MEMBINA DAN MENILAI PERISIAN MENGENAI “PERGERAKAN BAHAN MERENTAS MEMBRAN PLASMA” BAGI BIOLOGI TINGKATAN 4
ANGELA BT. JOSEPH
FAKULTI PENDIDIKAN UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
Saya / kami* akui bahawa saya telaj membaca karya ini dan pada pandangan saya/kami*karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains Serta Pendidikan (Biologi).
Tandatangan
:
Nama Penyelia
: Prof. Madya Dr. Mohd Nor bin Bakar
Tarikh
: 14 hb Oktober 2004
* Potong yang tidak berkenaan
PSZ 19:16 (Pind 1/97)
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS ♦ JUDUL : MEMBINA DAN MENILAI PERISIAN MENGENAI “PERGERAKAN BAHAN MERENTAS MEMBRAN PLASMA” BAGI BIOLOGI TINGKATAN 4.
SESI PENGAJIAN : Saya :
2004/2005
ANGELA BT. JOSEPH (HURUF BESAR)
Mengaku membenarkan tesis ( PSM / Sarjana / Doktor Falsafah )* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut; 1. 2. 3. 4.
Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia di benarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. ** Sila tandakan ( 9 )
9
SULIT
(Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972 )
TERHAD
(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan )
TIDAK TERHAD
Alamat Tetap: PETI SURAT 1224, 89808 BEAUFORT, SABAH. Tarikh : 14 Hb Oktober 2004
PROF. MADYA DR. MOHD NOR BIN BAKAR Nama Penyelia
Tarikh : 14 Hb Oktober 2004
CATATAN * Potong yang tidak berkenaan. ** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD. ♦ Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor dan Sarjana Secara penyelidikan, atau disertai bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan, atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).
MEMBINA DAN MENILAI PERISIAN MENGENAI “PERGERAKAN BAHAN MERENTAS MEMBRAN PLASMA” BAGI BIOLOGI TINGKATAN 4
ANGELA BT. JOSEPH
Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan ijazah Sarjana Muda Sains Serta Pendidikan (Biologi)
Fakulti Pendidikan Universiti Teknologi Malaysia
OKTOBER, 2004
ii
“ Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.”
Tandatangan
:
Nama Penulis
:
ANGELA BT. JOSEPH
Tarikh
:
14 HB Oktober 2004
iii
Istimewa untuk Suami & Puteri tercinta; Kapt. Robert Edward TUDM & Rosanne Hazel Pemangkin semangat & harapan…
Kepada kedua Ibu & Bapa yang disanjung dan disayangi; En. Joseph Gihod & Pn. Rufina Galantis Terima kasih atas pengorbanan sejati mu…
Kepada Ibu & Bapa Mertua yang dihormati dan dikasihi; En. Edward Ngayong ak Uja & Pn. Mary Noria @ Lidang ak Dana
Juga kepada semua ahli keluarga yang mendoakan kejayaan ini. Tidak dilupakan kepada semua teman-teman dalam perlayanan GIFT, Skudai yang banyak berkongsi suka-duka kehidupan kampus yang mencabar.
iv
PENGHARGAAN
Dalam kesempatan ini, penulis ingin mengabadikan perhargaan yang tidak terhingga buat PM. DR. Mohd Nor bin Bakar selaku penyelia projek yang banyak memberikan panduan, ,bimbingan dan kepercayaan untuk saya menyiapkan projek sarjana muda ini. Penghargaan istimewa untuk PM. DR Aziz bin Nordin iaitu Penasihat akademik yang begitu dedikasi dalam membantu dan membimbing selama pengajian di UTM..Ucapan terima kasih Kepada En. Rosli di unit audio dan video di Jabatan Multimedia Fakulti Pendidikan yang sudi meluangkan masa membantu menyiapkan pengambilan video ; Petugas-petugas di Makmal Kimia Fakulti Pendidikan yang memberikan kerjasama semasa pengambilan video. Seterusnya, penghargaan kepada Pihak sekolah Menengah Taman. Universiti 1; Unit Perancangan dan Penyelidikan Pendidikan, Kementerian Pendidikan Malaysia atas kerjasama yang diberikan untuk menjayakan projek ini. Tidak dilupakan, kepada rakan-rakan seperjuangan , terutama sekali saudara Raizal Dunggi yang banyak membantu semasa proses penilaian perisian ini. Buat keluarga tercinta yang sentiasa memberikan sokongan moral sepanjang tempoh penghasilan projek ini . Akhir sekali, penulis ingin merakamkan penghargaan kepada semua pihak yang telah memberikan bantuan sama ada secara langsung atau tidak langsung dalam merealisasikan Kertas Projek Sarjana Muda.
v
ABSTRAK
Kajian projek sarjana muda yang dilakukan oleh Leow Siew Hung (2003) dalam tajuk pergerakan bahan merentas membran plasma ke atas pelajar tingkatan 4 menunjukkan terdapat salah konsep yang signifikan .
untuk membantu mengatasi
masalah tersebut khusus dalam tajuk “ Pergerakan bahan merentas membran plasma”, satu perisian dibina untuk kegunaan pelajar. Perisian ini di bina berdasarkan pendekatan multimedia interaktif yang menggabungkan teks, grafik, audio, dan video untuk menyumbangkan kepada suatu persekitaran pembelajaran yang lebih berkesan dan menarik.
Matlamat pembinaan PBK untuk membantu pelajar dalam pembelajaran
kendiri khusus untuk menyampaikan konsep-konsep berkaitan dalam topik ini. PBK ini menggunakan kaedah bercabang bagi tutorial dan kaedah rawak bagi soalan-soalan latihan. PBK ini dibina menggunakan perisian utama ialah Marcomedia Authorware 6.5 dan perisian-perisian sokongan Ulead Cool 3D, Ulead Gif Animator 5, Macromedia Flash MX, Sound Forge 6.0 dan Window Movie Maker. PBK ini menjalani dua proses penilaian iaitu penilaian formatif dan penilaian sumatif. Hasil daripada penilaian sumatif mendapati pengguna sasaran dapat menerima perisian ini.
vi
ABSTRACTS
Previous research conducted by Leow Siew Hung (2003) on “the movement of substances through plasma membrane” shows that secondary student had significance misconception. This project purpose is to develop multimedia software for the topic “the movement of substances through plasma membrane” for secondary student.
This
software based on interactive multimedia that integrates texts, graphic, audio, video and animation to create interesting learning environment. The aim of this software is to help student in self learning especially to understand the concepts in this topic. This software built by using branching method for tutorial and random method for exercise questions. The main application software to develop this software is Macromedia Authorware 6.5 and other software Ulead Cool 3D, Ulead Gif animator 5, Macromedia Flash MX and Window Movie Maker. This project had two assessments; formative assessment and sumatif assessment. Findings indicated that this software get positive respond from user.
vii
KANDUNGAN
BAB 1
2
PERKARA
HALAMAN
PENDAHULUAN 1.1 Pengenalan
1
1.2 Latar Belakang Masalah
2
1.3 Pernyataan Masalah
3
1.4 Matlamat
4
1.5 Objektif
5
1.6 Skop Projek
5
Kepentingan Projek
6
SOROTAN KAJIAN 2.1 Pengenalan
7
2.2 Teori Pembelajaran
7
2.3 Pembelajaran kendiri menggunakan PBK
10
2.4 Multimedia Interaktif
11
2.5 Pembelajaran berbantu Komputer (PBK)
12
2.5.1 PBK di luar negara
12
2.5.2 PBK di Malaysia
13
2.6 Aspek Penting Pembinaan Perisian PBK
14
2.6.1 kandungan
14
2.6.2 Jenis perisian
15
2.6.3 Persembahan
16
2.6.4 Kaedah
17
2.6.5 Pedagogi
18
2.7 Kelebihan PBK dalam pembelajaran kendiri 2.7.1 Pelajar mendapat pengetahuan secara individu
19 19
viii BAB
PERKARA
HALAMAN
2.7.2 Mencapai pembelajaran kognitif dari aras
20
rendah ke tinggi 2.7.3 Kawalan terhadap kelajuan pembelajaran
20
2.7.4 Mengekalkan minat dan motivasi pelajar
20
2.7.5 Bebas memilih pelajaran yang diminati
20
2.7.6 Penilaian dibuat oleh pelajar
21
2.7.7 Pelajar terlibat secara aktif
21
2.7.8 Meningkat penguasaan kandungan
21
pembelajaran 2.7.9 keboleh-ulangan pembelajaran
21
2.7.10 Memendekkan masa untuk menguasai
22
kandungan pelajaran 2.8 PBK dalam matapelajaran Biologi 3
22
REKABENTUK PERISIAN 3.1 Pengenalan
24
3.2 Rekabentuk am
24
3.3 Model Pembinaan Perisian
26
3.4 Struktur Perisian
28
3.4.1 Teks
29
3.4.2 Warna
29
3.5 Alat Pengarangan
30
3.6 Perkakasan
31
3.7 Perisian
31
3.8 Proses Penilaian
31
3.8.1 Penilaian Formatif
32
3.8.2 Penilaian Sumatif
32
3.8.3 Prosedur Penilaian Sumatif
32
3.9 Hasil Penilaian Sumatif
33
3.10 Carta Alir Perisian
34
ix BAB 4
PERKARA
HALAMAN
BAHAGIAN SATU : PEMBINAAN PERISIAN MULTIMEDIA PERGERAKAN BAHAN MERENTAS MEMBRAN PLASMA 4.1 Pengenalan
38
4.2 Kaedah penggunaan perisian
38
4.3 Kandungan perisian
39
4.3.1 Bahagian pengenalan perisian
39
4.3.2 Bahagian menu utama
40
4.3.3 Paparan muka subtajuk
41
4.3.4 Struktur membran plasma
42
4.3.5 Resapan ringkas
43
4.3.6 Osmosis
43
4.3.7 Resapan berbantu
45
4.3.8 Pengangkutan aktif
45
4.3.9 Glosari
46
4.3.10 Kuiz
47
4.4 Komponen perisian
48
4.4.1 Teks
48
4.4.2 Grafik
48
4.4.3 Gambar
49
4.4.4 Audio
50
4.4.5 Animasi
50
4.5 Pendekatan perisian
50
BAHAGIAN DUA: PENILAIAN PERISIAN 4.6 Penilaian perisian
5
51
4.6.1 Penilaian formatif
51
4.6.2 Penilaian sumatif
51
4.6.2.1 Analisis penilaian pelajar
52
4.6.2.2 Analisis penilaian pakar
53
PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN CADANGAN 5.1 Pengenalan
56
x BAB
PERKARA
HALAMAN
5.2 Perbincangan
54
5.3 Rumusan
57
5.4 Cadangan kajian lanjutan
58
5.5 Cadangan am
59
RUJUKAN
60
LAMPIRAN A - J
64
xi
SENARAI RAJAH
NO. RAJAH
TAJUK
HALAMAN
1
Aliran kerja model ADDIE
26
2
Carta alir utama
34
3
Carta alir bahagian menu utama
35
4
Carta alir bahagian kuiz
36
5
Carta alir bahagian osmosis
37
6
Carta alir rangka utama perisian
41
7
Paparan muka subtajuk
42
8
Carta alir konsep larutan isotonik
44
9
Carta alir glosari
46
10
Carta alir kuiz
47
11
Carta alir pergerakan molekul merentas membran
50
plasma
xii
SENARAI SINGKATAN
ABM
Alat Bantuan Mengajar
ADAM™
Animated Dissection Anatomy for Medicine
CAI
Computer Assisted Instruction
CD
Compact Disc
CLEs
Constructivism learning environments
dpi
dot per inch
GB
Gigabyte
GUI
Graphic User Interface
MB
Megabyte
MSC
Multimedia Super Coridor
PBK
Pembelajaran Berbantukan Komputer
PKG
Pusat Kegiatan Guru
PSPN
Pusat Sumber Pendidikan Negeri
RAM
Random Access Memory
TICCIT
Time-shared Interactive
VGA
Video Graphic Array
xiii
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN
TAJUK
HALAMAN
A
Paparan masukan nama
64
B
Paparan panduan pengguna
65
C
Paparan menu utama
66
D
Paparan melabel membran plasma
67
E
Paparan Jawapan yang tepat bagi konsep isotonik
68
F
Paparan sel haiwan di dalam larutan isotonik
69
G
Paparan glosari
70
H
Borang penilaian A: pelajar
71
I
Borang penilaian B : pakar
75
J
Surat kebenaran menjalankan kajian
79
BAB 1
PENDAHULUAN
1.1
Pengenalan
Perubahan pendidikan tidak pernah berhenti dari zaman silam. Sering berubah cara dan kaedah pengajaran seiring dengan pencapaian teknologi. Daripada kaedah tradisional “chalk and talk” kepada penggunaan media pengajaran seperti radio dan televisyen pendidikan pada zaman 70 an. Kini, dengan kecanggihan teknologi komputer, pembelajaran dan pengajaran menjadi lebih menarik(Iza Sulaiman, 1986) dengan kemampuan alat tersebut mengintegrasikan pelbagai media dalam satu pakej.
Di abab ke 21 ini, seiring dengan kepesatan pembangunan perkakasan dan perisian komputer menjadi cabaran bagi para pendidik untuk maju seiring menghadapi zaman ledakan maklumat. Para guru sebagai golongan yang berpengaruh ke atas pelajar-pelajar di sekolah harus memulakan menggunakan teknologi sebagai satu budaya profesional berasaskan maklumat dapat di semai di sekolah. Raja Maznah Raja Hussain (1993b) menyatakan prasarana untuk kemajuan teknologi sudah disediakan dan akan terus ditambah oleh pihak kerajaan, pembinaan Pusat Sumber Pendidikan Negeri (PSPN) dan Pusat Kegiatan Guru (PKG) dibina sebagai pusat logistik untuk guru mengadakan sesi perbincangan bagi membudayakan teknologi pendidikan.
2
Menurut Zainudin Abu Bakar, 2000 Perkembangan pesat bidang teknologi akan menjadi pemangkin kemajuan pendidikan di Malaysia. Lantas langkah awal untuk menyokong perkembangan ini dengan pelancaran Perdana Koridor Raya Multimedia (MSC) yang diumumkan oleh Perdana Menteri Malaysia pada 1 Hb Ogos 1996. Perdana MSC mengandungi 7 aplikasi dan salah satu ialah mewujudkan sekolah bestari.
Konsep
sekolah
bestari
dibina
untuk
membantu
pelajar
pembangunan yang menyeluruh dan seimbang dalam semua aspek.
mencapai Penggunaan
multimedia menjadi satu pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang berkesan untuk mewujudkan generasi yang celik teknologi komputer dan maklumat untuk mencapai matlamat Falsafah Pendidikan Negara. Menurut Menteri Pendidikan Dato’ Seri Najib Tun Haji Razak (1997) konsep sekolah bestari akan mewujudkan generasi yang berfikiran kreatif dan inovatif selaras dengan falsafah Pendidikan Malaysia.
1.2
Latar Belakang Masalah
Hasrat negara untuk melahirkan masyarakat yang celik komputer agar negara tidak ketinggalan dalam arus perdana dunia. Ia pernah disuarakan oleh Perdana Menteri Malaysia dalam penulisan Sharifah Alwiwah Alsagof(1996) : “Computer Literacy is a must if we want to progress and develop. No effort must be spared in he creation of an information-rich Malaysian society”
Pelajar-pelajar di era baru sentiasa didedahkan kepada teknologi yang serba canggih. Memandangkan mereka sering didedahkan kepada teknologi komunikasi dan
3 komputer di persekitaran mereka, pelajar lebih cenderung menggunakan alat dan bahan terkini dalam proses pembelajaran mereka (Baharuddin dan Maizah Hura,1995). Pandangan ini turut dinyatakan oleh Park & Hannafin (1993) dalam penulisan Ester Gnanamalar Sorojini Daniel (1999) dan menyatakan pendekatan yang mungkin berkesan adalah sekolah mula menggunakan alat zaman baru akan tetapi penggunaan teknologi baru harus dirancang berasaskan teori pembelajaran.
Menurut kajian tinjauan yang dilakukan oleh Nik Nor Asiah Mahmud (2003) menyatakan matapelajaran biologi dianggap mata pelajaran yang membosankan di kalangan pelajar luar bandar.
Kajian yang dilakukan oleh Komathi A/P Soma
Sundaran, (2003) pula menyimpulkan pembelajaran biologi secara tradisional (menggunakan buku teks) menyebabkan pemahaman konsep kurang tepat dengan idea saintifik, pelajar menjadi cenderung menghafal dengan cara mengambil istilah dan perkataan penting daripada mempelajari dan memahami biologi.
Penyebaran penggunaan perisian pembelajaran di pasaran masih terhad, ini disebabkan kos pembinaan perisian yang tinggi (Hamidah Baba,2000). Syarikat yang berminat membangunkan perisian berkenaan juga amat sedikit dan harga perisian pembelajaran tempatan yang berada di pasaran kini adalah tinggi.
1.3
Pernyataan masalah
Proses pembelajaran dan pengajaran dalam bilik darjah amat penting dalam usaha untuk mendapatkan ilmu pengetahuan. Namun, bagi memastikan semua pelajar mendapat semua kandungan pelajaran di sampaikan dalam kelas adalah sukar. Pembelajaran secara individu adalah penting untuk pemahaman individu. Halangan seperti kebolehan pelajar yang berbeza tidak dapat dielakkan.
4 Bagi mengatasi kelemahan ini, kebanyakan pelajar memilih untuk mengulang-kaji sendiri isi pelajaran tersebut dengan bantuan buku-buku rujukan yang dipercayai pelajar dapat membantu mengatasi masalah mereka.
Pembelajaran biologi melibatkan konsep dan istilah, serta rajah yang abstrak. Pembelajaran bagi tajuk yang melibatkan topik-topik berikut menggunakan buku teks adalah tidak memadai kerana ia tidak dapat menunjukkan proses yang kompleks seperti menggambarkan pergerakan sel merentas membran plasma.
Perkembangan teknologi komputer kini banyak membantu dalam proses pembelajaran kendiri. Pelajar boleh menggunakan perisian pembelajaran berasaskan komputer dan internet. Namun kini kebanyakan perisian pembelajaran terdapat di pasaran dan web internet tidak berasaskan sukatan kurikulum kebangsaan.
Ini
menjadikan pelajar harus selektif dan bijak dalam menentukan topik untuk di beri penekanan.
1.4
Matlamat
Matlamat projek ini ialah untuk membina sebuah perisian yang dapat membantu pelajar dalam proses pembelajaran kendiri berasaskan komputer.
Isi
kandungan perisian ini menekankan pengajaran konsep dalam tajuk yang dipilih iaitu “pergerakan bahan merentas membran plasma” mengikut sukatan pelajaran kurikulum biologi tingkatan 4.
Tajuk ini dipilih kerana tajuk ini melibatkan beberapa konsep yang abstrak seperti konsep resapan, osmosis dan konsep larutan isotonik, konsep larutan hipotonik dan konsep hipertonik, konsep pengangkutan aktif. Konsep-konsep dalam tajuk ini
5 melibatkan proses yang dinamik dan melibatkan hubungan pergerakanpergerakan molekul dengan perbezaan kepekatan larutan.
Melalui persembahan
multimedia diharap perisian yang dibina mampu menyampaikan dengan jelas konsepkonsep yang perlu dikuasai oleh pelajar ini.
1.5
Objektif
Projek ini bertujuan untuk: i.
Membina sebuah perisian pembelajaran berbantukan komputer (PBK) bagi tajuk “pergerakan bahan merentas membran plasma”.
ii.
Menyampaikan pembelajaran konsep-konsep abstrak yang terdapat dalam topik pergerakan bahan merentas membran plasma dalam bentuk yang mudah dan sesuai bagi tahap pelajar tingkatan 4.
iii.
Menilai penerimaan pelajar dan guru terhadap perisian pergerakan bahan merentas membran plasma yang di bina.
