtojë edhe mbledhjen apo zbritjen me zero). 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Puna me librin mbështetet në punimin e ushtrimeve që nuk paraqesin vështirësi, sepse janë njohuri të rimarra nga klasa e parë. Për nxënës që kanë vështirësi mund të jepet edhe kopjimi i ushtrimeve të mbledhjes e zbritjes në fletore. Me rëndësi është që mësuesja të përdorë një fjalor të saktë matematik për dallimin e mbledhorëve e të shumës, sidomos në veprimin e zbritjes. 3- REFLEKTIMI Gjatë reflektimit mund të punohen ushtrime në formë konkursi në tabelë ku të mungojnë herë mbledhorët e herë shuma në të dyja veprimet, si të mbledhjes edhe të zbritjes, dhe nxënësit të gjejnë numrin “sekret”. 3+

=5

4+0=

+

= 2 etj.

Detyrë shtëpie: Detyrë shtëpie jepen mbledhje dhe zbritje të ndryshme, ndoshta edhe situata të thjeshta problemore për nxënës të përparuar.

Në të njëjtën mënyrë trajtohen edhe dy temat e ardhshme: MËSIMI 2.2 dhe MËSIMI 2.3.

26

MËSIMI 2.4 Mosbarazimet. Operatori në veprime me numrat OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të riprodhojë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 5. 9 Të lidhë mbledhorët me veprimin e mbledhjes (e të zbritjes) në tabelat me operatorë. 9 Të planifikojë zbatime të këtyre veprimeve në situata problemore të jetës së përditshme. KONCEPTET KRYESORE: operatorë, numra njëshifrorë, ndryshesë, shumë, mbledhorë, krahasim. Zhvillimi i mësimit 1. EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Për këtë mësim, veprimtaritë e zhvilluara në këtë fazë përmbledhin fakte të mbledhjes apo të zbritjes brenda 5. Mund të përdoren forma të larmishme: me gojë, me shkrim, situata problemore. Rikujtohet lidhja midis termave mbledhor + mbledhor = shumë. Punohen tabela të tipit: MBLEDHOR

2

MBLEDHOR

1

SHUMË

4

1

2

5

3

2

Në këto tabela është e rëndësishme të bëhet i zakonshëm nga nxënësit përdorimi i termave mbledhor apo shumë. Ky moment do t’i përgatitë fëmijët për të krijuar bazat e para të një fjalori aktiv matematikor. Pyetje të llojit: - Çfarë është dhënë? (SHUMA) - Çfarë mungon? (mbledhori) - Si e gjejmë? I orientojnë nxënësit drejt një të menduari kritik dhe praktik. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti. Ushtrimi 2 synon rikujtimin e punës me operatorët e mbledhjes e të zbritjes. Në ushtrimin 3 duhet nënvizuar krahasimi i gjatësisë së shufrave që nxënësi të dallojë madhësinë e numrit gjatë krahasimit edhe figurativisht (pra numri 5 që është më i madh, ka më shumë kube se numri 4 që është më i vogël etj.). Tabela e ushtrimit 5 duhet të kopjohet në fletore (barazimet e saj) që nxënësi të kuptojë mënyrën e paraqitjes si barazim të këtyre ushtrimeve. Problema 6 është një situatë problemore për nxënës të nivelit të përparuar. Ajo synon që numri 5 të emërtohet si shumë 3 mbledhorësh. 27

3- REFLEKTIMI Gjatë kësaj faze mund të ripërsëriten fakte të mbledhjes e të zbritjes deri në 5 me gojë ose me shkrim. Mësuesja duhet të ngulmojë në përdorimin e termit operatorë duke dhënë kërkesa të llojit: Më paraqit me operatorë mbledhjen 3+2, etj. Detyrë shtëpie: Jepen fletë pune dhe detyra plotësuese për paraqitjen e numrave të ndryshëm si shumë 3 mbledhorësh.

PUNË E PAVARUR Ushtrimi 1 synon të zbërthehen numërorët si shumë dy mbledhorësh në mënyra të ndryshme që nxënësit të kuptojnë ndryshimet midis paraqitjeve të ndryshme të të njëjtit numër. Ushtrimi 2 synon të dallohen e të lidhen shumat e barabarta dhe të rishkruhen ato në formë barazimesh. Ushtrimi 3 synon të krahasohen shumat e ndryshme dhe të vendoset shenja e barazimit ose e mosbarazimit. Ushtrimi 4 synon të gjendet shenja që e kthen barazimin në të vërtetë. Ushtrimi 5 është një situatë problemore e paraqitur si bashkësi e cila, në bazë të të dhënave, do të kthehet në një problemë. Ky ushtrim është vetëm për nxënësit më të mirë.

28

KAPITULLI 3 Në kapitullin e tretë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit dhe veprimit me numrin. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 10. ¾ Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 10. ¾ Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorë deri në 10. ¾ Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre. ¾ Të mbledhin me shkrim dhe me gojë deri në 10. ¾ Të përdorin kuptimin e mbledhjes (në bashkësinë përkatëse të numrave) në situata problemore të jetës së përditshme. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë të aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të interpretojë ndryshe numrat (si shumë ose si ndryshesë).

Të lidhë paraqitjet e ndryshme të numrit.

Të organizojë kryerjen e veprimeve të mbledhjes e të zbritjes në operatorë.

Të përdorë operatorin në tabelë.

Të njehsojë veprimet me numrat në operatorë.

Të interpretojë me fjalë dhe me veprime mbledhjen e numrave deri në 10. Të zbatojë njohuritë mbi krahasimin e numrave në situata të jetës së përditshme.

29

MËSIMET 3.1, 3.2, 3.3, 3.5, 3.6 (Këto mësime janë grupuar për shkak të tematikës së përafërt dhe trajtimit të njëjtë metodik)

Mbledhja, zbritja, zbërthimi i numrave 6, 7, 8, 9, 10 OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë numrat si shumë. 9 Të shoqërojë paraqitjet e ndryshme të numrit. 9 Të shpjegojë mënyrën e të vepruarit me operatorë. 9 Të zgjidhë situata të ndryshme problemore nisur nga zbatimi i mbledhjes deri në 10. KONCEPTET KRYESORE: operatorë, varg numerik, tre mbledhorë, shuma, zbërthimi. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Kjo fazë në këtë grup temash përfshin veprimtari praktike që lidhen me gjetjen e shumës midis objekteve praktike, si dhe emërtimin e mbledhorëve e të shumës, dallimin e mënyrave të ndryshme të mbledhjes, emërtimin e numrave si shumë dy dhe tre mbledhorësh. Shumë kujdes i duhet kushtuar shoqërimit të shumave apo numrave me fjalët përkatëse, në mënyrë që nxënësit të mësohen të lexojnë fjalët apo kërkesat për të shmangur të mësuarit mekanik, kaq i dukshëm në këtë lëndë. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Jepen në tabelë ushtrime tipike, ku nxënësit mund të kenë paraqitur vështirësi. Gjithashtu punohet vazhdimisht me fjalorin aktiv matematikor. 3- REFLEKTIMI Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Mësuesja mund të japë ushtrime të tjera që përfshijnë mbledhjen me tre mbledhorë dhe gjetjen e shumës kur ajo mungon. Detyrë shtëpie: Jepet fletorja e punës dhe ushtrime plotësuese që përfshijnë shkrimin e numërorëve me numra apo me fjalë, si dhe ushtrime ku nxënësit kanë paraqitur vështirësi. Është mirë që në këtë fazë mësuesja të fillojë të japë vazhdimisht detyra shtëpie të diferencuara, në mënyrë që nxënësit të përparojnë në përputhje me nivelin e tyre, sigurisht duke synuar që nxënësit të kalojnë nga niveli më i ulët, në atë më të lartë. Në ushtrimin 3 të mësimit 3.3 tek fletorja e punës, duhet pasur kujdes në plotësimin në çdo hap të veprimeve të njëpasnjëshme me operatorë që të arrihet në një përfundim të saktë në fund të ushtrimit. Gjithashtu edhe në veprimet në shtyllë, mësuesja duhet të ketë kujdes në vendosjen e numrave njëri nën tjetrin, për të përgatitur nxënësin për numrat dyshifrorë. 30

MËSIMI 3.4 Si të gjesh numrin sekret OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të dallojë vargjet e numrave rritës ose zbritës në një kufizim të dhënë. 9 Të eliminojë numrat sipas kërkesës. 9 Të shpjegojë mënyrën e veprimit sipas kërkesës. 9 Të zgjidhë situata të ndryshme nisur nga zbatimi i kërkesave të dhëna. KONCEPTET KRYESORE: varg numerik, numër sekret. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Zhvillohet një bisedë mbi kuptimin e fjalës sekret apo numër sekret. Do të pranohen mendimet e nxënësve dhe do të tentohet të zhvillohen veprimtari për gjetjen e një fjale apo numri që mësuesja mendon, por pa dhënë asnjë orientim. Pas disa tentativave, nxënësit do të arrijnë në përfundimin se nuk mund ta gjejnë një numër sekret, nëse nuk dinë asgjë për të. Atëherë do të jepen të dhëna një e nga një. Mund të fillohet me një të dhënë p.sh: është numër nga 0-5. Lihen nxënësit të tentojnë dy herë. Jepet një orientim i ri: është numër më i madh se 2. Jepen disa përgjigje. Më pas: është numër më i vogël se 4. Tani nxënësit e gjejnë numrin sekret. Mësuesja dhe nxënësit arrijnë në përfundimin, se për të gjetur numrin sekret duhet të jepen disa të dhëna. Mund të zhvillohen disa veprimtari të tilla. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Gjatë kësaj faze zhvillohet puna me librin, duke ndaluar në çdo hap për t’u kuptuar mirë nga nxënësit. E rëndësishme është që çdo fazë të përvetësohet mirë para se të hidhemi në hapin tjetër. 3-REFLEKTIMI Në këtë moment mund të kalohet në punën me grupe dyshe me numra sekretë të menduar nga njëri prej nxënësve të grupit dhe gjetur nga tjetri. Mësuesja mund të shfrytëzojë të dhëna mungesore, të dhëna gabim nga nxënës të caktuar dhe kërkon që të gjenden gabimet e të korrigjohen këto gabime nga vetë fëmijët. Detyrë shtëpie: Jepen detyrë vargje numrash me numra “sekretë” dhe kërkohet nga nxënësit që të përcaktojnë të dhënat për gjetjen e tyre p.sh: në vargun 6 7 9 10 ku mungon numri 8, nxënësit do të japin të dhënat: 31

Numri është midis numrit 6 deri në 10. Numri është më i vogël se 9 dhe më i madh se 6. Numri është mes numrit 7 dhe 9 etj. Gjithsesi do të pranohen të dhëna të formuluara sipas dëshirës së nxënësve, mjafton që të japin të dhëna të sakta dhe orientuese. PUNË E PAVARUR (pas mësimit 3.5) Me këto ushtrime synohet të jepen emërtime të ndryshme të numrave si shumë dy mbledhorësh, si dhe krahasime të shumave apo ndryshesave të numrave brenda dhjetëshes së parë. Rëndësi ka ushtrimi 2, që synon të dallohet veprimi i duhur që e kthen barazimi në të vërtetë. Tek problema duhet ngulmuar në shpjegimin e skemës që paraqet zgjidhjen e saj.

MËSIMI 3.7 Problema OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të kuptojë të dhënat e problemave. 9 Të shpjegojë mënyrën e veprimit sipas kërkesës. 9 Të zgjidhë situatat problemore duke shpjeguar veprimet e bëra. KONCEPTET KRYESORE: numër sekret, shumë, mbledhor, rezultat. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësimi fillon me situata problemore të improvizuara me numra sekretë dhe të dhëna që orientojnë drejt zgjidhjes së tyre. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Nxënësit lihen të lirë e të pavarur, të lexojnë e të zgjidhin problemat 1, 2, 3 dhe 4. Pas punimit kontrollohet zgjidhja e tyre dhe ndihmohen nxënësit që nuk kanë arritur në një zgjidhje të saktë. Problema 5 është e një vështirësie më të madhe: ajo zgjidhet me operatorë dhe është e përbërë nga zgjidhje komplekse prej dy veprimesh. Në këtë problemë ushtrohen nxënësit të lexojnë me kujdes problemën dhe të nxjerrin të dhënat që lexojnë (në këtë mënyrë shmanget puna mekanike). Gjithashtu edhe fjalori i përdorur është më specifik. Fjala rezultati është përdorur për të zgjeruar gamën e fjalëve që tregojnë përfundimin e një veprimi ose zgjidhjen e një probleme.

32

Problema 6 është vetëm për nxënësit e talentuar në matematikë. Ajo kërkon vëmendje, aftësi kuptimore, matematikore dhe një të kuptuar krijues e kritik për të arritur në zgjidhjen e saj sipas kërkesave. Faza finale përmbyllet me dhënien e zgjidhjes së saj në formë veprimesh të përmbledhura me operatorë. 3-REFLEKTIMI Kjo fazë shfrytëzohet për të përmbushur nevojat e veçanta të nxënësve që nuk kanë kuptuar gjatë zgjidhjes së problemave. Detyrë shtëpie: Mund të jepen problema të librit (që nuk janë zgjidhur në klasë) ose problema të formuluara nga vetë mësuesja. Në këtë orë, domosdoshmërisht që duhen dhënë problema të përshtatura sipas niveleve të nxënësve.

MËSIMI 3.8 Mënyra të ndryshme të mbledhjes OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë numrat si shumë. 9 Të gjejë shumat e dy mbledhorëve. 9 Të mbledhë sipas mënyrës së kërkuar. KONCEPTET KRYESORE: Plotësim i 5, veçim i 5, mbledhorë të barabartë. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Jepet kuptimi i fjalës plotëso duke dhënë shembuj me numra. P.sh: Plotëso 5 në ushtrimin 4+3. Sa i duhen 4 për t’u bërë 5? Ku do ta marrë borxh? Sa ngelet 3 kur i marrim borxh? Etj. Jepet kuptimi i fjalës veço duke dhënë shembuj. P.sh: 6+3 veçojmë 5 nga 6 → 6+2→5+3 etj. Jepet kuptimi i mbledhorëve të barabartë duke ndarë p.sh 4=2 + 2; 6=3+3; 8=4+4, etj. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti. Jepen në tabelë ushtrime si të shembujve të librit që nxënësit të kenë të qartë zgjidhjen e ushtrimeve sipas kërkesave të dhëna, duke i shoqëruar me punën me rrethorë. 3- REFLEKTIMI Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Do të punohet ushtrimi 5, ndërsa ushtrimi 6 do të kthehet në barazime në fletore. Detyrë shtëpie: Do të punohet fleta e punës së mësimit. Pas këtij mësimi do të zhvillohet punë e pavarur. 33

MËSIMI 3.9 Emërtimet mbledhor + mbledhur = shumë OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë numrat si shumë ose si mbledhorë. 9 Të gjejë shumat e dy mbledhorëve. 9 Të zgjidhë situata problemore duke zbatuar veprimin e mbledhjes. KONCEPTET KRYESORE: mbledhje, mbledhor, shumë, barazim. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Në ushtrime të tipit

6

+

2

=

8

jepen emërtimet

Mbledhor + mbledhor = shumë ose

8

−

6

Shumë − mbledhor =

=

2 mbledhur, etj.

Gjithashtu, duhet pasur kujdes në paraqitjen e veprimeve në shtyllë. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti dhe punohen ushtrimet e librit duke shkruar barazimet e ushtrimit 3 të tabelës në fletore. 3-REFLEKTIMI Do të punohen situatat problemore të ushtrimit 5 të cilat do të kontrollohen në tabelë. Detyrë shtëpie: Do të punohet fleta e punës së mësimit.

MËSIMI 3.10 do të trajtohet si mësimi 3.4 për gjetjen e numrit sekret.

34

MËSIMI 3.11, 3.12 Mëso relacionin “më shumë se” “më pak se”. Zbato në problema OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të kuptojë të dhënat e problemës. 9 Të plotësojë të dhënat sipas kërkesave. 9 Të zgjidhë problemat duke shpjeguar mënyrën e zgjidhjes së tyre. KONCEPTET KRYESORE: më shumë se, më pak se. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Do të rikujtohen shprehjet “më shumë se”, “më pak se”, “aq sa”, duke dhënë shembuj me rrethorë në tabelë. Mund të përdoren edhe shembujt invers: të vizatohen bashkësi me numër të ndryshëm elementesh dhe nxënësit të përcaktojnë nëse ka “më shumë” ose “më pak” elementë pas krahasimit të tyre. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Punohen problemat duke i lënë nxënësit të punojnë sipas nivelit të tyre: në mënyrë të pavarur ose duke i ndihmuar në kuptimin e të dhënave ose plotësimin e tyre. Këto dy orë janë mjaft të ngjeshura dhe do të shfrytëzohen të gjitha fazat e mësimit për të arritur një të kuptuar të plotë të fjalorit të përdorur , zbatimit të njohurive të marra gjatë ushtrimeve dhe përshtatjes së tyre në zgjidhjen e situatave problemore. 3-REFLEKTIMI Edhe në këtë fazë do të vazhdojë puna me librin dhe mësuesja, duke njohur nivelin e të gjithë nxënësve të klasës, do të shpërndajë ngarkesën sipas nevojave të tyre. Detyrë shtëpie: Do të punohet fleta e punës së mësimit. Pas këtij mësimi do të zhvillohet punë e pavarur.

35

KAPITULLI 4 Në kapitullin e katërt janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit, veprimit me numrin, gjeometria në plan dhe matja. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 20. ¾ Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 20. ¾ Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorë deri në 20. ¾ Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre. ¾ Të mbledhin me shkrim dhe me gojë deri në 20. ¾ Të dallojnë llojet e ndryshme të vijave. ¾ Të matin me njësi jostandarde gjatësinë. ¾ Të krahasojnë gjatësitë e sendeve apo të segmenteve, duke përdorur terminologjinë përkatëse: më i gjatë, më i shkurtër, po aq. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë të aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të interpretojë ndryshe numrat (si numëror të zbërthyer ose jo).

Të lidhë paraqitjet e ndryshme të numrit.

Të organizojë kryerjen e veprimeve të mbledhjes e të zbritjes në operatorë.

Të dallojë llojet e ndryshme të vijave. Të përshkruajë ndryshimet e trupave në gjatësi.

Të vizatojë lloje të ndryshme vijash. Të dallojë gjatësitë e ndryshme të trupave.

Të krahasojë llojet e ndryshme të vijave në trupat rrethanorë. Të klasifikojë figurat nisur nga karakteristika e gjatësisë.

MËSIMET 4.1; 4.2; 4.4; 4.5; 4.6; 4.7 Njihu me numrat 11,12,13,14,15,16,17,18,19 OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë numrat deri në 20, si numërorë të zbërthyer ose jo. 9 Të klasifikojë përbërësit e numrave dyshifrorë në rendet përkatëse njëshe (kube), dhjetëshe (shufra). 9 Të dallojë rendet në numrat dyshifrorë. KONCEPTET KRYESORE: kube (njëshe), shufra (dhjetëshe), rende, numra njëshifrorë, numra dyshifrorë. 36

Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhje me paraqitjen e kubeve, shufrave dhe rendeve që përfaqësojnë ata te numrat me dy shifra. Mësuesja shkruan në tabelë numra një e dyshifrorë dhe kërkon që vetë nxënësit të dallojnë dy llojet e bashkësive të formuara dhe cilësinë e tyre të përbashkët. Termat njëshifrorë dhe dyshifrorë duhen shoqëruar me kubet dhe shufrat. Kryhen disa paraqitje të numrave të ndryshëm, që nxënësit të dallojnë figurativisht ndryshimin e tyre. Bashkohen 10 kube, para se të jepet koncepti i shufrës. Kjo veprimtari duhet zhvilluar me kujdes, që nxënësit të kuptojnë paraqitjen e ushtrimeve të librit të tipit: 1 shufër =10 kube. 2- REALIZIMI i KUPTIMIT Hapet teksti. Në fillim është dhënë paraqitja e disa numrave dyshifrorë të “përkthyer” në kube. Ushtrimet e para në mësim synojnë të japin figurativisht përbërjen e numrave brenda 20, formimin e tyre duke i dhënë herë si numërorë të zbërthyer e herë si numërorë të plotë. Do të ngulmohet në përdorimin e termave matematikorë si: rendi i dhjetësheve, boshti numerik. Ushtrimet për renditjen e numrave në vargje numerike do të ndihmojnë mësuesen si një lloj matjeje diagnostike për të ndihmuar nxënësit që akoma kanë vështirësi në dallimin e numrave më të vegjël apo më të mëdhenj. 3- REFLEKTIMI Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Mund të punohet me vargje numrash apo shkrim të numërorëve, që mësuesja mund t’i japë të paraqitur me shufra apo me kube. Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës e mësimit ose, si detyrë plotësuese për nxënësit e nivelit të parë, mësuesja mund të kërkojë që vetë nxënësit të krijojnë vargje numrash dhe të argumentojnë se çfarë llojesh kanë krijuar. Problemat duhen argumentuar të nesërmen në klasë për të dalluar nëse nxënësit përdorin me qartësi dijet e tyre në zgjidhjen e situatave të përditshme.

MËSIMI 4.3 Vijat dhe llojet e tyre (drejtëz, gjysmëdrejtëz, segment) OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë vijat sipas llojit të tyre. 9 Të dallojë segmentet nga drejtëzat e gjysmëdrejtëzat. 9 Të vizatojë segmente, drejtëza e gjysmëdrejtëza duke i emërtuar. KONCEPTET KRYESORE: drejtëz, gjysmëdrejtëz, segment, vijë e lakuar e hapur (e mbyllur), vijë e drejtë. 37

Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Mësuesja vizaton në tabelë disa vija të drejta, të vendosura në pozicione të ndryshme.

Nxënësit do të tregojnë se çfarë janë ato. Duhet ngulmuar në përdorimin e termit vija dhe jo viza, siç është prirja të përdoret në gjuhën e përditshme. Më pas mësuesja vizaton disa vija të lakuara të llojeve të ndryshme.

Nxënësit duhet të dallojnë ndryshimin midis llojeve të tyre dhe t’i paraqesin me fjalët e veta.

Kjo figurë (ose tjetër, e ngjashme) mund të paraqitet që nxënësit të dallojnë llojet e ndryshme të vijave të ndërthurura në të njëjtën figurë. Nëse shihet e nevojshme, mund të shfrytëzohet edhe në një moment tjetër të mësimit (p.sh. në fazën e reflektimit.) Për t’i dalluar më lehtë, mund të përdoren shkumësat me ngjyra të ndryshme. Shumë rëndësi ka përdorimi i saktë i termave vijë e drejtë, vijë e lakuar për të arritur tek kuptimi i drejtëzës, gjysmëdrejtëzës dhe segmentit. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Në punën me librin synohet të bëhet dallimi midis drejtëzës, gjysmëdrejtëzës dhe segmentit. Nxënësit do të dallojnë vijat në figurë dhe në planin e saj. Ushtrimi 3 synon të realizojë të kuptuarit e llojeve të ndryshme të njohura më parë dhe t’i ndërthurë këto njohuri me ato të sapomarra. Rubrika MBAJ MEND duhet të lexohet e të ndalohet aty, derisa nxënësit ta kenë kuptuar plotësisht. 38

3- REFLEKTIMI Në këtë moment mësuesja kërkon nga nxënësit të vizatojnë sipas kërkesës së saj: vija të drejta, vija të lakuara, drejtëza, gjysmëdrejtëza apo segmente me përdorimin e vizores. Nga objektet në klasë mund të veçohen ato që kanë vija të drejta (libra, fletore, lapsa etj.), si dhe ato që kanë vija të lakuara (topa, goma dhe mjete të tjera, që mund të kenë sjellë mësuesja apo nxënësit). Detyrë shtëpie: Mund të jepet ndërtimi i llojeve të ndryshme të vijave, në të cilën përsëriten jo vetëm konceptet e marra në këtë mësim, por edhe konceptet më shumë, më pak, të ndërthurura me vizatimin e vijave të drejta apo të lakuara. VEPRIMTARI PRAKTIKE Në fillim të këtij mësimi (4.8) do të zhvillohet një veprimtari praktike, që ka lidhje me krahasimin e gjatësive dhe parapërgatit klasën për realizimin e objektivave të mësimit. I gjithë aktiviteti praktik i klasës do të përfshijë të gjithë nxënësit dhe do të mbështetet në: 9 Mënyrën e saktë të krahasimit. 9 Vendosjen pranë të dy objekteve për krahasim. 9 Përdorimin e saktë të fjalorit nga nxënësit (i gjatë/i shkurtër). 9 Dallimin e karakteristikës cilësore dhe përdorimin sidomos të termave krahasues: më i gjatë/më i shkurtër.

Më i shkurtër/më i gjatë

Më i shkurtër/më i gjatë

39

MËSIMI 4.8 Krahasimi i gjatësive (me sy) OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të dallojë ndryshimet e trupave në gjatësi. 9 Të përdorë fjalët më i/e gjatë apo më i/e shkurtër për të krahasuar gjatësitë e trupave. 9 Të vërë në dukje karakteristikën e veçantë të një trupi, krahasuar me trupat e tjerë. 9 Të përshkruajë mënyrën e krahasimit të gjatësisë së trupave. KONCEPTET KRYESORE: gjatësi, më i/e gjatë, më i/e shkurtër. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: -Nxjerr para klasës 3-4 fëmijë të gjatësive të ndryshme (vajza dhe djem) dhe u kërkon të gjejnë ndryshimet e tyre pa e përmendur fjalën gjatësi. Nxënësit mund të sugjerojnë ndryshimet në ngjyrën apo modelin e flokëve, shëndetin apo bukurinë e tyre. Aq më mirë! Në këtë mënyrë dallimet do të jenë në funksion të mësimit të ditës. Mësuesja ndalon në çastin kur fillon të krahasohet gjatësia dhe duhet pasur shumë kujdes në përdorimin e saktë të fjalëve krahasuese më i/e gjatë apo më i/e shkurtër, sepse shpesh nxënësit kanë vështirësi në përdorimin e tyre. (Përdoren më i lartë apo më i ulët dhe anasjelltas për sende dhe njerëz.) 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Nxënësit nxiten të mendojnë për figurat e paraqitura dhe të dallojnë gjatësitë e fëmijëve apo të sendeve në figurë. Duhen pyetur sa më shumë nxënës, në mënyrë që të përdorin fjalët krahasuese edhe me saktësi gjuhësore. Ushtrimi 2,3,4 krahason gjatësinë e segmenteve duke përdorur termat e njohur: më i gjatë se…..më i shkurtër se…..po aq…..sa. Duhet theksuar se ky dallim mund të bëhet vetëm DUKE KRAHASUAR apo duke vendosur pranë njëri-tjetrit segmentet ose objektet për krahasim. Në ushtrimin 6 bëhet një ripërsëritje e fakteve të mbledhjes deri në 20. 3- REFLEKTIMI Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Mësuesja mund t’i nxitë nxënësit që ata, vetë, të dallojnë objekte për krahasim gjatësish duke përdorur mjetet e punës apo objektet e ndryshme në klasë. Në këtë çast mund të përdoret puna në grupe dyshe, që nxënësit, nëpërmjet punës ndërvepruese, të ndihmojnë njëri-tjetrin. Detyrë shtëpie: Jepet fletorja e punës ku nxënësit duhet të vizatojnë segmente sipas kërkesës dhe të krahasojnë gjatësinë e objekteve. Kjo fletë pune duhet të korrigjohet për të gjithë klasën që mësuesja të ketë të qartë shkallën e përvetësimit të krahasimit të objekteve, kuptimin e segmentit, drejtëzës apo gjysmëdrejtëzës nga të gjithë nxënësit. 40

MËSIMET 4.9, 4.10 Veprimet me numrin 20 OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë numrat si shumë. 9 Të zbërthejë numrin 20 si shumë dy mbledhorësh. 9 Të gjejë shumën në boshtin numerik. 9 Të zhvillojë situata të ndryshme problemore nisur nga zbatimi i mbledhjes deri në 20. KONCEPTET KRYESORE: operatorë, varg numerik, bosht numerik, mbledhur + mbledhur = shumë, rendi i dhjetësheve, rendi i njësheve. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: -Gjen shumën me objekte të ndryshme, të cilat i paraqet në tabelë duke dalluar termat e mbledhjes. Mund të operohet me dy-tre mbledhorë. Jepet vargu i numrave deri në 20 duke bërë krahasimin midis dhjetëshes së parë e të dytë. Do të ndalohet në drejtshkrimin e saktë të numrave me fjalë si dhe në zbërthimin e numrave si shumë dy ose më shumë mbledhorësh (për nxënës të përparuar). 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Jepen në tabelë ushtrime tipike me boshtin numerik, ku nxënësit mund të kenë paraqitur vështirësi (sidomos mbledhja ose zbritja në të, pasi është një mënyrë abstrakte e të menduarit të nxënësit). Qarkimi me nga 10 dhe plotësimi i tabelës nuk paraqet vështirësi për nxënësit, pasi janë familjarizuar me të. 3- REFLEKTIMI Këtë çast mësuesja mund ta shfrytëzojë për t’u kërkuar nxënësve të zgjidhin situata të ndryshme problemore, ku kërkohet zbatimi praktik i njohurive të marra. Detyrë shtëpie: Jepet fletorja e punës dhe ushtrime plotësuese që përfshijnë zbritjen në boshtin numerik, zbërthimin e numërorëve në dy ose tre mbledhorë, zbritjen në shtyllë etj.

PUNË E PAVARUR Ushtrimet janë një përmbledhje e njohurive të marra për emërtimin e numërorëve me dy dhe tre mbledhorë. Ushtrimi 2 synon të plotësohet tabela me faktet e mbledhjes (e cila, për nxënës të përparuar do të jepet të shkruhet në formë barazimesh në fletore). Ushtrimi 3 synon të rikujtojë njohuritë e marra në gjeometri/plan për të ndërtuar segmente me gjatësi të dhënë krahasuar me një segment të ndërtuar nga vetë nxënësit. 41

KAPITULLI 5 Në kapitullin e pestë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit, veprimit me numrin dhe matja. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 100. ¾ Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 100, duke kuptuar lidhjen ndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj. ¾ Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorë deri në 20 dhe numrat me dhjetëshe të plota 20-100. ¾ Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre. ¾ Të mbledhin deri në 100. ¾ Të mbledhin me shkrim deri në 100 me dhjetëshe të plota. ¾ Të përdorin kuptimin e mbledhjes dhe të zbritjes për numrat deri në 100, në situata problemore të jetës së përditshme. ¾ Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (me mend dhe me shkrim). ¾ Të përdorin monedhat, kartëmonedhat duke kryer këmbime të thjeshta me to. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë të aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të riprodhojë faktet e mbledhjes brenda 100 me dhjetëshe të plota.

Të njehsojë faktet e mbledhjes, zbritjes e krahasimit të numrave brenda 100 me dhjetëshe të plota.

Të organizojë radhitjen e numrave në vargje rritëse apo zvogëluese.

Të rishkruajë faktet e mbledhjes e të zbritjes brenda 100, me dhjetëshe të plota. Të japë shembuj të tjerë për faktet e mbledhjes e të zbritjes brenda 100 me dhjetëshe të plota, duke u nisur nga krahasimi në dhjetëshen e parë. Të dallojë dhe të emërtojë monedhat dhe kartëmonedhat.

42

Të lidhë shumat përkatëse me mbledhorët e dhënë. Të vërë në dukje krahasimin e numrave brenda 100, duke u nisur nga dhjetëshja e parë. Të lidhë monedhat e duhura për të formuar çmimin e mallrave.

Të organizojë radhitjen e numrave deri në 100, me dhjetëshe të plota në boshtin numerik. Të propozojnë zgjidhje të situatave konkrete nga jeta e përditshme, në lidhje me faktet e mbledhjes, zbritjes dhe krahasimit të numrave brenda 100. Të zgjidhë situata të thjeshta për të kryer këmbime monedhash e kartëmonedhash.

MËSIMI 5.1; 5.2 Dhjetëshet e plota. Njihu me numrin 100 OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota. 9 Të klasifikojë përbërësit e numrave dyshifrorë në rendet përkatëse: njëshe (kube), dhjetëshe (shufra), qindëshe (pllaka). 9 Të dallojë rendet në numrat dyshifrorë. KONCEPTET KRYESORE: kube (njëshe), shufra (dhjetëshe), pllaka (qindëshe), rende, numra njëshifrorë, numra dyshifrorë. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: -Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhje me paraqitjen e kubeve, shufrave dhe rendeve që përfaqësojnë ata te numrat me dy shifra. Mësuesja shkruan në tabelë numra njëshifrorë e dyshifrorë dhe kërkon që vetë nxënësit të dallojnë dy llojet e bashkësive të formuara dhe cilësinë e tyre të përbashkët. Termat njëshifrorë dhe dyshifrorë duhen shoqëruar me kubet dhe shufrat. Kryhen disa paraqitje të numrave të ndryshëm, që nxënësit të dallojnë figurativisht ndryshimin e tyre. Bashkohen 10 kube para se të jepet koncepti i shufrës; gjithashtu bashkohen 10 shufra, që të jepet kuptimi i pllakës. Kjo veprimtari duhet zhvilluar me kujdes, që nxënësit të kuptojnë paraqitjen e ushtrimeve të librit të tipit: 1 shufër=10 kube apo 1 pllakë=10 shufra për të arritur te barazimi 1 pllakë=100 kube. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti dhe punohen ushtrimet që synojnë të bëhen këmbime të shufrave me kubet, drejtshkrim të dhjetësheve të plota, mbledhje me to (të ndihmuar nga mbledhja e numrave brenda dhjetëshes së parë). E rëndësishme është puna me boshtin numerik (me dhjetëshe të plota), si dhe zgjidhja e situatave problemore (të shoqëruara nga paraqitja me skemë). 3- REFLEKTIMI Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Mund të punohen vargje numrash apo shkrimi i numërorëve, që mësuesja mund të japë të paraqitur me shufra apo me kube. Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës e mësimit ose, si detyrë plotësuese për nxënësit e nivelit të parë, mësuesja mund të kërkojë që të emërtohen numrat deri në 100 si shumë dy ose tre mbledhorësh (sigurisht me dhjetëshe të plota).

43

MËSIMI 5.3 Monedhat OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të dallojë dhe të emërtojë monedhat dhe kartëmonedhat. 9 Të lidhë monedhat e duhura për të formuar çmimin e mallrave. 9 Të zgjidhë situata të thjeshta për të kryer këmbime monedhash e kartëmonedhash. KONCEPTET KRYESORE: mall, çmim, këmbim, monedha, kartëmonedha. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësuesja zhvillon këtë veprimtari: Me mjete të sjella në klasë improvizohen situata të jetës së përditshme mbi blerjen dhe çmimin e mallrave. Nxënësit do të nxiten të sjellin ngjarje reale duke shfrytëzuar njohuritë e tyre mbi llojet e monedhave e kartëmonedhave. Bashkëbisedimi mund të drejtohet edhe për llojet e ndryshme të parave dhe sidomos të theksohet ndryshimi midis parasë së shteteve të ndryshme. Loja me role mund të jetë interesante dhe mësuesja mund të përcjellë edhe rregullat e mirësjelljes në ambiente publike. Dallohen ndryshimet midis llojeve të ndryshme të parasë (në material: letër apo metalike) dhe ndryshimet në vlerë. Paratë mund të paraqiten pranë mallit për të parë realisht vlerën e tyre në para. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Hapet teksti. Ushtrimi 2 synon të japë këmbimet midis parave , ndërsa ushtrimi 3 është i një vështirësie më të madhe sepse synon të gjenden tre mënyra të ndryshme të formimit të çmimit të dhënë. Do të inkurajohen nxënësit që kanë vështirësi: me ta duhet të punohet individualisht në bankë, për të prekur paratë e për të kuptuar ndryshimet midis tyre. 3-REFLEKTIMI Ushtrimi 4 e realizon më së miri objektivin e kësaj faze për të kryer këmbimet midis parave duke kuptuar se sa të qartë e kanë nxënësit vlerën e tyre. Detyrë shtëpie: Punohet në fletë pune. Nxënësit mund të sjellin edhe një mini-koleksion parash.

MËSIMI 5.4 Ushtrime dhe problema Kjo temë përmban ushtrime dhe problema të cilat janë zbatim i njohurive të marra gjatë këtij kapitulli. Ky mësim duhet të kontrollohet nga mësuesja dhe të shërbejë si një lloj testi për të parë nivelin e arritjeve të nxënësve. Për të njëjtin qëllim shërben edhe PUNA E PAVARUR që do të zhvillohet pas këtij mësimi. 44

KAPITULLI 6 Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të vendosë mbledhorët në barazimin gjysmë të gatshëm, për të gjetur shumat deri në 20 pa kaluar dhjetën, duke u mbështetur tek figura ose mjetet.

Të zbërthejë si shumë njërin mbledhor për të gjetur shumat deri në 20 pa kaluar dhjetën.

Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen deri në 20, pa kaluar dhjetën, duke zbërthyer si shumë

Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë njërit prej Të vendosë mbledhorët të mbledhorëve, për të realizuar zbërthyer në një mbledhje mbledhjen në shtyllë duke në shtyllë gjysmë të plotësuar dhjetën. gatshme për të gjetur Të njehsojë mbledhjen me shumën, duke plotësuar mbledhorë të përsëritur për 10-n. (si tek U. 2 në tekst) shuma deri në 20, sipas një

Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen në shtyllë duke plotësuar dhjetën dhe duke zbërthyer njërin prej mbledhorëve.

Të riprodhojë me shkrim mbledhjen me mbledhorë të përsëritur për shuma deri në 20.

modeli që i jepet.

Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen me mbledhorë të përsëritur për shuma deri në 20.

Të shfrytëzojë vetitë e mbledhjes për të gjetur shuma deri në 20 sipas një Të identifikojë njërën nga modeli që i jepet (vetinë e dy vetitë e mbledhjes që shoqërimit dhe të ndërrimit). jepen në libër. Të shfrytëzojë zbërthimin si

Të shpjegojë me gojë vetinë e mbledhjes që zbaton për të gjetur shuma deri në 20.

Të njehsojë mbledhjen me mbledhorë të përsëritur për shuma deri në 20, sipas një modeli që i jepet.

Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen me mbledhorë të përsëritur për shuma deri në 20.

Të shfrytëzojë vetitë e Të riprodhojë me shkrim mbledhjes për të gjetur mbledhjen me mbledhorë shuma deri në 20, sipas një të përsëritur për shuma modeli që i jepet (vetinë e shoqërimit dhe të ndërrimit). deri në 20.

Të shpjegojë me gojë vetinë e mbledhjes që zbaton për të gjetur shuma deri në 20.

Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen në shumë njërit prej shtyllë duke plotësuar Ose Të riprodhojë me shkrim mbledhorëve për të realizuar dhjetën, njërën nga vetitë e mbledhjes mbledhjen në shtyllë, duke duke zbërthyer njërin prej plotësuar dhjetën. për shuma deri në 20. mbledhorëve. Të vendosë mbledhorët të zbërthyer në një mbledhje në shtyllë gjysmë të gatshme për të gjetur shumën duke plotësuar 10-n.

Të identifikojë njërën nga dy vetitë e mbledhjes që jepen në libër. Ose Të riprodhojë me shkrim njërën nga vetitë e mbledhjes për shuma deri në 20. 45

MËSIMI 6.1 Mblidh deri në 20 pa kaluar dhjetën OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje : Niveli i ulët: 9 Të vendosë mbledhorët në barazimin gjysmë të gatshëm, për të gjetur shumat deri në 20 pa kaluar dhjetën, duke u mbështetur tek figura ose mjetet. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë si shumë njërin mbledhor për të gjetur shumat deri në 20 pa kaluar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen deri në 20, pa kaluar dhjetën, duke zbërthyer si shumë njërin mbledhor. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime me gojë për mbledhjet brenda 10-s (Mund t’i nxitësh që veprimet t’i paraqesin edhe me gishta ose me mjete të tjera. Klasa kryen të njëjtat veprime dhe korrigjojnë shokun, nëse nevojitet. Barazimet shkruhen në dërrasë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5-7 min u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Punohet teksti në mënyrë të pavarur. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P 6.1 në mënyrë të pavarur. Kujdes!! Nxënësit duhet të shtojnë ose të heqin rrethorë tek ushtrimet e F.P. Kontroll individual e vlerësim i punës. 46

3-REFLEKTIMI: Problem i ri Plotësoni shumën dhe si ndryshesë. Shkruaj barazimet.

20

Detyrë shtëpie: Mund të japësh një ushtrim nga F.P ose mbledhje e zbritje brenda 20-ës nga dërrasa.

MËSIMI 6.2 Emërtime si shumë të numrave deri në 9 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të riprodhojë një zbërthim si shumë dy mbledhorësh të numrave deri në 9. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë si shumë dy mbledhorësh të gjithë numat deri në 9. Niveli i lartë: 9 Të paraqesë sipas radhës zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të numave deri në 9. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Shkrim i shpejtë Mësuesja u kërkon nxënësve: Të shkruajnë numrat deri në10, sipas radhës. Nxënësit e bëjnë këtë në fletore. Njëri prej tyre e bën në dërrasë duke i shqiptuar me zë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT:Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjelltë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lejohen që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5-7 min kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. 47

Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë, duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë (ose disa prej tyre) ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Kujdes i veçantë i duhet kushtuar Ushtrimit 4 në tekst, duke i nxitur që t’i shikojnë konkretisht figurat gjeometrike. Figura

Trekëndësh

drejtkëndësh

Katror

Tapez

Nr. i brinjëve

3

4

4

4

Nr. i këndeve

3

4

4

4

Punohet F.P 6.2 në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Mësuesja:Plotëso. (Nxënësit shkruajnë sipas radhës të gjitha zbërthimet si shumë të një numri nga 5-9.) 9+0=9 8+1=9 7 + 2 = 9…etj Detyrë shtëpie: Mund të jepet një ushtrim nga F.P, të shkruajnë sipas radhës të gjitha zbërthimet si shumë të një numri nga 5-9, si tek reflektimi.

MËSIMI 6.3 8, 9 si mbledhorë. Trupat gjeometrikë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të riprodhojë një zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të numave 8, 9. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë si shumë dy mbledhorësh numat 8, 9. Niveli i lartë: 9 Të paraqesë sipas radhës zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të numave deri në 9. 48

Objektivat për trupat gjeometrikë, pjesa e dytë e temës. Niveli i ulët: 9 Të emërtojë pa gabime, 4 nga 6 trupat gjeometrikë që ka mësuar. Niveli mesatar: 9 Të lidhë të gjithë trupat gjeometrikë që ka mësuar, me objekte natyrore që kanë formën e tyre. Niveli i lartë: 9 Të shkruajë pa gabime emrat e të gjithë trupave gjeometrikë që ka mësuar. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Shkrim i shpejtë Mësuesja vendos në dërrasë trupat gjeometrikë. U kërkon që të shkruajnë në fletore emrat e tyre sipas radhës. Më pas një nxënës e bën këtë në tabelë. Klasa korrigjon atë ose vetveten. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 në tabelë dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Ata diskutojnë në dyshe. Pas 5 min u kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Janë ushtrime të ndryshme ndaj duhet të tregohemi të kujdesshëm për t’i lënë kohë nxënësve që t’i dallojnë dhe t’i përvetësojnë. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë, duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë (ose një pjesë e tyre). Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht zgjidhjen e problemës. Punohet F.P, 6.3, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Me kë ngjason? Tek vendi bosh në F.P, U.3, nxënësi pasi shkruar emrin e trupit gjeometrik shkruajnë edhe emrat e 1ose 2 objekteve që kanë formën e tyre. Lexohet dhe diskutohet me nxënësit puna e bërë. Detyrë shtëpie: Mund të japësh një ushtrim nga F.P ose detyrën e reflektimit. 49

MËSIMI 6.4 Mbledhorët 6, 7. Plotësimi i dhjetës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të riprodhojë një zbërthimin si shumë dy mbledhorësh për numrat 6,7. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë si shumë dy mbledhorësh numat 6,7. Niveli i lartë: 9 Të paraqesë sipas radhës zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të numave 6,7. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Shkrim i shpejtë Mësuesja u kërkon që të shkruajnë në fletore sa më shumë mbledhje që japin numri 10. Më pas një nxënës e bën këtë në tabelë. Klasa korrigjon atë ose vetveten. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 në tabelë dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5-7 min u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj, zgjidh veprimet i duke e demonstruar me mjete dhe duke i shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë, duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Ushtrimi 2. Mbledhja gjatë me zbërthim në rresht. Ushtrimi 3. Mbledhja shkurt me zbërthim në rresht. Punohet F.P, 6.4, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Minitest Ndahet klasa në grupe sipas rreshtave. Secilit rresht i jepet vetëm një ushtrim si ai më poshtë, të cilin nxënësit duhet ta zgjidhin brenda 5 minutave.

50

7 + 4 =……+…..+….. =……+…… =….. Detyrë shtëpie: Mund të jepet një ushtrim nga F.P ose ushtrime nga dërrasa sipas nivelit.

MËSIMI 6.5 Mbledhje në shtyllë duke plotësuar dhjetën OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë mbledhorët të zbërthyer në një mbledhje në shtyllë gjysmë të gatshme, për të gjetur shumën duke plotësuar 10-n. (si tek U. 2 në tekst) Niveli mesatar: 9 Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë të njërit prej mbledhorëve, për të realizuar mbledhjen në shtyllë duke plotësuar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen në shtyllë, duke plotësuar dhjetën, duke zbërthyer njërin prej mbledhorëve. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Shkrim i shpejtë Mësuesja u kërkon që të shkruajnë në fletore sa më shumë mbledhje që japin numri 10. Më pas një nxënës e bën këtë në tabelë. Klasa korrigjon atë ose vetveten. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 në tabelë dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj zgjidh veprimet i duke e demonstruar me mjete dhe duke e shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. 51

Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë, veçanërisht U.4 dhe problemën. 3-REFLEKTIMI: Punë e pavarur Punohet F.P, 6.5, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. Detyrë shtëpie: Mund të japësh një ushtrim nga F.P ose ushtrime nga tabela sipas nivelit.

MËSIMI Orë e lire 1/3 Ushtrime me mbledhje në shtyllë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë mbledhorët të zbërthyer në një mbledhje në shtyllë gjysmë të gatshme për të gjetur shumën, duke plotësuar 10-n. (si tek U.2 në tekst) Niveli mesatar: 9 Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë njërit prej mbledhorëve, për të realizuar mbledhjen në shtyllë duke plotësuar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen në shtyllë duke plotësuar dhjetën, duke zbërthyer njërin prej mbledhorëve. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI:Shkrim i shpejtë Mësuesja u kërkon nxënësve që të shkruajnë në fletore, sa më shumë mbledhje që japin numri 10. Më pas një nxënës e bën këtë në tabelë. Klasa korrigjon atë ose vetveten. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën. Mësuesja u jep nxënësve ushtrime nga dërrasa ose fletë me ushtrime të përgatitura më parë prej saj. 1-Vendos sipas radhës numrat 0-20 në bosht. 2-Qarko me të kuqe numrat çift. Plotëso bashkësinë me to. 3-Qarko me blu numrat tek. Plotëso bashkësinë me to. 52

4-Gjej shumën:(Shiko mësimet e punuara në tekst) 6-Emërto. Lidh me shigjetë.

Trup gjeometrik

Figurë gjeometrike

Punohet në mënyrë të pavarur ushtrimet. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë, duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Shkruaj të gjitha zbërthimet e 10-s sipas radhës. Detyrë shtëpie: Mund të jepet një ushtrim nga tabela.

MËSIMI 6.6 Mbledhja me mbledhorë të barabartë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë mbledhorët të zbërthyer si shumë mbledhorësh, të barabartë në një mbledhje gjysmë të gatshme për të gjetur shumën, duke plotësuar 10-n. (si tek U. 1,2 në tekst) Niveli mesatar: 9 Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë mbledhorësh të barabartë të njërit prej mbledhorëve për të realizuar mbledhjen duke plotësuar dhjetën. 53

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen në shtyllë duke plotësuar dhjetën, duke zbërthyer njërin prej mbledhorëve si shumë mbledhorësh të barabartë. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Hapet teksti. Punohet në mënyrë të pavarur U.1. Lexohen barazimet nga nxënësit dhe shkruhen në tabelë. (Mund t’i punoni edhe me mjete.) Plotëso. 5 + ? = 10

3+?=6

4+?=8

?+3+?=9

-Si janë zbërthyer mbledhorët? 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 min kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj zgjidh veprimet i duke e demonstruar me mjete dhe duke e shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht U.4. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Shkruaj si mbledhje në rresht e në shtyllë veprimet e tabelës tek Ushtrimi 3 në faqen 45 në tekst. Detyrë shtëpie: Mund të japësh një ushtrim nga F.P ose ushtrime nga tabela sipas nivelit.

54

MËSIMI 6.7 Gjej afërsisht, saktë. Mbledhja e përsëritur OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të riprodhojë me shkrim mbledhjen me mbledhorë të përsëritur për shuma deri në 20. Niveli mesatar: 9 Të njehsojë mbledhjen me mbledhorë të përsëritur për shuma deri në 20, sipas një modeli që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen me mbledhorë të përsëritur për shuma deri në 20. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Hapet teksti. Punohet në mënyrë të pavarur U.1. Lexohen barazimet nga nxënësit dhe shkruhen në dërrasë. Plotëso. 5 + ? = 10

3+?=6

4+?=8

?+3+?=9

Si janë zbërthyer mbledhorët? 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj zgjidh veprimet duke i demonstruar me mjete dhe duke i shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë, duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht U.4. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Shkruaj si mbledhje në rresht e në shtyllë veprimet e tabelës tek Ushtrimi 2, në faqen 33 të F.P. Detyrë shtëpie: Mund të japësh një ushtrim nga F.P ose ushtrime nga dërrasa sipas nivelit. 55

Vini re! Pas këtij mësimi në F.P fq.34 ndodhet një punë e pavarur e cila duhet të punohet pas mësimit 6.9 (Shiko planin).

MËSIMI 6.8 Gjej afërsisht, saktë. Mbledhja e përsëritur OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje : Niveli i ulët: 9 Të riprodhojë me shkrim mbledhjen me shumë mbledhorë duke plotësuar 10-n për shuma deri në 20. 9 Të përsërisë veprimet për matjen me vizore të segmentit që i jepet. Niveli mesatar: 9 Të njehsojë mbledhjen me shumë mbledhorë për shuma deri në 20, duke plotësuar 10-n sipas një modeli që i jepet. 9 Të masë me vizore pa gabime gjatësinë e segmentit që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen me shumë mbledhorë, për shuma deri në 20, duke plotësuar 10-n sipas një modeli që i jepet. 9 Të krahasojë gjatësitë e segmenteve që i jepen. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Ushtrime me gojë dhe me mjete për mbledhje brenda 10-s. Mësuesja pyet me gojë nxënësit. 10 + 0 = 10

9 + 1 = 10

8 + 2 =10…etj

Shkrim i barazimeve në dërrasë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjelltë. Njihen nxënësit me temën. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj, zgjidh veprimet i duke e demonstruar me mjete dhe duke i shpjeguar ato me gojë. U kujtohet nxënësve si veprojmë për të matur gjatësinë e një segmenti. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. 56

Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht U.4 (Problema). Punohet në mënyrë të pavarur F.P faqe 35. Ushtrime plotësuese: Vizato segmentin: AB = 4cm

BC → 3cm më i gjatë se AB dhe EF → 2 cm më i shkurtër se AB

Krahaso gjatësitë e tyre. Cili segment është më i gjatë? Cili segment është më i shkurtër? 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit si mbledhje në shtyllë U.3, faqe 47 në tekst. Detyrë shtëpie: Mund të jepet një ushtrim nga teksti ose F.P.

MËSIMI 6.9 Zbatoj vetitë e mbledhjes OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të identifikojë njërën nga dy vetitë e mbledhjes që jepen në libër. Ose 9 Të riprodhojë me shkrim njërën nga vetitë e mbledhjes për shuma deri në 20. Niveli mesatar: 9 Të shfrytëzojë vetitë e mbledhjes për të gjetur shuma deri në 20 sipas një modeli që i jepet (vetinë e shoqërimit dhe të ndërrimit). Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë vetinë e mbledhjes që zbaton për të gjetur shuma deri në 20. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Ushtrime me gojë dhe me mjete për mbledhje brenda 10-s. Mësuesja pyet me gojë nxënësit. 10 + 0 = 10

9 + 1 = 10

8 + 2 =10…etj

Shkrim i barazimeve në dërrasë. 57

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj zgjidh veprimet i duke e demonstruar me mjete dhe duke e shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht U.5 (Problema). Nxënësit vijojnë plotësimin e F.P, faqe 36 si punë të pavarur. Kontroll e vlerësim individual. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit me barazime tabelën 1 të Ushtrimit 4 F.P, faqe 36. Nxënës të ndryshëm shkruajnë dhe lexojnë me radhë barazimet në dërrasë. Ose: Plotëso. Cila veti është zbatuar? Pse? (3 + 4) + 2 = 3 + (… +…. ) =

5 + 4 = 4 +…… =

= Detyrë shtëpie: Mund të jepet një ushtrim nga teksti ose ushtrime nga tabela sipas nivelit.

Vini re! Puna e pavarur që duhet të punohet pas mësimit 6.9 (shiko planin), ndodhet pas mësimit 6.7 në F.P, faqe 34.

58

Punë e pavarur Ushtrime, Fletë Pune, faqe 34 Vini re! Kjo punë e pavarur ndodhet pas mësimit 6.7 në Fletë Pune, faqe 34. OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë mbledhorët të zbërthyer si shumë mbledhorësh të barabartë në një mbledhje gjysmë të gatshme, për të gjetur shumën, duke plotësuar 10-n. (si tek U. 1,2 në tekst) Niveli mesatar: 9 Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë mbledhorësh të barabartë të njërit prej mbledhorëve për të realizuar mbledhjen duke plotësuar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen në shtyllë duke plotësuar dhjetën përmes zbërthimit të njërit prej mbledhorëve si shumë mbledhorësh të barabartë. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Ushtrime me gojë dhe me mjete për mbledhje brenda 10-s. Mësuesja pyet me gojë nxënësit. 10 + 0 = 10

9 + 1 = 10

8 + 2 =10…etj

Shkrim i barazimeve në tabelë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën. Dhe me mënyrën se si do të veprojnë. Kujdes !! Në këtë P.P ka gabime në numrat e ushtrimeve të cilat nxënësit mund t’i korrigjojnë vetë. Punohet në mënyrë të pavarur fleta e punës faqe 34. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht U.4 (Problema). Nxënësit vijojnë plotësimin e F.P, faqe 36 në punë të pavarur. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit me barazime sipas radhës tabelën për numrin 9 te Ushtrimit 1, F.P, faqe 34. 59

9+0=9 8+1=9 7 + 2 = 9…etj Nxënës të ndryshëm shkruajnë dhe lexojnë me radhë barazimet në dërrasë. Detyrë shtëpie: Mund të jepet ushtrimin 3,4 faqe 35 te F.P ose ushtrime nga tabela sipas nivelit.

Punë e pavarur Ushtrime, Fletë Pune, faqe 37 Vini re! Kjo Punë e pavarur ndodhet pas mësimit 6.9 në F.P, faqe 37-38. OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të riprodhojë me shkrim njërën nga vetitë e mbledhjes për shuma deri në 20. 9 Të përsërisë veprimet për matjen me vizore të segmentit që i jepet. Niveli mesatar: 9 Të njehsojë mbledhjen me shumë mbledhorë për shuma deri në 20, duke plotësuar 10-n sipas një modeli që i jepet. 9 Të masë me vizore pa gabime gjatësinë e segmentit që i jepet. 9 Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë mbledhorësh të barabartë të njërit prej mbledhorëve, për të realizuar mbledhjen në duke plotësuar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen me shumë mbledhorë ( 3 ose4 mbledhorë) për shuma deri në 20, duke plotësuar 10-n sipas një modeli që i jepet. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për mbledhjen në shtyllë duke plotësuar dhjetën përmes zbërthimit të njërit prej mbledhorëve si shumë mbledhorësh të barabartë. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Ushtrime me gojë dhe me mjete për mbledhje brenda 10-s. Mësuesja pyet me gojë nxënësit. 60

10 + 0 = 10

9 + 1 = 10

8 + 2 = 10…etj

Shkrim i barazimeve në dërrasë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën dhe me mënyrën se si do të veprojnë. Kujdes !! Në këtë P.P janë për t’u punuar dy faqe si pasojë e rregullimeve që i janë planit në bazë të udhëzimeve të reja. Punohet në mënyrë të pavarur fleta e punës faqe 34. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë, duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Nxënës të ndryshëm lexojnë ose zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht U.4, faqe 37 te F.P. Nxënësit vijojnë plotësimin e F.P, faqe 38 si punë të pavarur. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit me barazime sipas radhës tabelën te Ushtrimit 4, faqe 37 te F.P. 8+1=9 8 + 2 = 10…etj. Nxënës të ndryshëm shkruajnë dhe lexojnë me radhë barazimet në dërrasë. Detyrë shtëpie: Gjej sa bëjnë. Zgjidh në fletore ushtrimin 7 faqe 38 te F.P ose ushtrime nga dërrasa sipas nivelit.

61

KAPITULLI 7 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

1-Të vendosë në barazimet gjysmë të gatshme ndryshesën, i ndihmuar nga figura që i jepet. (U.1, fq. 49 tekst).

1-Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të njërit mbledhor (zbritësit), për të gjetur ndryshesën e dy numrave brenda 20-s sipas modelit që i jepet.

1-Të shpjegojë me gojë veprimet për zbritjen e dy numrave brenda 20-s, duke zbërthyer si shumë dy mbledhorësh njërin mbledhor (zbritësin).

2-Të lidhë zbritjen me veprimin e kundërt të saj (mbledhjen).

2-Të shpjegojë me gojën e me veprimtari me mjete ndryshimin mes veprimit të mbledhjes dhe veprimit të zbritjes.

2-Të vendosë në figurat e thjeshta një drejtëz simetrie. 3- Të vendosë në barazimet gjysmë të gatshme ndryshesën, i ndihmuar nga zbërthimet që i jepen (U.1, fq. 52 tekst). 4- Të emërtojë pa gabime dy veprimet matematikore: mbledhjen dhe zbritjen. 5- Të vendosë ndryshesën ose shumën e thënë nga shokët në barazimet që i jepen.

3-Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë mbledhorësh të të zbritshmit për të realizuar zbritjen brenda 20-s sipas modelit që i jepet. 4-Të dallojë fjalën kyçe që tregon veprimin zbritjes ose atë të mbledhjes në tekstin e problemës.

3-Të shkruajë pa gabime veprimin e kundërt të mbledhjes ose të zbritjes duke shpjeguar me mjete pse. 4-Të shpjegojë me gojën veprimet për zgjidhjen e problemit me mbledhje ose zbritje brenda 20-s.

Mësimi 7.1 Modele të ndryshme të zbritjes pjesë-pjesë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë në barazimet gjysmë të gatshme ndryshesën, i ndihmuar nga figura që i jepet( U.1, fq. 49, në tekst). Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të njërit mbledhor (zbritësit), për të gjetur ndryshesën e dy numrave brenda 20-s, sipas modelit që i jepet. 62

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për zbritjen e dy numrave brenda 20-s, duke zbërthyer njërin mbledhor (zbritësin). KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Sa bëjnë? Mësuesja shkruan në dërrasë barazimet. Nxënës të ndryshëm thonë rezultatin dhe i shkruajnë ato. P.sh.

3+7=

4 + 6 =…..etj.

(Mund të nxiten nxënësit që veprimet t’i paraqesin edhe me gishta ose me mjete të tjera). 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutave u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj, zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet e tekstit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë. Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, 7.1 në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Shkruaj në fletore barazimet në rresht dhe në shtyllë për figurën e Ushtrimit 1, fq.39 në F.P. Lexohen barazimet nga nxënësit. Ndonjë nxënës i shkruan ato në dërrasë. Detyrë shtëpie: Mund të jepen ushtrimi 4, fq.39, F.P me kërkesën: Shkruaj në fletore barazimet në rresht dhe në shtyllë.

63

MËSIMI 7.2 Zbrit duke prishur 10-n OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë në barazimet gjysmë të gatshme ndryshesën, i ndihmuar nga figura që i jepet. (U.1 f.q.50 në tekst). Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të njërit mbledhor (zbritësit) për të gjetur ndryshesën e dy numrave brenda 20-s, sipas modelit që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për zbritjen e dy numrave brenda 20-s, duke zbërthyer si shumë dy mbledhorësh, njërin mbledhor (zbritësin). KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si zbërthehen si shumë numrat 8,7,6,9,4? Nxënësi thonë me gojë barazimet. Mësuesja ose ata vetë i shkruajnë në dërrasë. Ndërkohë që klasa i paraqet ato në bankë me gishta. Barazimet shkruhen në dërrasë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet e tekstit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet në mënyrë të pavarur në F.P. 7.2, Ushtrimi 1,2,3, faqe 40. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohet në mënyrë të pavarur F.P 7.2, Ushtrimi 4. Diskutohen zgjidhjet me klasën. 64

Lexohen barazimet nga nxënësit. Ndonjë nxënës i shkruan ato në dërrasë. Detyrë shtëpie: Mund të jepen Ushtrimet 5, 6 faqe 50 në tekst.

MËSIMI 7.3 Simetria OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë një drejtëz simetrie në figurat e thjeshta. Ose 9 Të emërtojë vijën e palosjes që e ndan figurën në dy pjesë të barabarta, që puthiten, si drejtëz simetrie. Niveli mesatar: 9 Të dallojë (ose vizatojë)drejtëzën e simetrisë në figurat e thjeshta që i jepen Niveli i lartë: 9 Të ndërtojë figurën simetrike në lidhje me një drejtën që i jepet. KONCEPTET KRYESORE: vija e palosjes, drejtëza e simetrisë, figure simetrike. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1 dhe lexohen emrat e figurave nga nxënësit. (Mund t’i nxitni nxënësit që të krijojnë për to fjali). 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja me nxënësit njëkohësisht, krijojnë figura simetrike duke zbatuar hap pas hapi udhëzimet e tekstit. Në çdo çast ajo udhëzon, orienton e ndihmon, duke u tërhequr vëmendjen tek drejtëza e simetrisë dhe duke u shpjeguar pse dy pjesët e figure janë simetrike. (Sepse drejtëza e ndan atë në dy pjesë të barabarta të cilat puthiten nëse bëjmë palosje sipas kësaj vije.) Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Kontroll individual dhe vlerësimi i tyre.

65

3-REFLEKTIMI: Problem i ri Plotëso figurën.

Detyrë shtëpie: Mund të jepet Ushtrimi 3, 4, faqe 51 në tekst.

MËSIMI 7.4 Zbritja pjesë-pjesë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në barazimet gjysmë të gatshme në shtyllë, i ndihmuar nga zbërthimet që i jepen (U. 1, fq. 52 tekst). Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të njërit mbledhor (zbritësit) për të gjetur ndryshesën e dy numrave brenda 20-s sipas modelit që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për zbritjen e dy numrave brenda 20-s, duke zbërthyer si shumë dy mbledhorësh njërin mbledhor (zbritësin). KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Plotëso

7

66

8

Nxënësit punojnë në fletore për 3-4 minuta. Kontroll i nxënësve të nivelit të ulët. Më pas diskutohet zgjidhja me të gjithë klasën, duke i nxitur nxënësit që veprimet t’i kryejnë dhe me gishta. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj, zbërthen numrat që jepen në shtyllë dhe shpjegon me gojë veprimet. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet e tekstit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë (të gjitha ose një pjesë të tyre). Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet faqe 7.4 në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Shkruaj në fletore. Në dërrasë jepen zbritje në rresht të cilat nxënësit i zgjidhin me zbërthim pasi t’i kenë kthyer në shtyllë. 15 – 6 = ……. Lexohen barazimet nga nxënësit. Ndonjë nxënës i shkruan ato në dërrasë. Detyrë shtëpie: Mund të jepet Ushtrimi 3,4 ose 5, faqe 52 në tekst.

MËSIMI 7.5 Mbledhja dhe zbritja si veprime të kundërta OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të emërtojë pa gabime dy veprimet matematikore: mbledhjen dhe zbritjen. Niveli mesatar: 9 Të lidhë zbritjen me veprimin e kundërt të saj (mbledhjen) . Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë, me veprimtari e me mjete, ndryshimin mes veprimit të mbledhjes dhe veprimit të zbritjes. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. 67

Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Sa bëjnë? Mësuesja shkruan në dërrasë barazimet. Nxënës të ndryshëm thonë rezultatin dhe i shkruajnë pasi t’i kenë paraqitur para klasës me mjete ose me gishta. P.sh.

3+7=

10 – 6 =…..etj.

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja ose një nxënës i ndihmuar prej saj zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet e tekstit. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht te problema. Punohet F.P 7.5 në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Shkruaj në fletore barazimet në rresht dhe në shtyllë për ushtrimin 3, fq. 53, në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Lexohen barazimet nga nxënësit. Një nxënës i shkruan ato në dërrasë. Detyrë shtëpie: Mund të jepet Ushtrimi 2, faqe 41 te F.P, me kërkesën: Shkruaj në fletore barazimet në rresht dhe në shtyllë.

Punë e pavarur Ushtrime në Fletë Pune faqe 42 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë mbledhorin ose ndryshesën për mbledhje e zbritje shkurt, në rresht, brenda 20-s. Niveli mesatar: 9 Të shfrytëzojë zbërthimin si shumë mbledhorësh të të zbritshmit për të realizuar zbritjen brenda 20-s, sipas modelit që i jepet. 68

Niveli i lartë: 9 Të shkruajë pa gabime veprimin e kundërt të mbledhjes ose të zbritjes, duke shpjeguar me mjete pse. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Ushtrime me gojë dhe me mjete për mbledhje brenda 10-s. Mësuesja pyet me gojë nxënësit. 10 + 0 = 10

9 + 1 = 10

8 + 2 =10…etj

Shkrim i barazimeve në dërrasë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën dhe me mënyrën se si do të veprojnë. Punohet në mënyrë të pavarur fleta e punës faqe 42. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet me radhë duke ia shpjeguar ato njëri tjetrit. Tek ushtrimi 3 u kërkoni nxënësve që poshtë figurave të vendosin numrin e drejtëzave të simetrisë që ata gjejnë. Me gojë diskutohet në tabelë numri dhe pse vija e vendosur prej tyre është drejtëza e simetrisë për atë figurë. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë veçanërisht U 4 dhe problemën. Nxënësit vijojnë plotësimin e F.P, faqe 36, në punë të pavarur. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit me barazime sipas radhës veprimet e dhëna tek ushtrimi 5 (figura) për numrin 18. (F.P, fq. 42) 18 – 1 = 17

18 – 2 = 16

18 – 3 = 15…etj

Nxënës të ndryshëm shkruajnë dhe lexojnë me radhë barazimet në dërrasë. Detyrë shtëpie : Mund të japësh ushtrimin 5 ose problemën fq. 42 te F.P.

MËSIMI 7.6 Luaj dhe zgjidh problema OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën ose shumën e thënë nga shokët në barazimet që i jepen. 69

Niveli mesatar: 9 Të dallojë fjalën kyçe që tregon veprimin e zbritjes ose atë të mbledhjes në tekstin e problemës. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojën veprimet për zgjidhjen e problemës me mbledhje ose zbritje brenda 20-s. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Sa bëjnë? Ushtrime gojore me mbledhje dhe zbritje brenda 10-s dhe 20-s dhe shkrim i barazimeve në dërrasë ose në fletore. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Ushtrimi 1 lihet për t’u plotësuar në fund për efekt kohe. U tërhiqet vëmendja nxënësve te problemat. U shpjegohet atyre se si do të veprojnë. Secili do të zgjidhë problemën vet e më pas do ta diskutojë atë me shokun e bankës. Më pas një nxënës i ndihmuar prej mësueses dhe klasës zgjidh problemën në dërrasë. Gjatë punës u kërkohet nxënësve që të qarkojnë fjalën kyçe që tregon veprimin që duhet të bëjnë për të zgjidhur problemën. Kjo ecuri ndiqet edhe për dy problemat e tjera. Klasa korrigjon shokun ose vetveten. Punohet F.P, 7.6, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Lojë Mund të realizohet loja e ushtrimit 1 në tekst. Vizato rrathët në dërrasë. Klasa gjuan në drejtim të tyre me shkumësa me ngjyrë. Pas gjuajtjes nxënësit shkruajnë barazimin për rezultatin e tyre në gjuajtje. Klasa i korrigjon ato. Këtë lojë mund ta vazhdoni gjatë Orëve të Lira 2/3. Detyrë shtëpie: Mund të jepet Ushtrimi 2, fq.43 te F.P, mësimi 7.6, me kërkesën: Vizato. Shkruaj në fletore barazimet në rresht dhe në shtyllë ose problemën.

70

KAPITULLI 9 Në kapitullin e nëntë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit dhe të matjes. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të lexojnë dhe të shkruajnë thyesa të thjeshta, duke u bazuar në modele konkrete. ¾ Të matin kohën duke përdorur njësitë orë, gjysmëorë, çerek ore, minutë. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të lexojë thyesa të thjeshta, Të shpjegojë ndryshimin Të shpjegojë mënyrën e paranisur nga modeli i dhënë. midis thyesave të ndryshme. qitjes së një numri në thyesë. Të lexojë orën.

Të identifikojë paraqitjen e Të kryejë veprime me orës si thyesë. minuta dhe orë, në situata të jetës së përditshme.

MËSIMI 9.1 Thyesat OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të lexojë paraqitjen e thyesave të ndryshme. 9 Të identifikojë pjesët përbërëse të një thyese. 9 Të shpjegojë kuptimin e pjesëve përbërëse të një thyese. KONCEPTET KRYESORE: ndaj në pjesë të barabarta, thyesë. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësimi fillon me një veprimtari praktike për ndarjen në mënyrë të barabartë të sendeve që mësuesja ose nxënësit kanë marrë në klasë. Do të ngulmohet në dhënien e konceptit të ndarjes në mënyrë të barabartë, për të arritur tek thyesa. Gjatë veprimtarisë mësuesja do të tregojë se numri që tregon në sa pjesë është ndarë sendi (ose figura) vendoset poshtë thyesës, ndërsa numri që tregon sa pjesë kemi marrë (ose ngjyrosur) vendoset lart thyesës. Ky është momenti më i rëndësishëm ku duhet ndaluar gjatë. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Puna me tekstin mbështetet në të njëjtat veprimtari të zhvilluara gjatë evokimit. Qëllimi është që nxënësit të punojnë të pavarur duke u mbështetur në kërkesat e ushtrimeve, sigurisht nën drejtimin e mësueses. 71

3- REFLEKTIMI Për të kontrolluar njohuritë e marra mësuesja mund të përdorë forma të larmishme: mund të paraqiten situata problemore të cilat zgjidhen në tabelë ose me dyshe nxënësish. E rëndësishme është që gjithçka të jetë argëtuese dhe jo e lodhshme për nxënësit. Detyrë shtëpie: Jepen ushtrimet e fletës së punës të cilat duhet të diskutohen të nesërmen në klasë, sidomos ushtrimi 1.

MËSIMI 9.2; 9.3 Ora. Ora dhe veprimi OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të lexojë orën. 9 Të identifikojë paraqitjen e orës si thyesë. 9 Të kryejë veprime me minuta dhe orë në situata të jetës së përditshme. KONCEPTET KRYESORE: matja e kohës, ora, minuta. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Mësimi fillon me një veprimtari praktike për njohuritë e fëmijëve mbi kohën e matjen e saj; mjetin e matjes së kohës, mënyrën e leximit të orës. Me anë të orëve të ndryshme të sjella në klasë, do të bëhet rikujtimi i njohurive të fëmijëve ose dhënia e njohurive të reja atje ku ato mungojnë. Orët me akrepa do të shërbejnë për kuptimin e matjes së kohës dhe mënyrën e leximit të orës dhe minutave. Gjithashtu do të lidhen njohuritë e nxënësve me orën dhe thyesat. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Puna me tekstin mbështetet në të njëjtat veprimtari të zhvilluara gjatë evokimit. Mësuesja mund të drejtojë vëmendjen e nxënësve drejt një të menduari aktiv dhe kritik në drejtim të një orari ditor si dhe të një qëndrimi të shëndetshëm para televizorit ose në veprimtari sportive. 3- REFLEKTIMI Në këtë moment duhet të punohen ushtrime praktike për leximin e orës dhe llogaritje me mend të kohës së kaluar nga një veprimtari në tjetrën, sigurisht me shembuj të thjeshtë e praktikë. Detyrë shtëpie: Jepen ushtrime për matjen e kohës ose paraqitja e veprimtarive ditore të nxënësve, të cilat mund të shfrytëzohen nga mësuesja për të bërë një lidhje më të plotë të jetës së fëmijës jashtë shkollës e për të korrigjuar të metat në veprimtari që mungojnë. 72

Test Matematika 2

Data ……..........

Shkolla:__________________

Emri: ______________________

1-Shkruaj numrin: Para

(2 pikë)

Pas

Dyzet e gjashtë

99

→

2-Lidh numrin 9 me vlerën e tij.

(3 pikë)

790

916 Q

DH

3-Gjej shumën.

3 7 3 + 6 2 5

759 NJ Gjej ndryshesën.

4 6 7 + 5 2 6

9 8 7 – 5 6 4

(4 pikë)

6 3 5 – 3 9 2

4-Ngjyros aq sa tregon thyesa.

(1 pikë)

2 4 5-Gjej prodhimin .

Cakto përmasat e rreshtimin. Plotëso. ( 7 pikë)

7

10 =

8

4

=

5

1 =

6

3

=

7-Gjej numrat për të cilat është i vërtetë barazimi ose mosbarazimi.

{ 9, 7, 6, 5, 3 }

+ 38 = 34

{ 4, 2, 3, 7, 1 }

38 –

(2 pikë)

< 34

73

8-Emërto figurën gjeometrike. Vizato një drejtëz simetrie.

(2 pikë)

9-Krahaso .Vendos shenjën > , < ose =.

56

65

12 + 4

( 7 pikë)

20 – 5

99 + 1

100 –10

10- Problemë. Miri ka 56 kokrra qershi.

(5 pikë)

Kumbulla ka 8 kokrra më pak se qershi. Sa kokrra fruta ka gjithsej Miri? Zgjidhje:

74

Nota

Dobët

Mjaftueshëm

Mirë

Shumë mirë

Pikët

0–8

9 – 16

17 – 24

25 – 32

Në kapitullin e dhjetë është përfshirë linja e numrit (kuptimi dhe veprimi me numrin) si dhe matja. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 100. ¾ Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 100, duke kuptuar lidhjen ndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj. ¾ Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorë deri në 100. ¾ Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre. ¾ Të emërtojnë numrin si numëror të zbërthyer ose si numëror të plotë. ¾ Të matin me përafërsi gjatësi duke përdorur si njësi standarde cm, m. ¾ Të vizatojnë segmente duke përdorur si njësi matëse cm. ¾ Të gjejnë perimetrin e figurave të dhëna.

KAPITULLI 10 Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë të aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Të rishkruajë emërtimin e Të përdorë mbledhjen për të emërtuar ndryshe numënumrit si shumë. Të interpretojë numërorin rorin e plotë, si të e plotë si numëror të zbërthyer, edhe anasjelltas.

Niveli i lartë Të hartojë zgjidhje të situatave të ndryshme problemore nga jeta e përditshme.

zbërthyer.

Të vërë në dukje lidhjen Të krahasojë vargjet rritëTë matë me njësi midis rendeve në paraqi- se dhe ato zbritëse. tjen e numrit. standarde segmentin. Të gjejë perimetrin e figuTë vizatojë segmente me rave gjeometrike. gjatësi të ndryshme.

75

MËSIMI 10.1; 10.2; 10.3 Numrat nga 10 deri në 100 OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të riprodhojë emërtime të numrave deri në 100. 9 Të zbatojë faktet e emërtimit të numrave deri në 100, në forma të ndryshme (si shumë). 9 Të hartojë paraqitje të numrave deri në 100 si vargje numerike. 9 Të interpretojnë numërorin e plotë si numëror të zbërthyer. KONCEPTET KRYESORE: shufra, kube, numra një dhe dyshifrorë, varg numrash. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhje me paraqitjen e kubeve, shufrave dhe rendeve që përfaqësojnë ata te numrat me dy shifra. Mësuesja shkruan në tabelë numra një e dyshifrorë dhe kërkon që vetë nxënësit të dallojnë dy llojet e bashkësive të formuara dhe cilësinë e tyre të përbashkët. Termat njëshifrorë dhe dyshifrorë duhen shoqëruar me kubet dhe shufrat. Jepen zbërthime të ndryshme të numrave ose me shufra + kube, ose me DH + NJ. Nxënësit nxiten të punojnë në grupe dyshe për të kontrolluar dhe për të korrigjuar njëri-tjetrin. Puna në bankë duhet të shoqërohet me paraqitjen e ushtrimeve në tabelë: 2 shufra + 3 kube = 23 kube ose 2 DH +3 NJ = 20 + 3 = 23

etj.

Mund të zhvillohen veprimtari edhe për vargjet e numrave, duke nisur nga brenda 10, duke kaluar në vargjet brenda 100 (me dhjetëshe të plota), në mënyrë që klasa të jetë e përgatitur për vargjet me njëshe brenda 100. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Puna me librin fillon me paraqitjen e shufrave dhe të kubeve. Nxënësit janë të familjarizuar tashmë me këtë punë dhe vështirësia e vetme është për nxënësit e nivelit të ulët, që mund të ngatërrojnë paraqitjen e numrave si shumë mbledhorësh. Ushtrimet e këtyre mësimeve synojnë të plotësohen paraqitjet e numrave në forma të ndryshme: si shumë dymbledhorësh dhe në tri format përkatëse: me shufra+kube; me DH+NJ, si dhe në formën klasike p.sh.: 35=30+5. Puna më e vështirë mbetet në ushtrimin që u kërkohet nxënësve të plotësojë vargjet e numrave ku janë dhënë vetëm disa pika orientimi. Nxënësit që kanë vështirësi, mund të orientohen drejt tabelës, ku paraqitet vargu i numrave deri në dhjetë, i cili mund të përdoret për plotësimin e këtyre vargjeve. 3- REFLEKTIMI Në këtë moment nxënësve mund t’u jepen ushtrime rikrijuese për të kthyer paraqitjet e shumës së numrave në forma të ndryshme: 10 + 3 = 13 → 1 DH + 3 NJ = 13 ose 10 + 3 = 13 → 1 shufër + 3 kube = 13 kube Gjithashtu nxënësve mund t’u jepen vargje numrash në tabelë për plotësim individual ose në formë konkursi. 76

Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës e mësimit ose, si detyrë plotësuese për nxënësit e nivelit të parë, mësuesja mund të kërkojë që vetë nxënësit të krijojnë vargje numrash dhe të argumentojnë se çfarë llojesh i kanë krijuar. Tabela që kërkon shkrimin e numrave në forma të ndryshme, duhet korrigjuar për të parë se ku kanë vështirësi nxënësit, në cilën nga paraqitjet e ndryshme të numrit. Është për t’u pasur parasysh që vështirësia më e madhe qëndron në shkrimin e numrave me fjalë sepse edhe në shqiptimin e tyre vërehen pasaktësi.

MËSIMI 10.4; 10.5 Njësi të matjes. Metri. Matje me metër OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të matë me njësi standarte segmentin. 9 Të vizatojë segmente me gjatësi të ndryshme. 9 Të gjejë perimetrin e figurave gjeometrike. KONCEPTET KRYESORE: matje, gjatësi, perimetër, metër, centimetër. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Në të dy mësimet evokimi përfshin veprimtari praktike që rikujtojnë matjen si veprim; matjen me njësi jostandarte dhe kalimi në njësitë standarde. Në njësitë e dhëna m=metri dhe cm=centimetri nxënësit duhet të shohin praktikisht gjatësitë e tyre dhe të arrijnë vetë në përfundimin se metri përdoret për të matur gjatësi të mëdha, ndërsa cm për të matur gjatësi të vogla. Rëndësi ka përdorimi i vizores dhe vendosja e saj në numrin zero kur të fillojë matja. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Puna me librin fillon me ushtrimet e dhëna, ku nxënësit do të gjejnë gjatësitë e segmenteve të dhëna dhe do të familjarizohen me gjetjen e perimetrit dhe vendosjen e të dhënave në tabelë. Gjithashtu do të zbatohen njohuritë mbi matjen duke krahasuar gjatësitë e fëmijëve të figurës. Gjithashtu një moment i rëndësishëm është edhe këmbimi i njësive të matjes së m=100 cm. Në këtë moment shfrytëzohen njohuritë e nxënësve mbi zbërthimin e numrave në dhjetëshe dhe njëshe (përkatësisht në metra+centimetra). 3- REFLEKTIMI Në momentin e reflektimit mund të ripërsëriten njohuritë mbi matjen dhe do të punohen ushtrime mbi zbërthimin e njësive të matjes. Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës së mësimit, e cila duhet të kontrollohet në klasë për të gjithë nxënësit, si dhe në tabelë. 77


Niveli i mesëm

Niveli i lartë

1- Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të një numri dyshifror me një numër njëshifror për të gjetur deri në 100, pa kaluar dhjetën.

1- Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të një numri dyshifror me një numër njëshifror për të gjetur deri në 100, pa kaluar dhjetën.

1-Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shtyllë.

2- Të vendosë ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror nga një numër dyshifror pa e prishur 10-n shkurt në shtyllë ose në rresht sipas modelit që i jepet.

2- Të zbërthejë si shumë dy mbledhorësh të zbritshmin për të gjetur ndryshesën e numrit njëshifror nga një numër dyshifror pa e prishur 10-n, sipas modelit që i jepet.

2-Të shpjegojë me gojë veprimet për të gjetur ndryshesën e numrit njëshifror nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n, sipas modelit që i jepet.

3-Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë të dy numrave dyshifrorë pa e kaluar 10-n.

3-Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur shumën në mbledhjet gjatë në rresht dhe në shtyllë. Të dy numrave dyshifrorë pa e kaluar 10-n, sipas një modeli që i jepet.

3-Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën në mbledhjet gjatë në rresht dhe në shtyllë të dy numrave dyshifrorë pa e kaluar 10-n.

MËSIMI 11.1 Mbledhja e numrave dyshifror me numra njëshifrorë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të një numri dyshifror me një numër njëshifror gatshëm, për të gjetur deri në 100 pa kaluar dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të mbledhë shkurt një numër dyshifror me një numër njëshifror, për të gjetur deri në 100, pa kaluar dhjetën, sipas modelit ose udhëzimeve që i jepen. 78

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë radhën për kryerjen e veprimeve të njehsuar shkurt, shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shtyllë. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime me gojë për mbledhje brenda 10-s (Mund të nxiten nxënësit që veprimet t’i paraqesin edhe me gishta ose me mjete të tjera). Klasa kryen të njëjtat veprime dhe nxënësit korrigjojnë veten ose shokun nëse nevojitet. Barazimet shkruhen në tabelë nga mësuesja ose nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. Kujdes! Në figurën në tekst është e nevojshme të bëhen dy plotësime: 1-Majtas: Duhet të vendoset një plus ndërmjet shufrave dhe kubeve. 2-Djathtas: Duhen shtuar plusi dhe dy kube që të përkojnë me barazimin poshtë.

+

30 + 7

U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Nxiten nxënësit për të bërë korrigjimet sipas modelit që paraqet mësuesja në tabelë. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë edhe një here me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-5. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, fq. 48-49 në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Jep për secilin grup një mbledhje të cilën nxënësit e punojnë në fletore, në rresht e në shtyllë shkurt. 79

Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të ushtrimit 6. 1-Nga cili krah e fillove mbledhjen? 2-Kë mblodhe në fillim? 3-Po më pas kë mblodhe? Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet Ushtrimi 2 me kërkesë: Niveli i ulët: Kopjo barazimet e ushtrimeve 3, 4 në tekst. Nivele i mesëm dhe i lartë: Puno ushtrimin 5 në tekst. Ose Problemat te mësimi 11.1, F.P, fq. 49.

MËSIMI 11.2 Zbritja e numrave njëshifrorë nga numrat dyshifrorë pa prishje të dhjetës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n, shkurt në shtyllë ose në rresht, sipas modelit që i jepet. Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh të zbritshmin, për të gjetur ndryshesën e numrit njëshifror nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n sipas modelit që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë radhën e veprimeve për të gjetur ndryshesën e numrit njëshifror, nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n, sipas modelit që i jepet. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim, shumë, ndryshesë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime me gojë me faktet e zbritjes brenda 10-s (Mund të nxiten nxënësit, që veprimet t’i paraqesin edhe me gishta ose me mjete të tjera. Klasa kryen të njëjtat veprime dhe korrigjojnë shokun nëse nevojitet). Barazimet shkruhen në tabelë nga mësuesja ose nga nxënësit. 80

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 dhe lexohen veprimet me operatorë. Nxënës të ndryshëm i plotësojnë dhe i lexojnë me zë në tabelë. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lejohen ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Ajo thekson që nxënësit të thonë me gojë nga do të fillojë zbritja.(Nga njëshet) Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-5. Kujdes! Tek Ushtrimi 3 veprimi i parë duhet korrigjuar ÷ në – si tek ushtrimi 2 më sipër. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë, veçanërisht Ushtrimin 5 në tekst. Punohet F.P, fq. 49, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Minitest Përgatit për çdo nxënës fisha me një ushtrim zbritjeje të një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n, në rresht ose në shtyllë me kërkesën: Plotëso. Pas 3-4 minutash i mbledh dhe i korrigjon. Detyrë shtëpie: Mund të japësh një ushtrim nga F.P ose nga teksti.

MËSIMI 11.3 Mbledhja e numrave dyshifror pa kalim të dhjetës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë të dy numrave dyshifrorë pa e kaluar 10-n. Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur shumën në mbledhjet gjatë në rresht dhe në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar 10-n sipas një modeli që i jepet. 81

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën në mbledhjet gjatë në rresht dhe në shtyllë të dy numrave dyshifrorë pa e kaluar 10-n. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Sa shufra e sa kube duhen për të paraqitur numrin 54? Si e shkruajmë atë?

54 = 50 + 4

Mund të punohen edhe numra të tjerë. Nxënësit i thonë me gojë zbërthimet e numrit. Disa prej tyre mësuesja i paraqet konkretisht ose me vizatim të shufrave. Barazimet shkruhen në tabelë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit sipas dëshirës, duke i nxitur për sa më shumë mënyra zbërthimi. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Nxiten nxënësit për të bërë korrigjimet sipas modelit që paraqet mësuesja në tabelë. Lejohen që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që ata të përshkruajnë edhe një here me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Kjo gjë përsëritet 2-3 herë. Kujdes! Në ushtrimin 4 përsëriten numrat dhe me ndihmën tuaj nxënësit i korrigjojnë ato:

36 + 23

34 + 23

Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-5. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, fq.50, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Gjej shumën gjatë: Nxënësit punojnë në fletore ushtrimin 5 në tekst dhe disa prej tyre në tabelë. 82

Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve që lidhen me veprimet që bëjnë. Ushtrimi 6. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie : Si detyrë mund të jepet ushtrimi 2 me kërkesë”Puno gjatë (me zbërthim) veprimet” ose problema te mësimi 11.3 F.P, fq. 50.

MËSIMI 11.4 Zbritja e numrave dyshifrorë pa prishje të dhjetës. OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt në shtyllë të dy numrave dyshifrorë pa e prishur dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën në zbritjet gjatë në rresht dhe në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, pa e prishur 10-n, sipas një modeli që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar e gjetur ndryshesën në zbritjet gjatë në rresht dhe në shtyllë, të dy numrave dyshifrorë pa e prishur 10-n. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Sa shufra e sa kube duhen për të paraqitur numrin 32?

83


Niveli i mesëm

Niveli i lartë

1-Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të një numri dyshifror me një numër njëshifror, i gatshëm për të gjetur deri në 100 pa kaluar dhjetën.

1-Të lidhë (qarkojë) njëshet në të dy mbledhorët, për të njehsuar shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n në rresht dhe në shyllë, shkurt e gjatë.

1-Të shpjegojë me gojë veprimet, për të njehsuar shkurt shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shyllë.

2-Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të katër mbledhorëve, duke plotësuar disa dhjetëshe të plota.

2-Të lidhë (qarkojë) mbledhorët për të plotësuar disa dhjetëshe të plota në mbledhjet shkurt, të jo më shumë se katër mbledhorëve.

2-Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt mbledhjen e katër mbledhorëve, duke plotësuar disa dhjetëshe të plota.

3- Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të një numri njëshifror nga një numër dyshifror me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën.

3-Të zbërthejë zbritësin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e një numri njëshifror nga një numër dyshifror, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën.

3-Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror nga një numër dyshifror, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën.

MËSIMI 12.1 Mbledhje me shumë dhjetëshe të plota OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të një numri dyshifror me një numër njëshifror, për të gjetur deri në 100, pa kaluar dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të lidhë (qarkojë) njëshet në të dy mbledhorët, për të njehsuar shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n në rresht dhe në shtyllë, shkurt dhe gjatë. 84

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shtyllë. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si mund ta paraqesë numri 54 me shufër dhe kube? Sa shifra dhe sa kube duhen? Pra : 5 shufra + 4 kube = 54

ndryshe

50 + 4 = 54

Punohen 2-3 ushtrime të tjera me shufra dhe kube dhe shkruhen barazimet në tabelë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet U.1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve te figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Kujdes! Te fleta e punës numri i mësimit është vënë gabim (11.3 është 12.1) Punohet F.P, fq.50, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual dhe vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohet në fletore ushtrimi 5 në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të ushtrimit 6. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet ushtrimi 5 në tekst si dhe ushtrimi 2 në F.P, me kërkesë “Puno gjatë e shkurt në fletore”.

85

MËSIMI 12.2 Mbledhja e disa mbledhorëve me disa dhjetëshe të plota OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të katër mbledhorëve duke plotësuar disa dhjetëshe të plota. Niveli mesatar: 9 Të lidhë (qarkojë) mbledhorët për të plotësuar disa dhjetëshe të plota në mbledhjet shkurt, të jo më shumë se katër mbledhorëve. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt mbledhjen e katër mbledhorëve, duke plotësuar disa dhjetëshe të plota. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Shkrim i lirë Shkruani sa më shumë barazime me mbledhje për numri 10. U tërhiqet vëmendja nxënësve që të kujtojnë zbërthimin e tij. Lihen nxënësi që të shkruajnë për 4-5 min. Lexohen ushtrimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet duke i shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti (Ushtrimet 2-4) Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Një vëmendje të veçantë i duhet kushtuar punimit me nxënësit ushtrimeve 4-5 në tekst. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet mësimi 12.2 te F.P, fq.51, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës.

86

3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohet në fletore ushtrimi 4 në tekst me kërkesën: Paraqit si barazime veprimet me operatorë. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet ushtrimi 5 në tekst si dhe ushtrimet 2 dhe 3 në F.P.

MËSIMI 12.3 Zbritja e numrave njëshifrorë nga dhjetëshet e plota OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të një numri njëshifror nga një numër dyshifror me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e një numri njëshifror nga një numër dyshifror me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror nga një numër dyshifrorë me dhjetëshe të plota duke prishur dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete,mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Shkrim i lirë Shkruani sa më shumë barazime me zbritje brenda numrit 10. Nxënësit shkruajnë për 4-5 minuta. Lexohen ushtrimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet duke shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me shufra dhe kube. 87

Punohet në mënyrë të pavarur teksti (Ushtrimet 2-4). Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Një vëmendje të veçantë i duhet kushtuar punimit me nxënësit të ushtrimit 4 në tekst, pasi është baza për zbritjen në shtyllë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet mësimi në mënyrë të pavarur 12.3, fq.5 (nëse ka kohë). Në të kundërt ajo jepet si detyrë shtëpie te F.P Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohet në fletore ushtrimi 4 në tekst me kërkesën: Paraqit si barazime veprimet me operatorë. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet mësimi 12.3, fq. 51, nëse nuk është punuar në klasë. Ushtrimi 5 në tekst si dhe ushtrimet 2 e 4 në F.P, sipas nivelit të nxënësve.

MËSIMI 12.4 Mbledhja gjatë dhe shkurt OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të një numri dyshifror me një numër njëshifror, për të gjetur deri në 100 pa kaluar dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të lidhë (qarkojë) njëshet në të dy mbledhorët, për të njehsuar shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shtyllë, shkurt e gjatë. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n , në rresht dhe në shtyllë. 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të një numri njëshifror nga një numër dyshifror, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën. 88

Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e një numri njëshifror nga një numër dyshifrorë, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror nga një numër dyshifror, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën, KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1--EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si mund të paraqitet numri 67, me shufra dhe kube? Sa shufra dhe sa kube duhen? Pra: 6 shufra + 7 kube = 67

ndryshe

60 + 4 = 67

Punohen 2-3 ushtrime të tjera me shufra dhe kube dhe shkruhen barazimet në tabelë, nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. Ndërkohë mësuesja i shkruan ato në tabelë. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke shpjeguar ato me gojë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti (Ushtrimet 2-4). Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre), shkurt dhe gjatë. Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, fq.502, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Jepet nga një mbledhje për çdo rresht, i cili duhet të zgjidhet me të gjitha mënyrat brenda 6-7 minutash. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Punohet më pas nga nxënës të ndryshëm në tabelë, të cilët u përgjigjen me gojë pyetjeve të ushtrimit 5 në tekst. 89

Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të ushtrimit 6. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet: Mësimi 12.4, fq. 51, nëse nuk është punuar në klasë. Jepen për t’u punuar në fletore Ushtrimi 5 në tekst si dhe ushtrimet 3 e 4 në F.P, sipas nivelit të nxënësve.

Punë e pavarur Ushtrime në Fletë Pune, faqe 53 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të një numri dyshifror me një numër njëshifror të gatshëm, për të gjetur deri në 100, pa kaluar dhjetën. 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të katër mbledhorëve, duke plotësuar disa dhjetëshe të plota. 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të një numri njëshifror nga një numër dyshifror, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën. Niveli i mesëm 9 Të lidhë (qarkojë) njëshet në të dy mbledhorët, për të njehsuar shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shtyllë, shkurt e gjatë. 9 Të lidhë (qarkojë) mbledhorët për të plotësuar disa dhjetëshe të plota në mbledhjet shkurt të jo më shumë se katër mbledhorëve. 9 Të zbërthejë zbritësin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e një numri njëshifror nga një numër dyshifror, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën. Niveli i lartë 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt shumën e një numri dyshifror, me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shtyllë. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt mbledhjen e katër mbledhorëve, duke plotësuar disa dhjetëshe të plota. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, me dhjetëshe të plota, duke prishur dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. 90

Zhvillimi i mësimit 1--EVOKIMI: Shkrim i lirë Shkruani sa më shumë barazime me mbledhje për numri 10. U tërhiqet vëmendja nxënësve që të kujtojnë zbërthimin e tij. Nxënësit shkruajnë për 4-5 min. Lexohen ushtrimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet Fleta e Punës. Njihen nxënësit me temën. Sqarohen ata për punën që do të bëjnë. Punohet në mënyrë të pavarur, Fleta e Punës, fq.53. Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre) shkurt dhe gjatë. Nxënësit mbledhin gjatë (me zbërthim si tek mësimi 12.3) në shtyllë. Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon përgjigjet e shokëve. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit si shumë të disa mbledhorëve, veprimet me operatorë tek ushtrimi 4, fq 35, te F.P. 4 + 6 + 3 + 5 = 18

10 + 7 + 4 + 8 = 29

20 + 7 + 3 + 8 = 38

Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Punohet më pas nga nxënës të ndryshëm në tabelë të cilët u përgjigjen me gojë pyetjeve të ushtrimit 5 në tekst. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të ushtrimit 6. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet: Ushtrimi 2 te ushtrimet e fundit tek fleta e punës, fq. 35 Si e shkruajmë atë?

32 = 30 + 2

Mund të punohen edhe numra të tjerë. Nxënësit i thonë me gojë zbërthimet e numrit. Disa prej tyre mësuesja i paraqet konkretisht ose me vizatim të shufrave. Barazimet shkruhen në tabelë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit sipas dëshirës, duke i nxitur për sa më shumë mënyra zbërthimi. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Nxiten nxënësit për të bërë korrigjimet, sipas modelit që paraqet mësuesja në tabelë. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë edhe një herë me hollësi çfarë shikojnë në të. 91

Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke shpjeguar ato me gojë. Kjo gjë përsëritet 2-3 herë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4. Kujdes! Janë dy ushtrime me numrin 4. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet gjatë sipas modelit ushtrimi 4 (4-a e dytë) në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Gjej shumën. Përgjigju pyetjeve.

44 – 53 Kë zbrite në fillim? Po më pas? Nxënësit punojnë në fletore ushtrimin dhe disa prej tyre në tabelë. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësi që e punojnë atë në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve që lidhen me veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet ushtrimi 4 me kërkesë “Puno gjatë (me zbërthim) veprimet” fq. 68 në tekst ose ushtrime nga tabela.

Punë e pavarur. Ushtrime Vini re! Kjo punë e pavarur nuk ka faqe me ushtrime në F.P si pasojë e ndërhyrjeve (rregullimeve) që i janë bërë planit mësimor pas daljes së librit. OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë mbledhorët në barazimin gjysmë të gatshëm për të gjetur shumat deri në 100, pa kaluar dhjetën duke mbledhur një numër dyshifror me një numër njëshifror. 92

9 Të vendosë ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n, shkurt në shtyllë ose në rresht sipas modelit që i jepet. 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar 10-n. Niveli mesatar: 9 Të njehsojë shkurt shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n, në rresht dhe në shtyllë. 9 Të zbërthejë si shumë dy mbledhorësh të zbritshmin, për të gjetur ndryshesën e numrit njëshifror nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n, sipas modelit që i jepet. 9 Të përdorë zbërthimin si shumë dy mbledhorësh për të gjetur shumën në mbledhjet gjatë në rresht dhe në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar 10-n, sipas një modeli që i jepet Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa kaluar 10-n në rresht dhe në shtyllë. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të gjetur ndryshesën e numrit njëshifror nga një numër dyshifror, pa e prishur 10-n, sipas modelit që i jepet. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën në mbledhjet gjatë në rresht dhe në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar 10-n. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, zbërthim. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Problem i ri Ushtrime gojore me mbledhje e zbritje brenda 10 dhe 20. Nxënësit i shkruajnë në fletore ose në tabelë. Pastaj lexohen barazimet me zë të lartë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Punë e pavarur + Shpjegim Njihen nxënësit me temën. Punohen në mënyrë të pavarur ushtrime nga mësimet 11.2 – 11.4. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Behet kontroll individual e vlerësim i punës hap pas hapi. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Gjej shumën. Përgjigju pyetjeve.

44 + 53

38 – 15

Kë (mblodhe) apo zbrite në fillim? Po më pas? 93

Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësi që i punojnë ato në tabelë u përgjigjen me gojë pyetjeve që lidhen me veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen ushtrime nga dërrasa sipas nivelit.


Niveli i mesëm

Niveli i lartë

1- Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar dhjetën.

1- Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit për të gjetur shumën e dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar dhjetën, sipas një modeli që i jepet.

1- Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave dyshifrorë pa e kaluar dhjetën, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit.

2- Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën, i ndihmuar nga mjetet ose figura.

2-Të njehsojë shkurt e gjatë në shtyllë shumën e dy numrave dyshifrorë duke kaluar dhjetën.

2- Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt e gjatë në shtyllë shumën e dy numrave dyshifrorë, duke kaluar dhjetën.

94

MËSIMI 13.1 Mbledhja e numrave me dy shifra OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të dy numrave dyshifrorë pa e kaluar dhjetën. Niveli i mesëm 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit për të gjetur shumën e dy numrave dyshifrorë pa e kaluar dhjetën, sipas një modeli që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave dyshifrorë pa e kaluar dhjetën, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit të mbledhjes. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si mund ta paraqitet numri 38, me shufra dhe kube? Sa shufra dhe sa kube duhen? Pra : 3 shufra + 8 kube = 38

ndryshe

30 + 8 = 38

Punohen 2-3ushtrime të tjera me shufra dhe kube dhe shkruhen barazime në tabelë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti (Ushtrimet 2-4). Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). 95

Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, faqe 54, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohet në fletore gjatë ushtrimi 4 në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë dhe radhën e tyre. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet nga ushtrime në tekst ose nga F.P, sipas nivelit të nxënësve.

MËSIMI 13.2 Mbledhja e numrave dyshifrorë me kalim të dhjetës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën, i ndihmuar nga mjetet ose figura. Niveli i mesëm 9 Të njehsojë shkurt e gjatë në shtyllë, shumën e dy numrave dyshifrorë duke kaluar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt e gjatë në shtyllë, shumën e dy numrave dyshiforë, duke kaluar dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime gojore për mbledhjet brenda 10-s. Klasa korrigjon nxënësit që përgjigjen ose i inkurajon ata. Shkrim i barazimeve në tabelë nga mësuesja ose nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. 96

Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4, fq. 74 në tekst. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, faqe 54, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Jepni nga një ushtrim për çdo rresht. Nxënësit e punojnë atë në fletore. Korrigjohen fletoret e disa nxënësve. Më pas ushtrimet punohen në tabelë. Mësuesja i nxit me pyetje rreth radhës së kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjes. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet nga ushtrime në tekst ose nga F.P, sipas nivelit të nxënësve. Më pas vijnë 2 orë Punë e pavarur.

Punë e pavarur 1 Ushtrime Fletë Pune, fq. 55 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën ose ndryshesën në mbledhjet ose zbritjet shkurt të një numri dyshifrorë me një numër njëshifror, pa e kaluar dhjetën. 9 Të vendosë shumën ose ndryshesën në mbledhjet ose zbritjet shkurt në shtyllë të dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar dhjetën, i ndihmuar nga mjetet ose figura. Niveli i mesëm: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit, për të gjetur shumën e një numri dyshifror me një numër njëshifror, pa e kaluar dhjetën. 97

9 Të njehsojë shkurt e gjatë në shtyllë, shumën ose ndryshesën e dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën ose ndryshesën e një numri, me një numër njëshifror pa e kaluar dhjetën, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt e gjatë, në shtyllë, shumën ose ndryshesën e dy numrave dyshiforë, pa e kaluar dhjetën KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë, vetia e ndërrimit, vetia e shoqërimit. Zhvillimi i mësimit 1--EVOKIMI: Shkrim i lirë Shkruani sa më shumë barazime me mbledhje për numrin 10. U tërhiqet vëmendja nxënësve që të kujtojnë zbërthimin e tij. Lihen nxënësi që të shkruajnë për 4-5 min. Lexohen ushtrimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Punë e pavarur Hapet fleta e punës. Njihen nxënësit me temën dhe sqarohen për punën që do të bëjnë. Punohet në mënyrë të pavarur Fleta e Punës, fq.55. Kontroll individual e vlerësim i punës ndërkohë që nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Ushtrim shtesë. Paraqit si shumë në shtyllë (me zbërthim) veprimet e ushtrimit 1 fq. 55 te F.P. Sipas modelit:

62 + 8 = 60 + 10 = 70

60 + +

2 8 60 + 10 = 70

Klasa korrigjon përgjigjet e shokëve. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Jepet ushtrimi 2 me kërkesën: Paraqit si mbledhje me shumë mbledhorë, në rresht e në shtyllë. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Punohet më pas nga nxënës të ndryshëm në tabelë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. 98

Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen dy ushtrimet e fundit tek Fleta e Punës, fq. 55 ose ushtrimi 3 dhe problema në varësi të nivelit të nxënësve.

Punë e pavarur 2 Ushtrime fletë pune fq. 56 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt, të dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar dhjetën. 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë, të dy numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën i ndihmuar nga mjetet ose figura. Niveli i mesëm: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit për të gjetur shumën e dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar dhjetën, sipas një modeli që i jepet. 9 Të njehsojë shkurt e gjatë në shtyllë, shumën e dy numrave dyshifrorë, duke kaluar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave dyshifrorë, pa e kaluar dhjetën, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt e gjatë në shtyllë, shumën e dy numrave dyshifrorë, duke kaluar dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit. Zhvillimi i mësimit 1--EVOKIMI: Shkrim i lirë Mësuesja e ndan klasën në grupe. Grupi A: Shkruaj numrat tek brenda 20-s. Grupi B: Shkruaj numrat çift brenda 20-s. Dy nxënës i shkruajnë ato në tabelë. Klasa plotëson përgjigjet e tyre. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Punë e pavarur Hapet fleta e punës. Njihen nxënësit me temën. Sqarohen ata për punën që do të bëjnë. 99

Punohet në mënyrë të pavarur Fleta e Punës, fq.56. Kontroll individual e vlerësim i punës, ndërkohë që nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre) shkurt dhe gjatë. Mësuesja i nxit që të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon përgjigjet e shokëve. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit si shumë të disa mbledhorëve veprimet me operatorë tek ushtrimi 5 fq. 56, F.P. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve Punohet më pas nga nxënës të ndryshëm në tabelë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet: Ushtrimi 2 te ushtrimet e fundit në fletën e punës, fq. 56 ose ushtrimi 4 dhe problema në varësi të nivelit të nxënësve.

MËSIMI 13.3 Mblidh numrat dyshifrorë duke kaluar dhjetën OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë ose në rresht, të dy numrave dyshifrorë duke e kaluar dhjetën. Niveli i mesëm 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit për të gjetur shumën e dy numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën, sipas një modeli që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave dyshifrorë me kalim të dhjetës, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit.

100

Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si veprojmë për të gjetur shumën: 28 + 32 = Nxënësit e zgjidhin në fletore ushtrimin. Njëri prej tyre e zgjidh në tabelë, duke shpjeguar radhën e veprimeve shkurt në shtyllë. Klasa kontrollon dhe korrigjon vetveten ose shokun. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2 + 3 + 3 (ka gabime tek numrat e ushtrimeve). Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohen në mënyrë të pavarur ushtrime shtesë nga tabela: Puno ushtrimin 3 (3-shi i dytë) me zbërthim në rresht dhe në shtyllë, si tek ushtrimi 2. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Për çdo rresht jep një mbledhje të cilën nxënësit e paraqesin me të gjitha mënyrat (si tek figura). Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë dhe radhën e tyre . Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Mund të jepen dy ushtrimet e fundit.

101

MËSIMI 13.4 Mbledhja e mbledhorëve të barabartë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën deri në 20 në mbledhjet shkurt të tre mbledhorëve të barabartë, duke u ndihmuar edhe nga figura ose vizatimi i tyre. Niveli i mesëm: 9 Të njehsojë shumën në mbledhjet shkurt të disa mbledhorëve të barabartë, sipas një modeli që i jepet, për shuma deri në 100. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën deri në 100 të disa mbledhorëve të barabartë. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumën, mbledhorë të barabartë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Veprime me mjete për të gjetur shume me mbledhorë të barabartë deri në 20. P.sh: 2 + 2 + 2 =

3+3+3=

8+8=

7 + 7+ 7 = ….etj

Nxënësit shkruajnë në fletore ose në tabelë (në varësi të kohës) barazimet e fituara nga veprimet me mjete. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2 - 5. Më pas nxënësit diskutojnë veprimet në dyshe. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë, duke vizatuar edhe rrethorët si rreshtimi tek ushtrimi 5 dhe problemën në f.q. 76 në tekst. Punohen në mënyrë të pavarur ushtrime shtesë nga dërrasa me rreshtime: 4+4+4+4+4=

6+6+6+6+6=

Kontroll individual e vlerësim i punës. 102

9+9+9=

3-REFLEKTIMI: Problem i ri Sa nxënës ka rreshti yt? Vizatoje atë. Lihen nxënësit që të numërojnë e më pas ta paraqesin me vizatim, ku çdo rreth i takon një nxënësi nga rreshti i tij. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë dhe radhën e tyre . Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Mund të jepen ushtrimet 3 dhe 4 me kërkesën: Paraqiti edhe me rrethorë (rreshtim).

MËSIMI 13.5 Ushtrime dhe problema OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë ose në rresht të dy numrave dyshifrorë duke e kaluar dhjetën. Niveli i mesëm: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit, për të gjetur shumën e dy numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën, sipas një modeli që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave dyshifrorë me kalim të dhjetës, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit. Zhvillimi i mësimit 1--EVOKIMI: Shkrim i lirë Shkruani sa më shumë barazime me mbledhje për numri 10. U tërhiqet vëmendja nxënësve që të kujtojnë zbërthimin e tij. Nxënësit shkruajnë për 4-5 minuta. Lexohen ushtrimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 103

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën dhe qëllimin e saj. Sqarohen për punën që duhet të bëjnë në dyshe. Punohen ushtrimet 1-5, fq.77, duke i nxitur nxënësit të punojnë në dyshe ,duke i shpjeguar njëri tjetrit me radhë ushtrimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë ose të paraqesin me rreshtime veprimet e ushtrimeve 4 e 5. Punohen në mënyrë të pavarur ushtrimet e F.P, f.q 57 (ose një pjesë e tyre). Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Një nxënës zgjidh në tabelë problemën e librit. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Mund të jepen ushtrimet e paplotësuara nga F.P, f.q.57.

MËSIMI 13.6 Mbledhja me tre mbledhorë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë, të tre numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën, i ndihmuar nga mjetet ose figura. Niveli i mesëm: 9 Të njehsojë shkurt e gjatë në shtyllë shumën e tre numrave dyshifrorë duke kaluar dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt e gjatë në shtyllë shumën e tre numrave dyshifrorë duke kaluar dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime gojore për mbledhjet brenda 10-s, duke i nxitur që ato të jenë si shuma të tre mbledhorëve. 104

P .sh:

3 + 3 + 4 = 10

6 + 2 + 2 = 10 ….etj.

Shkruhen barazimet në tabelë nga mësuesja ose nga nxënës të ndryshëm dhe lexohen. Nxiten nxënësit që t’i paraqesin me gishta veprimet që lexojnë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet që të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4, fq.74, në tekst. Nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit ata që të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, faqe 58, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Jepni nga një ushtrim për çdo rresht. Nxënësit e punojnë atë në fletore. Korrigjohen fletoret e disa nxënësve. Më pas ushtrimet punohen në tabelë. Mësuesja i nxit me pyetje rreth radhës së kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjes. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet nga ushtrime në tekst ose nga nga F.P (sipas nivelit të nxënësve).

Punë e pavarur Ushtrime fletë pune fq: 58 – 59 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në shtyllë të dy ose tre numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën. 9 2-Të emërtojë 4 nga 5 trupat gjeometrikë, që ka mësuar. 105

Niveli i mesëm: 9 Të njehsojë shkurt ose gjatë në rresht ose në shtyllë, shumën e dy numrave ose tre numrave dyshifrorë, duke kaluar dhjetën sipas modelit që i jepet. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë, shumën e dy ose tre numrave dyshifrorë, duke e kaluar dhjetën KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit. Zhvillimi i mësimit 1--EVOKIMI: Shkrim i lirë Ushtrime gojore me mbledhje brenda 10-s e 20-ës. Dy nxënës i shkruajnë në tabelë ato. Klasa plotëson përgjigjet e tyre. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Punë e pavarur Hapet fleta e punës. Njihen nxënësit me temën. Sqarohen ata për punën që do të bëjnë. Punohet në mënyrë të pavarur Fleta e Punës, fq.58-59. Kontroll individual e vlerësim i punës, ndërkohë që nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre).Ushtrimi 4, shkurt dhe gjatë.

28 + 17 + 32 + 13 90

+ + + +

28 17 32 13 20 70 90

Mësuesja i nxit ata që të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon përgjigjet e shokëve. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit si veprime në shtyllë ushtrimin 5. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Punohet më pas nga nxënës të ndryshëm në tabelë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen ushtrimi 3, duke vizatuar rrethorët (rreshtimet) dhe ushtrimi 4 shkurt e gjatë në shtyllë (si tek reflektimi),fq 59.

106


Niveli i mesëm

Niveli i lartë

1-Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave dyshifror, pa e prishur dhjetën.

1-Të zbërthejë zbritësin dhe të zbritshmin, si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e dy numrave dyshifror, pa e prishur dhjetën.

1-Të shpjegojë me gojë veprimet, për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e dy numrave dyshifror, pa e prishur dhjetën.

2-Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave dyshifror, duke e prishur dhjetën.

2-Të zbërthejë zbritësin dhe të zbritshmin, si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e dy numrave dyshifror, duke e prishur dhjetën.

2-Të shpjegojë me gojë veprimet, për të njehsuar ndryshesën, në zbritjen e dy numrave dyshifrorë, duke e prishur dhjetën

MËSIMI 14.1 Zbritja e numrave dyshifrorë pa prishje të dhjetës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave dyshifror, pa e prishur dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin dhe të zbritshmin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e dy numrave dyshifror, pa e prishur dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e dy numrave dyshifror, pa e prishur dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Shkrim i lirë Shkruani sa më shumë barazime me zbritje, brenda numrit 10. Lihen nxënësi që të shkruajnë për 4-5 minuta . Lexohen ushtrimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 107

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me shufra dhe kube ose mund të përdoret pamje e librit e zmadhuar. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-5. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Një vëmendje të veçantë i duhet kushtuar punimit me nxënësi të ushtrimit 4 në tekst, pasi është baza për zbritjen në shtyllë. Punohet në mënyrë të pavarur me të tri mënyrat që jepen në figurë, veprimet e ushtrimit 4 ( nëse ka kohë). Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre). Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohen në fletore ushtrimet e F. P, f.q .60. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Punimi i një pjese të tyre nga nxënësit në tabelë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen: Ushtrimet nga fleta e punës që nuk janë punuar në klasë ose 5 zbritje me të gjitha mënyrat (si tek figura e tekstit) nga tabela.

MËSIMI 14.2 Zbritja e numrave dyshifrorë me prishje të dhjetës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave dyshifror, duke e prishur dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin dhe të zbritshmin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e dy numrave dyshifrorë, duke e prishur dhjetën. 108

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet, për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e dy numrave dyshifrorë, duke e prishur dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime gojore: Tregoni sa më shumë barazime me zbritje brenda 20-ës. Shkruhen dhe lexohen me zë ushtrimet, nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet fleta e punës. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash, u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me shufra dhe kube. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4. Një vëmendje të veçantë i duhet kushtuar punimit me nxënësi të ushtrimit 3 në tekst, pasi është baza për zbritjen në shtyllë. Punohen me të gjitha mënyrat që jepen në figurë, veprimet e ushtrimit 3, në mënyrë të pavarur. Nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre, nëse ka kohë). Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohen në fletore ushtrimet e F. P, f.q .60. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Punimi i një pjese të tyre me nxënës në tabelë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen: Ushtrimet nga fleta e punës që nuk janë punuar në klasë ose 5 zbritje me të gjitha mënyrat (si tek figura e tekstit) nga tabela.

109

Punë e pavarur Ushtrime ne Fletë Pune, faqe 61 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave dyshifrorë, pa e prishur dhjetën. 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave dyshifror, duke e prishur dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin dhe të zbritshmin, si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e dy numrave dyshifrorë, pa e prishur dhjetën. 9 Të zbërthejë zbritësin dhe të zbritshmin, si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e dy numrave dyshifrorë, duke e prishur dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e dy numrave dyshifrorë, pa e prishur dhjetën. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e dy numrave dyshifrorë, duke e prishur dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime gojore: Tregoni sa më shumë barazime me zbritje brenda 20-ës. Shkruhen dhe lexohen ushtrimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Punë e pavarur. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën dhe qëllimin e saj. Sqarohen për punën që do të bëjnë dhe se si duhet ta bëjnë atë. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 1-6. Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre, nëse ka kohë). Kontroll individual e vlerësim i punës. Ushtrim shtesë: Puno me të gjitha mënyrat (shkurt e gjatë) ushtrimin 4, fq. 61, F.P. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Paraqit si zbritje në shtyllë (në fletore) veprimet e ushtrimit 3, fq.61, F.P. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. 110

Punimi i një pjese të tyre me nxënës në tabelë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet:Ushtrimet nga fleta e punës që nuk janë punuar në klasë ose 5 zbritje me të gjitha mënyrat (si tek figura e tekstit) nga tabela.

MËSIMI 14.3 Zbritja në rresht me prishje të dhjetës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt në rresht të një numri njëshifror nga një numër dyshifror, duke e prishur dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, duke e prishur dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet, për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, duke e prishur dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime gojore: Thoni sa më shumë mbledhje të barabarta me: 9, 8, 6 ,7…etj, duke pasur parasysh zbërthimin e tyre si shumë. Shkruhen dhe lexohen nga 4-5 barazime për çdo numër me zë nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash, kërkohet që ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet i duke shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me shufra dhe kube. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-6. 111

Një vëmendje të veçantë i duhet kushtuar punimit me nxënësit të ushtrimeve 3, 4 dhe i problemës në tekst. Zgjidhja e problemës:

Tiranë – Shkodër

Pyetja 1:Sa km është rruga Tiranë-Elbasan? Veprimi 1: 75 + 16 = 91 km

Skema :

Pyetja 2:Sa km janë të gjata të dy rrugët? Veprimi 1: 75 + 91 = 166 km

Tiranë – Elbasan

Lihen nxënësit që t’i diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre nëse ka kohë). Kontroll individual e vlerësim i punës. Ushtrim shtesë: Puno në rresht shkurt e gjatë ushtrimin 4 në tekst. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohen ushtrimet e F. P. f.q .62. Kontroll individual e vlerësim i punës së disa nxënësve. Punimi i një pjese të tyre me nxënës në tabelë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen ushtrimet nga fleta e punës, që nuk janë punuar në klasë ose 5 zbritje me të gjitha mënyrat (si tek figura e tekstit) nga tabela.

MËSIMI 14.4 Ushtrime dhe problema OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt në rresht ose në shtyllë, të një numri njëshifror, nga një numër dyshifror duke e prishur dhjetën. 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në rresht ose në shtyllë të një numri njëshifror nga një numër dyshifror duke e kaluar dhjetën. Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, duke e prishur dhjetën. 9 Të mbledhë pa gabime dy numra dyshifrorë, duke kaluar dhjetën. 112

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet, për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, duke e prishur dhjetën. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave dyshifrorë me kalim të dhjetës. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime gojore me mbledhje dhe zbritje, brenda 20-ës. Shkruhen dhe lexohen barazimet me zë, nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-7. Nxënësit i diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre nëse ka kohë). Kontroll individual e vlerësim i punës. Ushtrim shtesë: Puno në rresht, shkurt e gjatë, ushtrimet 4 dhe 5 në tekst. 3-REFLEKTIMI: Minitest Nxënësit zgjidhin në fletore shkurt, një mbledhje me kalim të dhjetës dhe një zbritje me prishje të dhjetës. Kontroll dhe vlerësim individual. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen ushtrimet 5 e 6 në tekst me kërkesën: Puno shkurt e gjatë në shtyllë.

Punë e pavarur Ushtrime faqe 62 fletë pune OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt në rresht të një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, duke e prishur dhjetën. 113

Niveli mesatar: 9 Të zbërthejë zbritësin si shumë dy mbledhorësh, për të gjetur ndryshesën e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror, duke e prishur dhjetën. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën në zbritjen e një numri njëshifror, nga një numër dyshifror duke e prishur dhjetën. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, operatorë. 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Ushtrime gojore me mbledhje dhe zbritje brenda 20-ës. Shkruhen dhe lexohen barazimet me zë nga nxënës të ndryshëm. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet fleta e punës. Njihen nxënësit me temën, qëllimin e saj dhe me mënyrën se si do të punojnë. Punohet në mënyrë të pavarur fleta e punës faqe 62-63. Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë (ose disa prej tyre nëse ka kohë). Ushtrim shtesë: Puno në rresht shkurt e gjatë ushtrimin 3 (tre veprimet e para) dhe 5 me zbërthim tre veprimet e tjera. 3-REFLEKTIMI:Problem i ri Paraqiti si mbledhje në shtyllë veprimet e ushtrimi4 (diagram i pare). Kontroll dhe vlerësim individual. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen ushtrimet 5 e 6 ose problema në fletën e punës.

MËSIMI 14.5 Leximi i orës me minuta OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të lexojë orën e plotë që i jepet në figurë. Niveli mesatar: 9 Të lexojë orën që i jepet me 15, 30, 45 min. 114

Niveli i lartë: 9 Të lexojë pa gabime orën me minuta. KONCEPTET KRYESORE: minute, orë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Bisedë Vizato ose paraqit një orë. - Si quhet sendi që kam në dorë? - Përse shërben? - Cilat janë pjesët e saj? - Çfarë tregon akrepi i madh? Etj. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën dhe me qëllimin e saj. Punohen me mjete (orë të përgatitura më parë) ushtrime për leximin e orës. Hapet libri. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figurat. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohet nga nxënësit. Punohet në mënyrë të pavarur ushtrimi 2, i cili gjithashtu diskutohet me klasën. Plotësohet në mënyrë të pavarur fleta e punës faqe 63-64. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Lojë Nxënësit në dyshe lexojnë me radhë orën e vendosur nga shoku i bankës. Mësuesja kalon bankë më bankë, dëgjon dhe korrigjon përgjigjet e tyre. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet Ushtrimi 3, faqe 64, te Fleta e Punës.

Përsëritje 4 Për këtë orë me përsëritje dhe për testin 4 që vjen më pas, ju mund të përdorni disa prej këtyre ushtrimeve, gjithmonë në varësi të nivelit të klasës dhe të mënyrës se si do ta bëni përsëritjen (me fletë të fotokopjuara apo me ushtrime nga tabela).

115

Unë jam______________________________ Grupi A

Klasa II-b

Test

Data:

1. Shkruaj me fjalë numrat:

(3 pikë)

15 __________________

20 __________________

79 _______________

2. Plotëso.

(7 pikë)

Para 99

2

46 = ____ + ____

84 = ____ + ____

98 = ____Dh + ____Nj

52 = ____Dh + ____Nj

20

Pas 3. Emërto trupat gjeometrikë.

_____________________

(5 pikë)

_________________

_______________________

4. Plotëso. Shkruaj barazimin në shtyllë.

–7

+6

44

(10 pikë) –

35

28

64

36

4 7 5. Emërto vijat. ……..

(2 pikë) ……….

.

……………

6. Vizato aq sa tregon thyesa.

1 2

(3 pikë)

3 4

7. Vizato: Segmentin AB = 8 cm Segmentin CD → 2 cm më të gjatë se segmenti AB. Segmentin EF → 5 cm më të shkurtër se segmenti CD. 116

2 3 (3 pikë)

8. Gjej zgjidhjet. Plotëso.

44 +

= 49

{3 ,4 ,5 ,6, 7}

56 –

> 49

46 +

9. Kryej veprimet.

4 2 + 2 6 =

+

+

+

=

+

+

+

+ 2 3

=

+

=

Shkurt +

=

3 9

2 6

3 8

+ 2 7

+ 4 8

+ 6 7

Zbrit pjesë – pjesë.

3 3

– 7

< 50

(12 pikë)

Gjatë 5 6

5 4 + 1 5 =

(3 pikë)

Zbërthe

=

–

3 9

=

– 2 7

Zbrit shkurt

3 9

8 6

9 4

9 4

– 2 7

– 4 8

– 6 7

– 6 7

117

10. Problemë. Në një dyqan u shitën 47 kg mollë. 25 kg u shitën. Sa kg fruta mbetën në dyqan? (3 pikë) Zgjidhje

Skema

11. Vizato dhe emërto figurat gjeometrike që ke mësuar.

(5 pikë)

12. Vizato katrorin me brinjë 5 cm. Gjej perimetrin e tij.

(2 pikë)

118

Unë jam______________________________ Grupi A

Klasa II-b

Test

Data:


(3 pikë)

25 __________________

40 __________________

59 _______________

2. Plotëso.

(7 pikë)

Para 89

5

67 = ____ + ____

43 = ____ + ____

54 = ____Dh + ____Nj

98 = ____Dh + ____Nj

40

Pas 3. Emërto trupat gjeometrikë.

_______________________

(5 pikë)

______________________

____________________

4. Plotëso. Shkruaj barazimin në shtyllë.

–8

+6

22

(10 pikë) –

66

28

39

54

4 7 5. Emërto vijat. ……..

(2 pikë) ……….

.

……………

6. Vizato aq sa tregon thyesa.

2 4

(3 pikë)

3 3

7. Vizato:

1 2 (3 pikë)

Segmentin AB = 7 cm Segmentin CD → 3 cm më të gjatë se segmenti AB. Segmentin EF → 5 cm më të shkurtër se segmenti CD. 119

8. Gjej zgjidhjet. Plotëso.

54 +

{3 ,4 ,5 ,6, 7}

36 –

= 59

32 +

> 31

9. Kryej veprimet.

3 5 + 3 4 =

+

+

+

=

+

+

+

+ 3 4

=

+ Shkurt

= +

=

4 8

2 5

4 9

+ 3 7

+ 5 8

+ 5 6

Zbrit pjesë – pjesë.

5 2

– 7

Zbërthe

=

–

6 8

– 4 6

=

Zbrit shkurt

5 9

7 5

8 3

7 4

– 5 8

– 4 7

– 5 7

– 6 7

120

< 36

(12 pikë)

Gjatë 2 5

5 3 + 2 6 =

(3 pikë)

10. Problemë. Në një dyqan u shitën 82 kg miell. 56 kg u shitën. Sa kg miell mbetën në dyqan? (3 pikë) Zgjidhje

Skema

11. Vizato dhe emërto figurat gjeometrike që ke mësuar.

(5 pikë)

12. Vizato katrorin me brinjë 3 cm. Gjej perimetrin e tij.

(2 pikë)

121

KAPITULLI 15 Në fund të këtij kapitulli, nxënësi duhet të jetë i aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të riprodhojë faktet e mbledhjes brenda 1000, me dhjetëshe të plota.

Të njehsojë faktet e mbledhjes, zbritjes e krahasimit të numrave brenda 1000, me dhjetëshe të plota.

Të organizojë radhitjen e numrave në vargje rritëse apo zvogëluese.

Të rishkruajë faktet e mbledhjes e të zbritjes brenda 1000, me dhjetëshe të plota. Të japë shembuj të tjerë për faktet e mbledhjes e të zbritjes brenda 1000, me dhjetëshe të plota, duke u nisur nga krahasimi në dhjetëshen e parë. Të dallojë dhe të emërtojë monedhat dhe kartëmonedhat.

Të lidhë shumat përkatëse me mbledhorët e dhënë. Të vërë në dukje krahasimin e numrave brenda 1000, duke u nisur nga dhjetëshja e parë. Të lidhë monedhat e duhura, për të formuar çmimin e mallrave.

Të organizojë radhitjen e numrave deri në 1000, me dhjetëshe të plota, në boshtin numerik. Të propozojë zgjidhje të situatave konkrete nga jeta e përditshme, në lidhje me faktet e mbledhjes, zbritjes dhe krahasimit të numrave brenda 1000. Të zgjidhë situata të thjeshta për të kryer këmbime monedhash e kartëmonedhash.

MËSIMI 151; 15.2 Numrat mbi 100. Numrat deri në 1000 OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të riprodhojë emërtime të numrave deri në 1000. 9 Të zbatojë faktet e emërtimit të numrave deri në 1000 në forma të ndryshme (si shumë). 9 Të hartojë paraqitje të numrave deri në 1000 si vargje numerike. 9 Të interpretojnë numërorin e plotë si numëror të zbërthyer dhe anasjelltas. KONCEPTET KRYESORE: shufra, kube, pllaka, numra një, dy dhe treshifrorë, varg numrash, numëror i zbërthyer, numëror i plotë.

122

Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI -Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhje me paraqitjen e kubeve, shufrave dhe dhënien e konceptit të pllakës dhe kubit të madh që përfaqëson rendin e mijësheve. Mësuesja duhet ta përqendrojë punën e saj në dhënien e kuptimit të çdo rendi shoqëruar me anën kuptimore dhe figurative në numra konkretë. P.sh: për numrin treshifror 230, tregohet që në këtë numër NJËSHET përfaqësohen nga numri 0 (zero), DHJETËSHET nga numri 3 dhe QINDËSHET nga numri 2. Të ngulmohet në emërtimin e numrit në disa mënyra të cilat duhet të shprehen qartë nga mësuesja, p.sh: - Emërto si numëror të plotë 2Q + 4DH + 0NJ →240 - Emërto si numëror të zbërthyer numrin 570→5Q+7DH+0NJ ose 500+70+0. Nxënësit nxiten të punojnë në grupe dyshe, për të kontrolluar dhe për të korrigjuar njëri-tjetrin. Puna në tavolinë duhet të shoqërohet me paraqitjen e ushtrimeve në tabelë: 2 shufra+3 kube=23 kube ose 2 DH+3 NJ=20+3=23 etj. 2 pllaka+6shufra+0kube=2Q+6DH+0NJ=200+60+0 etj. Mund të zhvillohen veprimtari edhe për vargjet e numrave, duke nisur nga brenda 10, duke kaluar në vargjet brenda 100 (me dhjetëshe të plota), e më pas për të arritur tek numri 1000. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Në punën me librin me mjaft rëndësi janë ushtrimet që emërtojnë numërorët si të zbërthyer ose të plotë dhe anasjelltas. Gjithashtu i tillë edhe dallimi i rendeve në numërorë. Për çdo numëror të plotë mësuesja mund të kërkojë nga nxënësit që të përcaktojë rendet në të. Faktet e mbledhjes e të zbritjes do të jenë më të lehta për t’u kuptuar nëse lidhen me veprimet brenda dhjetëshes së parë. 3- REFLEKTIMI Në këtë moment nxënësve mund t’u jepen ushtrime rikrijuese, për të kthyer paraqitjet e shumës së numrave në forma të ndryshme: 100+30+0=130→ kube =130 kube

1Q+3 DH+0NJ=130 ose 100+30+0=130→1 pllakë +3 shufra +0

Gjithashtu nxënësve mund t’u jepen vargje numrash në tabelë, për plotësim individual ose në formë konkursi. Për nxënës të talentuar mund të jepen ushtrime të një niveli më të lartë p.sh: 23 DH + 6 DH = fgfh DH = fgfh Q

etj

Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës së mësimit dhe mund të jepet edhe drejtshkrimi i numërorëve të ndryshëm, duke pasur kujdes të vazhdueshëm ndaj një pune pa gabime gjuhësore. PUNA E PAVARUR që do të zhvillohet pas mësimit 15.2, synon zbatimin e njohurive të marra deri tani për numrat deri në 1000. Momenti më i rëndësishëm mbetet puna me numëratorin: vendosja e numrave sipas rendeve përkatëse, emërtimi i numrave si 123

numërorë të zbërthyer ose jo, formimi i numrave si shumë ose si ndryshesë dhe sidomos vargjet e numrave në operatorë. Ushtrimi 3 është më i veçanti për mënyrën e trajtimit të veprimeve me numrin, duke dhënë barazimin në një formë tërheqëse për nxënësin. Ky ushtrim mund të jepet për detyrë shtëpie, duke i shkruar barazimet në fletore.

MËSIMI 15.3 Mbledhja dhe zbritja e numrave treshifrorë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën (ndryshesën) në mbledhjet (zbritjet) shkurt të numrave treshifrorë (pa kaluar ose prishur 10.100) me dhjetëshe të plota . Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin e mbledhorit të dytë (zbritësit) për të mbledhur (zbritur) numrat treshifrorë, me dhjetëshe të plota. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë punën për zbërthimin e mbledhorit të dytë (zbritësit) për të mbledhur (zbritur) numrat treshifrorë, me dhjetëshe të plota. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mbledhje pjesë- pjesë, zbritje pjesë- pjesë. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Mësuesja me mjete ose jo, në varësi të klasës, numëron deri në 1000, me dhjetëshe të plota Nxënësit shkruajnë me shifra numrin që paraqitet e që shqiptohet dhe e zbërthejnë atë sipas modelit: 70 = 70 + 0 ose 30 + 40 ose 60 + 10….120 = 100 + 20 ose 60 + 60 ose 90 + 30…etj. Nxënës të ndryshëm (niveli i ulët e bën këtë me ndihmën e shokëve ose të mësueses në tabelë). 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. U tërhiqet vëmendja nxënësve te figura e tekstit. Kërkohet prej tyre që të tregojnë çfarë shikojnë. Punohet me mjete në tabelë ose paraqitet një vizatim i zmadhuar i pamjes së librit. Këtë gjë mund të kërkoni që nxënësit ta bëjnë në dyshe më parë e më pas të vijoni si më lart. Më pas ata plotësojnë të pavarur ushtrimet e tekstit sipas radhës. 124

Mësuesja diskuton ushtrimet një për një, duke ngritur nxënës të ndryshëm në tabelë, të cilët punojnë me mjete në secilin prej tyre. Të njëjtën gjë bëjnë edhe nxënësit e tjerë. Disa prej tyre lexojnë barazimet nga libri ose tabela. Në çdo rast mësuesja i nxit nxënësit që të korrigjojnë vetveten ose shokun. *Nëse keni kohë në këtë pjesë të orës ju mund t`u jepni nxënësve detyra plotësuese si p.sh: 1- Puno si ushtrimi 2, barazimet e ushtrimeve 4,5 në fletore. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: minitest U shpërndahen nxënësve fletët me një mbledhje dhe një zbritje shkurt në shtyllë, me numra treshifrorë me dhjetëshe të plota të cilat nxënësit i zgjidhin brenda 5 minutash. Detyrë shtëpie: Si detyrë shtëpie mund të jepet një ushtrim nga teksti, ushtrime të ndryshme për çdo nivel ose një nga ushtrimet e mësipërme.

MËSIMI 15.4; 15.5 Monedhat. Problema OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të dallojë dhe të emërtojë monedhat dhe kartëmonedhat. 9 Të lidhë monedhat e duhura, për të formuar çmimin e mallrave. 9 Të zgjidhë situata të thjeshta, për të kryer këmbime monedhash e kartëmonedhash. KONCEPTET KRYESORE: mall, çmim, këmbim, monedha, kartëmonedha. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Gjatë evokimit rikujtohen njohuritë mbi paratë, llojet e tyre, ndryshimi dhe të përbashkëtat midis tyre. Mund të përcaktohen çmimet e sendeve shkollore që nxënësit i kanë në klasë dhe të kërkohet prej tyre të “formojnë” çmimin e këtyre mallrave me para të sjella në klasë. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Mbështetet në punën me librin dhe zgjidhjen e situatave të dhëna. Për çdo zgjidhje do të kërkohet argumentimi i saj. Gjithashtu mësuesja mund të shfrytëzojë gabimet që bëjnë nxënësit në llogaritjen e çmimeve dhe të kërkojë që vetë nxënësit të gjejnë zgjidhje duke ndihmuar shokët e tyre. 125

3-REFLEKTIMI Përfshin, zakonisht, ushtrimin e fundit që synon të përmbledhë të gjitha njohuritë e marra gjatë orës së mësimit. Situatat problemore kërkojnë që mësuesja të ndërhyjë sa më pak, vetëm kur ajo e shikon se situata nuk arrin të zgjidhet nga vetë nxënësit. Detyrë shtëpie: Punohet në fletë pune. Nxënësit mund të sjellin edhe një minikoleksion parash. PUNA E PAVARUR që do të zhvillohet pas këtij mësimi synon të kontrollojë përvetësimin e këtij momenti(njohurive mbi veprimet me paratë). Kjo detyrë do të kontrollohet individualisht.

Punë e pavarur Ushtrime fletë pune fq. 69. OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të emërtojë pa gabime monedhat dhe kartëmonedhat që janë në përdorim në vendin tonë. Niveli mesatar: 9 Të përdorë mbledhjen ose zbritjen e vlerave të monedhave ose të kartëmonedhave, për të llogaritur ndryshimet në çmim ose sa lekë u shpenzuan për një mall të caktuar. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë punën për zgjidhjen e situatave të thjeshta problemore, kërkesat për zgjidhjen e të cilave nxënësi duhet t’i gjejë vetë. KONCEPTET KRYESORE: monedha, kartëmonedha, këmbim, shpenzim, kusur. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Mund të përsëritet me gojë veprimtaria hyrëse e orës së shkuar me këmbime të monedhave dhe kartëmonedhave. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Mësimdhënie e ndërsjellë. Njihen nxënësit me temën dhe plotësohet në mënyrë të pavarur fleta e punës faqe 69. Në fletore nxënësit punojnë dy problemat e tjera. Pasi kontrollon vazhdimisht nxënësit, veçanërisht ata që punojnë më shpejt, mësuesja kërkon që këta të fundit t’ua shpjegojnë veprimet shokëve të grupit duke u kthyer prapa ose duke kërkuar që shokët ta bëjnë këtë. 126

Pas kësaj nxënës të ndryshëm i zgjidhin problemat, duke i shpjeguar në tabelë veprimet për zgjidhen e tyre. Klasa kontrollon shokun ose vetveten. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: problem i ri U kërkohet nxënësve që të zgjidhin në fletore problemën që ajo shkruan në tabelë: Mami i la Mirit 500 lekë dhe listën e ushqimeve që do të merrte. Ajo ishte: 1 shishe vaj 140 lekë, 2 pako makarona 160 lekë dhe 2 bukë 160 lekë. Kur shkoi ai në dyqan, pa se vaji kushtonte 135 lekë, dhe makaronat 70 lekë/pakoja. Çfarë mund të gjesh? Detyrë shtëpie: Si detyrë shtëpie mund të japësh një ushtrim 3 ose 42 në fletën e punës, faqe 68, sipas nivelit ose një problemë e ngjashme me to nga dërrasa.

KAPITULLI 16 Në kapitullin e gjashtëmbëdhjetë është përfshirë linja e numrit (kuptimi dhe veprimi me numrin). Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të dallojnë ndryshimin midis veprimit të mbledhjes dhe atij të shumëzimit. ¾ Të shumëzojnë dy numra natyrorë njëshifrorë. ¾ Të gjejnë njërin faktor kur dihet prodhimi dhe faktori tjetër. ¾ Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi të shumëzimit. ¾ Të përdorin kuptimin e shumëzimit (në bashkësinë përkatëse të numrave) në situata të jetës së përditshme, që zgjidhen me jo më shumë se dy veprime të njëpasnjëshme. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të riprodhojë faktet shumëzimit brenda 10.

e Të njehsojë faktet shumëzimit brenda 10.

e Të organizojë radhitjen e numrave në rreshtime sipas përmasave të dhëna.

Të rishkruajë faktet shumëzimit brenda 10.

e Të lidhë faktorët përkatës Të përcaktojë përmasat kur jepet rreshtimi i numrave. me prodhimin e dhënë. 127

MËSIMI 16.1; 16.2 Rreshtimi OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të dallojë mënyrën e vendosjes së numrave në një rreshtim. 9 Të lidhë përmasat e duhura me numrin e elementeve në çdo rresht. 9 Të përcaktojë përmasat e një rreshtimi të dhënë. KONCEPTET KRYESORE: rresht, rreshtim, përmasë. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Ky është momenti më i rëndësishëm i mësimit, ku nxënësit do t’i jepet koncepti i parë mbi shumëzimin me anë të rreshtimit. Është menduar që ky koncept të jepet me një skenë nga jeta e përditshme shkollore ku fëmijët, nisur edhe nga përvoja e tyre, dinë që para se të futen në shkollë duhet të rreshtohen. Nga fjala rresht do të kalohet në fjalën rreshtim. Këtë situatë mësuesja mund ta nënvizojë atë ditë qysh në momentin e rreshtimit, para futjes në klasë. Nga figura dhe shpjegimi i librit duhet pasur kujdes që, qysh në fillim, nxënësi ta ketë të qartë se çfarë tregojnë përmasat e rreshtimit (njëlloj si tek thyesa); pra: cili numër tregon numrin e rreshtave dhe cili numrin e elementeve për çdo rresht. Mund të kryhen disa veprimtari të tilla në tabelë. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Mbështetet në punën me librin dhe sa të jetë e mundur, punën e pavarur të fëmijëve në lidhje me caktimin e përmasave ose ushtrime të anasjella. 3-REFLEKTIMI Duhet të rikujtohen njohuritë e dhëna mbi termat rreshtim dhe përmasa e sidomos përkufizimi “Rreshtimi ka dy përmasa”, për të pasur më të lehtë dhënien e konceptit të shumëzimit dhe dy faktorëve. Detyrë shtëpie: Punohet në fletë pune ose dhe ushtrime plus që mësuesja e gjykon të arsyeshme të japë për nxënës të talentuar.

128

MËSIMI 16.3; 16.4; 16.5 Rreshtimi OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të dallojë veprimin e mbledhjes nga veprimi i shumëzimit. 9 Të lidhë faktorët me prodhimin përkatës. 9 Të kthejë mbledhjen në shumëzim dhe anasjelltas. KONCEPTET KRYESORE: faktor, prodhim, shumëzim. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Përfshin një veprimtari në tabelë ku mësuesja mund të japë të gjitha veprimet që nxënësit kanë mësuar deri tani: MBLEDHJEN e ZBRITJEN. Tek mënyrat e mbledhjes kujtohet ajo me mbledhorë të barabartë dhe mësuesja e paraqet mbledhjen në tabelë: 5 + 5 = 10 → Ky është veprimi i mbledhjes (mbledhor + mbledhor = shumë) -Sa pesa kemi?→ 2 Atëherë ne mund të bëjmë një veprim tjetër është veprimi i shumëzimit.(faktor • faktor = prodhim)

5 • 2 = 10 → Ky

Kryhen disa veprime të tilla që nxënësit të qartësohen se shumëzimin e përdorim (gjithmonë shoqërohet me veprimin e mbledhjes) shoqëruar me terminologjinë përkatëse. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Mbështetet në punën me tekstin. E rëndësishme është që nxënësit të kuptojnë shumëzimin si mbledhje e përsëritur dhe të ushtrohen në ushtrimet e paraqitjes së mbledhjes si shumëzim dhe anasjelltas. Edhe paraqitja e shumëzimit në boshtin numerik i shërben këtij qëllimi: nxënësi duhet të kuptojë se bëhet fjalë për numra të barabartë që shumëzohen me një numër tjetër, pra mund të drejtojmë pyetjen: - Sa 5 kemi? Ose – Sa herë e kemi marrë 5? 3-REFLEKTIMI Duhet të rikujtohen njohuritë e dhëna mbi termat faktorë dhe prodhim. Gjithashtu, nxënësit do të fillojnë të përvetësojnë faktet e para mbi Tabelën e Shumëzimit. Detyrë shtëpie: Punohet në fletë pune ose dhe ushtrime plus, që mësuesja e gjykon të arsyeshme të japë për nxënës të talentuar. PUNA E PAVARUR që do të zhvillohet pas mësimit 16.4, synon të vazhdojë të qartësojë njohuritë e nxënësve mbi prodhimin, gjithmonë në lidhje me mbledhjen. Në ushtrimin 1 këto dy veprime jepen të ndërthurura, duke synuar një arritje të veprimtarisë së pavarur të nxënësit në lidhje me veprimin e kërkuar. E njëjta gjë vlen edhe për tabelat e ushtrimit 2 dhe veprimet në ushtrimin 3. Ushtrimi 4 dhe 5 janë të një vështirësie më të lartë, sepse synojnë një analizë të kujdesshme dhe përcaktimin e shumës ose prodhimit të kërkuar dhe zbatimin e njohurive të marra në situata të jetës së përditshme. 129

KAPITULLI 17 Në kapitullin e shtatëmbëdhjetë është përfshirë linja e numrit (kuptimi dhe veprimi me numrin). Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 1000, duke kuptuar lidhjen ndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj. ¾ Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorë deri në 1000. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Të rishkruajë emërtimin e Të përdorë mbledhjen për numrit si shumë. të emërtuar ndryshe numërorin e plotë, si të Të interpretojë numërorin e zbërthyer, edhe anasjelltas. plotë, si numëror të zbërthyer.

Niveli i lartë Të hartojë zgjidhje të situatave të ndryshme problemore nga jeta e përditshme.

Të vërë në dukje lidhjen Të krahasojë vargjet rritëse midis rendeve në para- dhe ato zbritëse. qitjen e numrit.

MËSIMI 17,1; 17.2; 17.3 NJ, DH, Q. Numëror i rregullt. Numëror me zero OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të riprodhojë emërtime të numrave deri në 1000. 9 Të zbatojë njohuritë mbi rendet e numrave. 9 Të interpretojë numërorin e plotë si numëror të zbërthyer dhe anasjelltas. 9 Të përcaktojë rendet në numërorët e dhënë. KONCEPTET KRYESORE: shufra, kube, pllaka, numra një, dy dhe treshifrorë, varg numrash, numëror i zbërthyer, numëror i plotë, numërator. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI -Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhje me paraqitjen e vendosjes së numërorëve në numërator. Mësuesja duhet ta përqendrojë punën e saj në dhënien e kuptimit të çdo rendi shoqëruar me anën kuptimore dhe figurative në numra konkretë. P.sh: për numrin treshifror 234 tregohet që në këtë 130

numër NJËSHET përfaqësohen nga numri 4, DHJETËSHET nga numri 3 dhe QINDËSHET nga numri 2. Puna në bankë duhet të shoqërohet me paraqitjen e ushtrimeve në tabelë: 2 pllaka + 5 shufra + 3 kube = 253 kube 2 Q + 5 DH + 3 NJ = 200 + 50 + 3 = 253

ose etj.

4 pllaka + 6 shufra + 9 kube = 4 Q + 6 DH + 9 NJ = 400 + 60 + 9 etj. Një moment ku duhet ndalur është edhe paraqitja e numrit në numërator: ndarja e tij në rende dhe përcaktimi i tyre i saktë. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Në punën me librin, me mjaft rëndësi janë ushtrimet që përmbajnë tabela me emërtime të të njëjtit numër në forma të ndryshme: me fjalë, me rende dhe si numëror të rregullt. 3- REFLEKTIMI Në këtë moment nxënësve mund t’u jepen ushtrime rikrijuese, për të kthyer paraqitjet e shumës së numrave në forma të ndryshme: 500 + 30 + 8 = 538 → 5 Q + 3 DH + 8 NJ = 538

ose

500 + 30 + 8 = 538 → 5 pllaka + 3 shufra + 8 kube = 538 kube Gjithashtu nxënësve mund t’u jepen vargje numrash në tabelë, për plotësim individual ose në formë konkursi. Detyrë shtëpie: Punohet fletë puna e mësimit dhe mund të jepet edhe drejtshkrimi i numërorëve të ndryshëm për të siguruar një kujdes të vazhdueshëm ndaj një pune pa gabime gjuhësore.

MËSIMI 17.4 Mosbarazime me numra treshifrorë OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të riprodhojë faktet e krahasimit për numrat deri në 100 (me dhjetëshe të plota). 9 Të krahasojë numrat deri në rendin e dhjetësheve. 9 Të krahasojë numrat deri në rendin e qindësheve. KONCEPTET KRYESORE: numra një, dy dhe treshifrorë, varg numrash, numëror i zbërthyer, numëror i plotë, numërator, më i madh, më i vogël. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI E gjithë puna në këtë fazë mbështetet në krahasimin e numrave: fillimisht ato brenda dhjetëshes së parë, më pas numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota për të kaluar në 131

numrat brenda 1000. Nxënësve duhet t’u shpjegohet teknika që përdoret: ajo me krahasimin fillimisht të Q më pas të DH (kur Q janë të barabarta) dhe në fund të NJ (kur edhe Dh janë të barabarta). 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Në punën me librin me mjaft rëndësi është saktësia e krahasimit dhe ndihma ndaj nxënësve që kanë vështirësi. 3- REFLEKTIMI Në këtë moment nxënësve mund t’u jepen ushtrime rikrijuese për të krahasuar numra të ndryshëm. Mund të jepen ushtrime të tipit: 54 fgh 52; 63 dfg 83; 257 fgh 259;

etj

Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës e mësimit dhe mund të jepen edhe krahasime të vështira për nxënës të talentuar, të cilët të nesërmen në klasë do të paraqesin krahasimet në tabelë dhe arsyetimin që kanë ndjekur gjatë zgjidhjes së detyrës.

KAPITULLI 18 Në kapitullin e tetëmbëdhjetë është përfshirë linja e numrit (veprimi me numrin). Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij: ¾ Të shumëzojnë dy numra natyrorë njëshifrorë. ¾ Të gjejnë njërin faktor kur dihet prodhimi dhe faktori tjetër. ¾ Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi të shumëzimit. ¾ Të përdorin kuptimin e shumëzimit (në bashkësinë përkatëse të numrave) në situata të jetës së përditshme, që zgjidhen me jo më shumë se dy veprime të njëpasnjëshme. Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë: Niveli i ulët

Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të riprodhojë faktet shumëzimit brenda 10.

e Të njehsojë faktet shumëzimit brenda 10.

Të rishkruajë faktet shumëzimit brenda 10.

e Të lidhë faktorët përkatës Të thotë përmendësh faktet me prodhimin e dhënë. e shumëzimit deri në 30.

Të dallojë shumëzimit.

e Të zbatojë vetitë e Të zbatojë vetitë e shumëzimit në ushtrime. shumëzimit, mënyrat ose teknikat e tij në ushtrime ose situata konkrete të dhëna për zgjidhje.

132

vetitë

e Të analizojë mënyrën e kryerjes së veprimeve.

MËSIMI 18.1; 18.3 Mënyra të ndryshme të shumëzimit. Teknika të shumëzimit OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të dallojë mënyrat e ndryshme të shumëzimit. 9 Të lidhë faktorët me prodhimin përkatës. 9 Të zbatojë teknika dhe mënyra të ndryshme të shumëzimit. KONCEPTET KRYESORE: faktor, prodhim, shumëzim. Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Për të dy mësimet e trajtuara është e rëndësishme që nxënësve t’u rikujtohen njohuritë mbi mënyrat e ndryshme të mbledhjes (veçim i 5; plotësim i 5; mbledhje me mbledhorë të barabartë). Gjithashtu edhe rikujtimi i copëtimit të rreshtimit do t’i shërbejë punës për përvetësimin e mënyrave të ndryshme dhe teknikave të kryerjes së shumëzimit. 2- REALIZIMI I KUPTIMIT Mbështetet në punën me tekstin. E rëndësishme është që nxënësit të kuptojnë shumëzimin si mbledhje e përsëritur, për të shfrytëzuar këto njohuri në kryerjen e ushtrimeve të ndryshme. Puna e pavarur e nxënësve duhet ndërthurur me ndihmën e mësueses sepse jo të gjithë fëmijët mund të përvetësojnë shumëzimin qysh në orët e para. 3-REFLEKTIMI Gjatë reflektimit duhen kryer shumë ushtrime në tabelë dhe duhet këmbëngulur që nxënësit të analizojnë dhe të argumentojnë mënyrën që kanë zgjedhur për të zgjidhur ushtrimet ose situatat problemore. Detyrë shtëpie: Punohet në fletë pune ose dhe ushtrime plus që mësuesja e gjykon të arsyeshme të japë për nxënës të talentuar.

MËSIMI 18.2; 18.4; 18.5 Veti të shumëzimit. Gjetja e prodhimit në mënyra të ndryshme OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë: 9 Të emërtojë vetitë e shumëzimit. 9 Të zbatojë mënyra të ndryshme shumëzimi mbështetur në vetitë e tij. 9 Të shpjegojë si vepron duke përdorur fjalorin e duhur matematikor. KONCEPTET KRYESORE: faktor, prodhim, shumëzim. 133

Zhvillimi i mësimit 1- EVOKIMI Dhënia e vetive të ndryshme të shumëzimit (vetia e ndërrimit) dhe ajo e shumëzimit me 1, duhet të mbështeten në anën kuptimore të fjalës (ndërrim = ndërrim vendesh për faktorët) dhe shumëzimi me 1që jep vetë numrin që shumëzohet. Duhet të jepen shumë shembuj. 2- REALIZIMI i KUPTIMIT Mbështetet në punën me tekstin. Ushtrimet e dhëna janë të kuptueshme, por duhet ndaluar në shpjegimin e veprimeve që kryhen. Gjithashtu situatat problemore kërkojnë një punë të kujdesshme. Mësimi 18.5 e trajton gjerësisht këtë objektiv. 3-REFLEKTIMI Gjatë kësaj faze duhet të përsëriten njohuritë e marra dhe faktet përmendësh të shumëzimit deri në 100. Jo e gjithë klasa do të ketë një memorie të saktë për këto fakte, por e rëndësishme është që çdo orë të shënojë arritje në këtë drejtim. Detyrë shtëpie: Punohet fleta e punës ose dhe ushtrime plus që mësuesja e gjykon të arsyeshme të japë për nxënës të talentuar. PUNA E PAVARUR që zhvillohet pas mësimit 18.5 përfshin shumë njohuri ku më të rëndësishmet janë: shumëzimi duke përcaktuar mënyrën e kryerjes së tij; puna me operatorë të shumëzimit; ekuacione dhe inekuacione si dhe situata problemore ku krahas zgjidhjes me shumëzim do të jepet edhe zgjidhja me mbledhje të përsëritur.

134


Niveli i mesëm

Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit për të gjetur Të vendosë ndryshesën në shumën e dy numrave zbritjet shkurt të dy treshifrorë, pa e kaluar numrave treshiforë pa dhjetën, sipas një modeli që i jepet, shkurt ose gjatë, në prishje të 10, 100. rresht ose në shtyllë. Të vendosë numrat thyesor Të përdorë zbërthimin si 1 2 1 2 3 1 2 ( , , , , , , , shumë të dy mbledhorëve, 2 2 3 3 3 4 4 ndryshesën dy numrave 3 4 , ) poshtë pjesës përka- treshifrorë, pa e prishur 4 4 10,100, sipas një modeli që tëse që i jepet e ngjyrosur. i jepe shkurt ose gjatë, në Ose rresht ose në shtyllë. Të emërtojë (lexojë) pa Të përdorë figurat gjeomegabime numrat thyesor: trike: rreth, trekëndësh ose drejtkëndësh, për të paraqi1 2 1 2 3 1 2 , , , , , , , 1 2 1 2 2 3 3 3 4 4 tur numrat thyesor , , , 2 2 3 3 4 , . 2 3 1 2 3 4 4 4 , , , , , me vizatim. Të vendosë orën e plotë, 3 3 4 4 4 4 ditët e javës, muajt e vitit Të përdorë vizatimin e dhe stinët që listohen nga orës/kalendarit, për të lexuar shokët. orën e plotë me 15, 30, 45 minuta, ditën, muajin ose vitin. Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të dy numrave treshifrorë, pa e kaluar 10, 100.

Niveli i lartë Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave treshifrorë, pa e kaluar 10 dhe 100, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit të mbledhjes. Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar, ndryshesën e dy numrave treshifrorë, pa e prishur 10, 100, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. Të

krahasojë

numrat

1 2 1 2 3 , , , , , 2 2 3 3 3 1 2 3 4 , , , duke përdorur 4 4 4 4

thyesor

paraqitjen vizatim.

e

tyre

me

Të shpjegojë veprimet për të llogaritur kohën që ka kaluar në situatat e thjeshta problemore, me një veprim.

MËSIMI 19.1 Mbledhja e numrave treshifror pa kalim të 10,100 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të dy numrave treshifrorë, pa e kaluar 10, 100. 135

Niveli i mesëm 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit, për të gjetur shumën e dy numrave treshiforë, pa e kaluar dhjetën, sipas një modeli që i jepet, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave treshifrorë pa e kaluar 10 dhe 100, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit të mbledhjes. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit të mbledhjes. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si mund ta paraqesë numrin 38, me shufra dhe kube? Sa shufra dhe sa kube duhen? Pra : 3 shufra + 8 kube = 38 Po numrin 382?

ndryshe

30 + 8 = 38

382 = 300 + 80 + 2

Punohen 2 – 3 ushtrime të tjera me pllaka, shufra dhe kube dhe shkruhen barazime në dërrasë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 – 7 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet . Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet në F.P, faqe 79, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri ose minitest Punohet në fletore gjatë ushtrimet në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënësit që i punojnë ato në tabelë u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë dhe radhën e tyre. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. 136

Ose: Punohet në fletën e minitestit një ushtrim me mbledhje shkurt. Detyrë shtëpie: Detyra mund të jepet nga ushtrimet në tekst ose nga F.P, sipas nivelit të nxënësve ose ushtrime nga tabela.

MËSIMI 19.2 Zbritja e numrave treshifrorë pa e prishje të 10,100 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave treshifrorë pa prishje të 10, 100. Niveli i mesëm 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, ndryshesën dy numrave treshifrorë, pa e prishur 10, 100, sipas një modeli që i jepet, shkurt ose gjatë, në resht ose në shtyllë. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar, ndryshesën dy numrave treshiforë, pa e prishur 10, 100, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit të mbledhjes. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si mund ta paraqesim numrin 38 me shufra dhe kube? Sa shufra dhe sa kube duhen? Pra: 3 shufra + 8 kube = 38 Po numrin 382?

ndryshe

30 + 8 = 38

382 = 300 + 80 + 2

Punohen 2 – 3 ushtrime të tjera me pllaka, shufra dhe kube dhe shkruhen barazime në dërrasë, nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. 137

U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, faqe 79, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri ose minitest Punohen në fletore ushtrimet në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënësit që i punojnë ato në dërrasë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë dhe radhën e tyre. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Ose: Punohet në fletën e minitestit një ushtrim me zbritje shkurt. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet nga ushtrime në tekst ose nga F.P, sipas nivelit të nxënësve ose ushtrime nga dërrasa.

MËSIMI 19.3 Kuptimi për thyesat. Numërorët thyesorë OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 1 2

9 Të vendosë numrat thyesor ( ,

2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , ) poshtë pjesës 2 3 3 3 4 4 4 4

përkatëse, që i jepet e ngjyrosur. Ose 9 Të emërtojë (lexojë) pa gabime numrat thyesor

1 2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , , . 2 2 3 3 3 4 4 4 4

Niveli i mesëm 9 Të përdorë figurat gjeometrike, rreth,trekëndësh ose drejtkëndësh për të paraqitur me vizatim numrat thyesor 138

1 2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , , . 2 2 3 3 3 4 4 4 4

Niveli i lartë: 9 Të krahasojë numrat thyesor

1 2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , , , duke përdorur 2 2 3 3 3 4 4 4 4

paraqitjen e tyre me vizatim. KONCEPTET KRYESORE: thyesë, numër thyesor, krahasim i thyesave. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Vizatoni dy katrorë të ngjitur njëri me tjetrin. Ngjyrosni vetëm njërin. Ç’pjesë të të gjithë figurës kemi ngjyrosur? Si e paraqesim pjesën e ngjyrosur? 1 2

1 2

Përsëritet disa here kjo veprimtari për numrat e tjerë thyesor. Ose: Mësuesja vizaton në dërrasë pjesët që paraqesin numrat thyesorë

1 2 1 2 3 1 , , , , , , 2 2 3 3 3 4

2 3 4 , , dhe kërkon nga nxënësit: 4 4 4

a- të lexojnë numrat thyesorë b-të lidhin numrin thyesor me vizatimin përkatës ose mësuesja u shpërndan nxënësve fletët me numrat thyesorë dhe kërkon që ata t’i vendosin sipër vizatimit që paraqet atë pjesë në dërrasë. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash u kërkohet të lexojnë numrat thyesor me zë të lartë. Punohet teksti në mënyrë të pavarur. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në tabelë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë, duke u kërkuar që të vërejnë me kujdes figurat e më pas të krahasojnë numrat thyesorë. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Punohet në fletore paraqitja me disa lloje figurash gjeometrike i numrave thyesor

1 , 2

2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , dhe poshtë bëjnë krahasimin e tyre. 2 3 3 3 4 4 4 4

139

P. sh:

2 1 > …………….etj. 3 3

Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënësit që i punojnë ato në dërrasë, u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen ushtrime nga teksti, sipas nivelit të nxënësve ose shkrime nga tabela.

MËSIMI 19.4 Llogaritja e kohës OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë orën e plotë, ditët e javës, muajt e vitit dhe stinët që listohen nga shokët. Niveli i mesëm 9 Të përdorë vizatimin e orës/kalendarin për të lexuar orën e plotë dhe me 15, 30, 45 minuta, ditën, muajin ose vitin. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë veprimet për të llogaritur kohën që ka kaluar në situatat e thjeshta problemore me një veprim. KONCEPTET KRYESORE: kalendar, orë, kohë që ka kaluar, e shkuar. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Mësuesja paraqet para nxënësve një orë, një kalendar dhe kërkon që nxënësit të kujtojnë çfarë dinë për to. Të gjitha thëniet e nxënësve i shkruan në dërrasë. Pamja del afërsisht:

140

ka akrepa

ka numra

ora

mat kohën me minuta e sekonda

…… mat kohën me ditë, javë e muaj

…… kalendari

ka fushë

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5-7 minutash u kërkohet të lexojnë dhe shpjegojnë çfarë paraqitet në to. Punohet teksti në mënyrë të pavarur. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet . Nxënës të ndryshëm lexojnë plotësimet që kanë bërë. Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë Kujdes i veçantë i kushtohet problemës ku ata duhet të llogaritin kohën që ka kaluar. 3-REFLEKTIMI: lojë ose shkrim i lire Nxënësit në dyshe lexojnë pozicionin e akrepave prej kartoni, që ata kanë përgatitur në shtëpi. Ose U kërkohet që brenda 5 minutave të shkruajnë sipas radhës, pa i parë, muajt dhe stinët e vitit. Kontroll individual e vlerësim i punës. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet nga ushtrime në tekst sipas nivelit të nxënësve ose një problem nga tabela.

141

Punë e pavarur Ushtrime nga Fleta e punës, fq. 80 – 81 OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të dy numrave treshifrorë pa e kaluar 10,100. 9 Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt të dy numrave treshifrorë pa prishje të 10,100. 9 Të vendosë numrat thyesor

1 2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , , poshtë pjesës 2 2 3 3 3 4 4 4 4

përkatëse që i jepet e ngjyrosur. Ose 9 Të emërtojë (lexojë) pa gabime numrat thyesor

1 2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , , . 2 2 3 3 3 4 4 4 4

9 Të vendosë orën e plotë, ditët e javës, muajt e vitit dhe stinët që listohen nga shokët. Niveli mesatar: 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit, për të gjetur shumën e dy numrave treshifrorë, pa e kaluar dhjetën, sipas një modeli që i jepet shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, ndryshesën dy numrave treshifrorë, pa e prishur 10, 100, sipas një modeli që i jepet, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. 9 Të përdorë figurat gjeometrike, rreth,trekëndësh ose drejtkëndësh, për të paraqitur me vizatim numrat thyesor

1 2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , , . 2 2 3 3 3 4 4 4 4

9 Të përdorë vizatimin e orës /kalendarit, për të lexuar orën e plotë dhe me 15, 30, 45 minuta, ditën, muajin ose vitin. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave treshifrorë, pa e kaluar 10 dhe 100, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit të mbledhjes. 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën dy numrave treshifrorë, pa e prishur 10, 100, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. 9 Të krahasojë numrat thyesor

1 2 1 2 3 1 2 3 4 , , , , , , , , duke përdorur 2 2 3 3 3 4 4 4 4

paraqitjen e tyre me vizatim. 9 Të shpjegojë veprimet për të llogaritur kohën që ka kaluar në situatat e thjeshta problemore me një veprim. 142

Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Mund të përsëritet me gojë veprimtaria me leximin e thyesave dhe të orës. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Punë e pavarur Njihen nxënësit me temën. Plotësohet në mënyrë të pavarur fleta e punës, faqe 80-81. Kontroll individual e vlerësim i punës. Jepen ushtrime të ngjashme në tabelë dhe në mënyrë të vazhdueshme kërkohet që nxënësit, veçanërisht ata që punojnë më shpejt, t’ua shpjegojnë veprimet shokëve të grupit, duke u kthyer prapa ose duke kërkuar që shokët ta bëjnë këtë. Pas kësaj nxënës të ndryshëm i zgjidhin problemat, duke i shpjeguar në tabelë veprimet për zgjidhjen e tyre. Klasa kontrollon shokun ose vetveten. 3-REFLEKTIMI: Gjëza matematike U kërkohet nxënësve që të zgjidhin me mend situata të thjeshta matematike, që kanë të bëjnë me mbledhjen, pjesët e së tërës ose llogaritjen e kohës që kalon. Detyrë shtëpie: Si detyrë shtëpie mund të jepet një ushtrime nga fletore e punës ose një problemë e ngjashme me to nga tabela.


Niveli i mesëm

Niveli i lartë

Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të dy numrave treshifrorë, duke e kaluar 10, 100.

Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit për të gjetur shumën e dy numrave treshifrorë, duke e kaluar dhjetën sipas një modeli që i jepet, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë.

Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave treshifrorë duke e kaluar 10 dhe 100, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit të mbledhjes.

143

MËSIMI 20.1, 20.2, 20.3 Mbledhja e numrave treshifror pa kalim të 10,100. OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të dy numrave treshifrorë duke e kaluar 10,100. Niveli i mesëm 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit për të gjetur shumën e dy numrave treshifrorë, duke e kaluar dhjetën sipas një modeli që i jepet, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar shumën e dy numrave treshifrorë, duke e kaluar 10 dhe 100, duke përdorur zbërthimin si shumë të dy mbledhorëve, vetinë e ndërrimit e të shoqërimit të mbledhjes. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, mbledhje, shumë, zbërthim, vetia e ndërrimit,vetia e shoqërimit të mbledhjes. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si mund të paraqitet numri 38, me shifra dhe kube? Sa shufra dhe sa kube duhen? Pra: 3 shufra + 8 kube = 38 Po numrin 382?

ndryshe

30 + 8 = 38

382 = 300 + 80 + 2

Punohen 2 – 3 ushtrime të tjera me pllaka, shufra dhe kube dhe shkruhen barazimet në tabelë nga mësuesja ose nga nxënësit. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1 dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 – 7 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2 – 4. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. 144

Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, faqe 81ose 82, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri ose minitest Punohen në fletore gjatë ushtrimet në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënësit i punojnë ato në tabelë dhe u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë dhe radhën e tyre. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Ose: Punohet në fletën e minitestit një ushtrim me mbledhje shkurt. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepen nga ushtrime në tekst ose nga F.P, sipas nivelit të nxënësve ose shtrime nga dërrasa.

MËSIMI 20.4 Hedhja e monedhës dhe e zarit OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë në tabelë rezultatet e fituara nga hedhja e monedhës dhe e zarit. Niveli i mesëm 9 Të përdorë rezultatin e fituar nga hedhja e monedhës dhe e zarit. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë kur një ngjarje është e sigurt, e mundur dhe e pamundur. KONCEPTET KRYESORE: ngjarje, rezultat, ngjarje e sigurt, ngjarje e mundur dhe ngjarje e pamundur. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Nxënësit vërejnë me kujdes monedhën. Mësuesja u kërkon që ta përshkruajnë me sa më shumë hollësi: forma, numri i faqeve, etj. Bëjnë disa hedhje të tij, duke lexuar rezultatin. E përsërit këtë veprimtari edhe për zarin. 145

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5-7 minutash e kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Mësuesja u tërheq vëmendjen nxënësve tek marrëveshja për emërtimin e faqeve të monedhës dhe të zarit. Gjithashtu ajo ndalet edhe në dallimin e ngjarjes së sigurt, ngjarjes së mundur dhe ngjarjes së pamundur. Më pas nxënësit punojnë dhe diskutojnë në dyshe veprimet për plotësimin e tabelave tek ushtrimet 2 e 3. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Plotëso thëniet: Zari ka ……..faqe.

Zari …… mund të bjerë 0.

Është e mundur që zari të bjerë …..

Është e pamundur që monedha të bjerë ….

Monedha mund të bjerë ……dy faqe. numrat 1 – 6.

Është .……….që zari do të bjerë në një nga

Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënësit që i punojnë ato në dërrasë u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet që të mbajnë shënime për motin e asaj jave.

MËSIMI 20.5, 20.6, 20.7 Zbritja e numrave treshifrorë duke prishur 10, 100. OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të vendosë ndryshesën e dy numrave treshifrorë shkurt në shtyllë, duke prishur 10, 100. Niveli i mesëm 9 Të përdorë zbërthimin si shumë të dy kufizave, për të gjetur ndryshesën e dy numrave treshifrorë, duke prishur 10 ose 100, sipas një modeli që i jepet shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. 146

Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për të njehsuar ndryshesën e dy numrave treshifrorë, duke prishur 10 ose 100, shkurt ose gjatë, në rresht ose në shtyllë. Ose 9 Të shpjegojë me gojë veprimet për zgjidhjen e situatave të thjeshta problemore, duke përdorur mbledhjen e zbritjen e numrave treshifrorë, me kalim ose prishje të 10 ose 100. KONCEPTET KRYESORE: veprim, mjete, zbritje, ndryshesë, zbërthim, kufiza. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Si emërtohen kufizat e zbritjes? Klasa i shkruan përgjigjet në fletore. Shumë

34 i zbritshmi

Mbledhor

–

10 zbritësi

Mbledhor

=

24 ndryshesa

Një nxënës i emërton kufizat në tabelë. Klasa korrigjon shokun ose vetveten. 2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1dhe lexohen barazimet nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Diskutojnë në dyshe. Pas 5 – 7 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Më pas mësuesja (ose një nxënës i ndihmuar prej saj) zgjidh veprimet, duke i shpjeguar ato me gojë dhe duke i demonstruar me mjete ose paraqitet një pamje e zmadhuar e figurës së tekstit. Punohet në mënyrë të pavarur teksti. Ushtrimet 2-4. Më pas nxënësit diskutojnë në dyshe veprimet. Nxënës të ndryshëm zgjidhin me radhë ushtrimet në dërrasë (ose disa prej tyre). Mësuesja i nxit që ata të shpjegojnë me gojë veprimet që bëjnë. Punohet F.P, faqe 84 – 85, në mënyrë të pavarur. Kontroll individual e vlerësim i punës. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri ose minitest Punohet në fletore gjatë ushtrimet në tekst. Kontroll individual e vlerësim i punës. 147

Nxënësit që i punojnë ato në dërrasë u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë dhe radhën e tyre. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Ose: Punohet në fletën e minitestit një ushtrim me zbritje shkurt në shtyllë. Detyrë shtëpie : Si detyrë mund të jepen nga ushtrime në tekst ose nga F.P, sipas nivelit të nxënësve ose ushtrime nga tabela.

MËSIMI 20.8 Parashikimi i motit OBJEKTIVAT E ARRITJES SIPAS NIVELEVE (O.A.N): Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Niveli i ulët: 9 Të listojë dy ngjarje të sigurta Niveli i mesëm: 9 Të dallojë ngjarjen e sigurt, nga ngjarja e mundur dhe e pamundur. Niveli i lartë: 9 Të shpjegojë me gojë kur një ngjarje është e sigurt, e mundur dhe e pamundur. KONCEPTET KRYESORE: ngjarje, rezultat, ngjarje e sigurt, ngjarje e mundur dhe ngjarje e pamundur. Zhvillimi i mësimit 1-EVOKIMI: Stuhi mendimesh Nxënësit lexojnë shënimet që kanë marrë për motin gjatë javës. Mësuesja u kërkon që ata t’i paraqesin ne një tabelë: E hënë

E martë

E mërkurë

E enjte

E premte

E shtunë

E diel

diell

diell

vranësira

vranësira

shi

vranësira

shi

Pra: Është e sigurt se ditën e hënë ka qenë mot me diell. Etj. Po nesër si e parashikoni ju motin? Jeni të sigurt për këtë? Kur nuk jemi plotësisht të sigurt, cilën fjalë përdorim? (ka mundësi, mund) Po nëse një ngjarje nuk mund të ndodhë cilën fjalë përdorim? (e pamundur) 148

2-REALIZIMI I KUPTIMIT: Shpjegim dhe Mësimdhënie e ndërsjellë. Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Plotësohet Ushtrimi 1 dhe lexohen nga nxënësit. U tërhiqet vëmendja nxënësve tek figura. Lihen ata që ta diskutojnë në dyshe. Pas 5-7 minutash u kërkohet të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të. Mësuesja u tërheq vëmendjen nxënësve në dallimin e ngjarjes së sigurt, ngjarjes së mundur dhe ngjarjes së pamundur. Më pas nxënësit punojnë dhe diskutojnë në dyshe veprimet për plotësimin e tabelave tek ushtrimet 2 e 3. 3-REFLEKTIMI: Problem i ri Plotëso thënie të ngjashme me: Është e mundur që zari të bjerë …..

Është e pamundur që monedha të bjerë ….

Kontroll individual e vlerësim i punës. Nxënësit që i punojnë ato në dërrasë u përgjigjen me gojë pyetjeve të mësueses për veprimet që bëjnë. Klasa korrigjon veprimet e shokut ose përgjigjet e tij. Detyrë shtëpie: Si detyrë mund të jepet që të punojnë në fletore ushtrimet 4 e 5 sipas nivelit.

149

Grupi A

Test Nr. 2 (Matematikë )

1. Vendos numrat 0 – 20 në bosht numerik.

( 2 pikë)

Vendos numrat 0 – 100 në bosht numerik.


( 6 pikë)

15 ___________________

20 _________________

19 ___________________

90 ___________________

11 _________________

40 ___________________

3. Plotëso.

( 4 pikë)

3 shufra = _____ kube


13 = _____ shufra + _____ kube

80 = _____ shufra + _____ kube

4. Zbërthe si shumë. Shkruaj poshtë barazimin.

19

20

(5 pikë)

70

100

16

5. Plotëso.

(18 pikë)

Para

+ 3

9

20

18

39

99

6

9

11

8

7

6. Plotëso.

150

40

9

Pas

14

30

(6 pikë) 20

19

30

15

18

16

9

11

8

30

40

7. Kryej veprimet në shtyllë. Shkruaji poshtë si barazime.

13 +

6

–

(7 pikë)

20

50

70

20

19

7

+ 50

– 40

+ 70

– 14

100 –

8. Vizato:

60 (5 pikë)

Një drejtëz Një segment AB = 6 cm Një segment CD, 3 cm me të gjatë se segmenti AB. Një segment EF, 4 cm me të vogël se segmenti AB. Një segment GH po aq të gjatë sa segmenti AB. 9. Gjej zgjidhjet. Plotëso.

(3 pikë)

{2, 30, 20, 7}

{3, 7, 8, 0}

fgh + 30 < 50 fg

{7, 2, 1, 0}

10 – fgh = 10

h

fg

19 – fgh > 15

h

fg

h

10. Problemë

(4 pikë)

Flori ngjyrosi 10 lule. Liria ngjyrosi 6 lule. Drini ngjyrosi 4 lule. Sa lule ngjyrosën të tre së bashku? Zgjidhje:

Skema

Pyetje:______________________________________ Flori

Veprim:_____________________________________ Përgjigje:____________________________________

Liria

_______________

Drini

Pyetja

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Gjithsej

Pikët

2

6

4

5

18

6

7

5

3

4

60

Nota

Dobët

Mjaftueshëm

Mirë

Sh mirë

Pikët

0 -16

17 - 34

35 - 50

51 - 60 151

Grupi B

Test Nr. 2 (Matematikë )

1. Vendos numrat 20 – 0 në bosht numerik.

( 2 pikë)

Vendos numrat 0 – 100 në bosht numerik.


( 6 pikë)

18 ___________________

16 _________________

20 ___________________

80 ___________________

40 _________________

13 ___________________

3. Plotëso.

( 4 pikë)



11 = _____ shufra + _____ kube

90 = _____ shufra + _____ kube

4. Zbërthe si shumë. Shkruaj poshtë barazimin.

18

30

(5 pikë)

80

100

19

5. Plotëso.

(18 pikë)

Para

+ 4

7

20

29

99

59

6

9

11

8

9

6. Plotëso.

152

40

8

Pas

13

30

(6 pikë) 30

18

50

17

19

17

8

12

7

70

50

7. Kryej veprimet në shtyllë. Shkruaji poshtë si barazime.

11

+

–

6

(7 pikë)

10 0

20

60

70

30

18

8

+ 40

– 50

+ 60

– 13

–

8. Vizato:

5 (5 pikë)

Një drejtëz Një segment AB = 4 cm Një segment CD, 3 cm me të gjatë se segmenti AB. Një segment EF, 3 cm me të vogël se segmenti AB. Një segment GH po aq të gjatë sa segmenti AB. 9. Gjej zgjidhjet. Plotëso.

(3 pikë)

{2, 30, 0, 70}

{3, 7, 8, 0}

fgh + 20 < 50 fg

{7, 2, 1, 0}

20 – fgh = 12

h

fg

20 – fgh > 15

h

fg

h

10. Problemë

(4 pikë)

Teuta bleu 20 lapsa. Gjergji bleu 3 lapsa më pak se Teuta. Sa lapsa bleu Gjergji? Zgjidhje:

Skema

Pyetje:______________________________________ Veprim:_____________________________________

Teuta

Përgjigje:____________________________________ Gjergji

Gjergji ________________ Pyetja

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Gjithsej

Pikët

2

6

4

5

18

6

7

5

3

4

60

Nota

Dobët

Mjaftueshëm

Mirë

Sh mirë

Pikët

0 -16

17 - 34

35 - 50

51 - 60

153

Test Matematika 2

Data ……..........

Shkolla:__________________

Emri: ______________________

1-Shkruaj numrin: Para

(2 pikë) Pas

→

Dyzet e gjashtë

99 2-Lidh numrin 9 me vlerën e tij.

(3 pikë)

790

916 Q

DH

3-Gjej shumën.

3 7 3 + 6 2 5

759 NJ Gjej ndryshesën.

4 6 7 + 5 2 6

9 8 7 – 5 6 4

(4 pikë)

6 3 5 – 3 9 2

4-Ngjyros aq sa tregon thyesa.

(1 pikë)

2 4 5-Gjej prodhimin .

Cakto përmasat e rreshtimin. Plotëso. ( 7 pikë)

7

10 =

8

4

=

5

1 =

6

3

=

7-Gjej numrat për të cilat është i vërtetë barazimi ose mosbarazimi.

{ 9, 7, 6, 5, 3 }

154

+ 28 = 34

{ 4, 2, 3, 7, 1 }

20 –

(2 pikë)

< 18

8-Emërto figurën gjeometrike. Vizato një drejtëz simetrie.

(2 pikë)

9-Krahaso .Vendos shenjën > , < ose =.

56

65

12 + 4

( 7 pikë)

20 – 5

99 + 1

100 –10

10- Problemë. Miri ka 56 kokrra qershi.

(5 pikë)

Kumbulla ka 8 kokrra më pak se qershi. Sa kokrra fruta ka gjithsej Miri? Zgjidhje:

Nota

Dobët

Mjaftueshëm

Mirë

Shumë mirë

Pikët

0–8

9 – 16

17 – 24

25 – 32

155

B O T U E S E

Libër Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

S H T Ë P I A

mësuesi

Matematika 2

Libër mësuesi Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

Matematika

2 Librat e mësuesit dhe planet mësimore për të gjithë titujt që ne disponojmë, mund t’i gjeni dhe t’i shkarkoni pa pagesë nga faqja e internetit www.mediaprint.al Për më shumë informacion mund të na shkruani në adresën e emailit: [email protected] ose të na kontaktoni pranë redaksisë në numrin e telefonit: 04 2258156.

www.mediaprint.al

Çmimi 400 lekë ISBN: 978-99956-93-90-9

Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Matematika 2 mësuesi

Recommend Documents