Syarikat Terbadap Asia Tenggara selepas Perang Dunia Kedua Sebingga Tabun 1970
Dasar Amerika
AHMAD ZAlNUDIN BIN RUSIN
KOD PENYELIDIKAN UPSI: 02-07-20-02
2002
PENGAKUAN
Saya akui karya
ini adalah hasil
kecuali nukilan dan
telah saya jelaskan
30 Julai 2003
ringkasan
kerja
yang
saya sendiri
tiap-tiap satunya
sumbemya.
AHMAD ZAINUDIN
ABSTRAK
Persaingan ideologi Komunis dan Bukan Komunis yang meletus selepas berakhirnya Perang Dunia Kedua telah memberi ruang kepada Kuasa Amerika Syarikat untuk melebarkan pengaruhnya di rantau Asia Tenggara. Strategi mengikat negara-negara baru merdeka di Asia Tenggara melalui kaedah bantuan ekonomi, ketenteraan, teknikal dan menubuhkan pakatan bersama untuk menyekat pengaruh
Komunis di rantau ini
berjaya memperkukuhkan ideologi perjuangkannya. Dasar Amerika Syarikat di rantau ini berubah mengikut perkembangan di Asia Timur dan kemudiannya krisis Vietnam. Kejayaan Komunis menguasai China telah mengubah sikap Amerika Syarikat terhadap Jepun dan seterusnya Asia Tenggara. Perkembangan di Korea juga telah memaksa kuasa tersebut memperkukuhkan kekuatan tentera di Indochina. Perang Vietnam pula telah menyebabkan Amerika Syarikat cuba mengambil hati masyarkat di Asia Tenggara dengan mengusahakan kemerdekaan kepada mereka. Kaedah ini boleh dianggap sebagai satu kejayaan Amerika Syarikat dalam mengalihkan dominasi Eropah kepad Amerika Syarikat di Asia Tenggara hingga kini. demokrasi
yang
di
PENGHARGAAN
Syukur ke hadrat Allah
menyiapkan penyelidikan
Penulis
semua
yang tidak temilai untuk
kesempatan
pihak
yang terlibat
secara
kepada penulis
kerjasama
setinggi-tinggi dan
sumbangan
Universiti Pendidikan Sultan Idris
Sultan Idris,
selesai.
langsung
dalam
juga ingin mengucapkan ribuan
perpustakaan Universiti Pendidikan Universiti
merakamkan
yang telah memberikan
membiayai penyelidikan ini sehingga
idea dan rangsangan
Penulis
untuk
penulis ucapkan kepada
penulis tujukan kepada mereka sumbangan
ini
menjayakan Penyelidikan ini.
Jutaan terima kasih kerana telah sudi
dengan izin dan restuNya penulis berjaya
ini.
mengambil
penghargaan kepada
S.W.T. kerana
Ucapan
atau tidak
yang
langsung
juga
di atas
menyiapkan kajian ini.
terima
kasih
perpustakaan
kepada kakitangan Tun
Sri
Kebangsaan Malaysia, Perpustakaan Wisma Putera, Perpustakaan
Malaya, Arkib Negara Malaysia, Perpustakaan Negara di atas bantuan dan
sarna
Universiti
dan Kedutaan Amerika
kerjasama yang diberikan sepanjang penyelidikan ini.
Lanang,
Syarikat
KANDUNGAN PENGAKUAN TAJUK
11
ABSTRAK
111
PENGHARGAAN
lV
KANDUNGAN
V
SENARAI LAMPIRAN
viii
PENDAHULUAN
1
1.1
1.2
1.3 1.4 1.5
1.6 1.7
1.8
1.9
Pengenalan Latarbelakang kajian Pemyataan Masalah Tujuan Kajian Soalan Kajian Kepentingan Kajian Batasan Kajian Literatur Kajian Metodologi
DAPATAN KAJIAN 4.1
11
Pengenalan Syarikat untuk menamatkan Perang Dunia Kedua Polisi Amerika Syarikat menangani masalah dekolonisasi dan kemerdekaan negara negara Asia Tenggara Penetapan dasar Amerika Syarikat di negara-negara merdeka Asia Tenggara. Kesan Persaingan ideologi ke atas pembentukan dasar Amerika Syarikat di Asia Tenggara.
4.2 Polisi Amerika
4.3 4.4
4.5
4.6 Rumusan.
KESIMPULAN 1. 2.
3.
151
Pengenalan Dapatan Kajian Cadangan Kajian Lanjutan.
Rumusan
v
RUJUKAN
153
LAMPI RAN
158
VI
SENARAI LAMPI RAN
Lampiran
A
Lampiran
B
Lampiran
C
Lampiran
D
Lampiran E
-
-
-
-
-
Colombo Plan Atlantic Charter Manila Pact ANZUS Charter of the United Nations
VII
PENDAHULUAN
Pengenalan
Dasar Amerika
Syarikat
untuk memastikan
keinginan
Persaingan ideologi Dunia Kedua. terlibat dalam terbuka ini lain Asia
yang
Persaingan
persaingan
membawa
Pamela
ideologi
bukan komunis
di Asia
wujud
ideologi
kepada peperangan
adalah
dipengaruhi
oleh
kukuh di rantau ini.
sejak tamatnya Perang
kelahiran dua Vietnam yang
Persaingan
di Vietnam dan Korea. Di negara-negara
oleh kedudukan
berbanding dengan
menyekat peluang penjajahannya,
Amerika
British tidak
wilayahnya sebagaimana
Syarikat
politik
antara Amerika
negara itu sendiri. Menurut
Tenggara
untuk
bertapak
melibatkan Amerika
di
Syarikat
Perancis dan Belanda. British di
adalah
yang lain. Ini adalah
penguasaan British yang terlalu lama yang
Syarikat
sendiri masalah-masalah kritikal
dan negara-negara Asia
Syarikat dengan Malaysia
negara-negara Asia
disebabkan oleh dua factor, pertama;
darah.
didorong
Komunis dan bukan Komunis.
yang terbentuk antara Amerika
Sodhy (1991: V), hubungan
lebih lembut
British
kepada
adalah
bertapak
bermula
Tenggara
ini telah membawa
terbuka
Tenggara
Tenggara, persaingan seperti ini wujud, tetapi dalam bentuk yang tertutup.
Umumnya hubungan
Tenggara
ke atas negara-negara Asia
negara
dalam
ini.
Sepanjang
mempertahankan
berjaya mengendalikan
Malaysia seperti pemberontakkan Komunis.
juga telah memberikan kemerdekaan kepada Malaysia tanpa pertumpahan Ini menutup
lompang politik
yang besar setelah
peninggalan
British
pad a
Peralihan yang
tahun 1957.
aman
Tenggara khususnya Burma, Indonesia Amerika
Syarikat
tidak
dengan kebanyakan negara di Asia
ini berbeza
dan Indo China. Ini telah
mempunyai peluang
untuk campurtangan disini.
Faktor kedua ialah kedua-dua negara ini tidak mahu terlalu rapat.
Pengalaman
Portugis, Belanda, British untuk
menyebabkan
mengadakan hubungan yang
perit dialami oleh Malaysia ketika dijajah oleh
yang
dan J epun telah
membuatkannya benar-benar bimbang
menjalinkan hubungan yang terlalu rapat dengan
negara-negara
penjajah.
Perkembangan selepas Perang Dunia Kedua banyak mempengaruhi dasar Amerika
Syarikat
di Asia
Perang Vietnam
Tenggara. Kejayaan
telah memberi kesan
rantau ini. Tahun 1945
ini
merupakan
memperlihatkan
Komunis
era
1970
sehingga
dekolonisasi
satu
demi
satu
menguasai China, Perang
langsung kepada sikap
dipilih sebagai tempoh kajian
kuasa
Barat
negara-negara
di di
Asia Asia
Syarikat di
rantau ini
sehingga tahun
Syarikat di
kerana
Tenggara.
tempoh
Period
ini
Tenggara memperolehi
kemerdekan. Kemunculan negara-negara merdeka ini telah
Amerika
Amerika
Korea dan
mempengaruhi
dasar
1970.
Latarbelakang kajian
Kajian
ini melihat dasar Amerika
berasaskan
kepada
melihat Asia
dua
premis
Syarikat
dan Asia
atau tema. Premis
Tenggara dari aspek kewilayahan.
Tenggara sejak
] 945
hingga
1970
pertama ialah Amerika Syarikat
Rantau ini
yang amat
penting
dari
2
aspek
ekonomi dan
strategik. Premis Asia
kepentingan mempertahankan Premis ini
kedua ialah
pend irian Amerika Syarikat terhadap
Tenggara daripada perluasan pengaruh Komunis.
menjadi tunjang kepada
dasar-dasar Amerika
Syarikat tehadap
Asia
Tenggara sehingga kejatuhan Russia.
Dasar luar Amerika
sikap pro-Amerika
Syarikat terhadap
Asia
Tenggara
dan blok bukan komunis di
umumnya untuk
negara-negara rantau ini.
kalangan
dan
Antaranya ialah perjanjian perdagangan, pertukaran kebudayaan
kerjasama agar
dalam
bidang
ketenteraan. Dalam
diwujudkan kerjasama
Tenggara. Antaranya
berhadapan dengan The American
harga juga
industri
getah
membawa
bagaimanapun
ancaman
dan
turut
bijih
dihadapi
hanya
kepentingannya negara Asia
baik dari
segi
perdagangan bebas,
tertentu di Amerika
timah. Masalah yang
mengutamakan
menuntut
negara-negara di Asia dan
minyak
syarikat. Contohnya
sawit Asia
oleh industri tekstil rantau ini.
kepada ketegangan hubungan
dan
bidang ekonomi, Asia Tenggara selalu
selalu menyerang
sektor ekonomi tersebut di rantau ini
Syarikat
dalam
agensi-agensi
Soyabean Lobby
serangan
dengan
dalam memelihara demokrasi, sistem
kawalan dadah. Walau
pendidikan,
banyak hal Amerika Syarikat
yang erat antara negaranya
menjamin
Tenggara,
Begitu juga dengan
dalam ekonomi ini telah
wujud
antara negara-negara yang terlibat di dalam
dengan
Amerika
dasar-dasar
yang
Syarikat.
Jelas di sini Amerika
bertujuan
ekonomi dan sosial dalam
untuk
menjaga
hubungan dengan
negara
Tenggara.
3
Pernyataan Masalah
Perang Dunia Kedua bukan sahaja meninggalkan kesan ke
tetapi juga politik.
Kesan
gerakan kebangsaan menimbulkan
Komunis
Barat
kebangsaan
paling penting
semakin
menjadi
hubungan
mereka
kuasa Barat kerana
kejatuhan
China ke tangan oleh Amerika
Asia
Tenggara. Sikap
penjajah
ialah aktiviti
baru ini telah
agresif. Perkembangan
Golongan
pro-agama.
pro-Kornunis
telah
dengan Russia. Kegiatan
diterajui
Tenggara
gerakan kebangsaan
yang
tidak
pro-agama
pro
begitu
berbanding dengan gerakan pro-Komunis,
yang
yang
di Asia
sosial dan ekonomi
terbahagi kepada tiga iaitu golongan pro-Barat, golongan
golongan
membimbangkan
oleh kuasa
yang
kebimbangan kepada
dan
Gerakan
yang
kemerdekaan
menuntut
politik
atas
mengambil pendekatan merapatkan
mereka
gerakan ini. Perang
Syarikat
supaya
ini telah membawa
menjadi
lebih
agresif
Korea telah memaksa
bersikap
toleransi
kepada perubahan
termasuklah memberi kemerdekaan
kepada
setelah Barat
pihak
negara-negara
dasar yang dilakukan
kepada
tanah
jajahan
di
rantau ini.
Perkembangan Amerika
di Vietnam dan Pemberontakan Komunis di
Syarikat mengubah polisinya kepada campurtangan
membantu kuasa Barat
mempertahankan
ini tidak terhad di negara Indochina
lain. telah
Malaysia
Persoalannya memberi
tanah
langsung
dalam
jajahan masing-masing. Campurtangan
sahaja tetapi
di sini ialah setakat manakah
kesan
secara
telah mendesak
negara-negara Asia
Tenggara
yang
perubahan polisi Amerika .Syrikat
langsung kepada hubungan
antara
bangsa
negara-negara
4
merdeka
rantau
ini?
Bagaimanakah pemimpin-pemimpin
mengendalikan permasalahan perkembangan dasar-dasar
ini
sehingga
tahun
oleh
diperkenalkan
yang
1970.
] 945-1970 berikutan tercetusnya
Tenggara sepanjang
Asia
Tenggara cuba ini cuba melihat
Kajian
Amerika
di
Syarikat
persaingan ideologi
Asia
di rantau
In!.
Tujuan Kajian
Kajian
ini
Tenggara
antara
tahun
Amerika
bagaimana ini
untuk melihat
bertujuan
ekoran
1945
rantau
1970.
Aspek
yang
Syarikat
di Asia
cuba dihuraikan
ialah rantau
ini
cuba
oleh Amerika
China, Korea dan Vietnam.
di
perkembangan
kemerdekaan
negara-negara
Asia
Kajian
Tenggara berjaya
Syarikat untuk menentang kemaraan pengaruh Komunis
di
ini.
Persoalan
Kajian
Persoalan yang
2
hingga
dasar Amerika
Syarikat mengendalikan masalah-masalah yang timbu1 di
menghuraikan bagaimana
dieksploitasi
perkembangan
ingin dijawab
melalui
kajian
ini ialah:
Apakah pertimbangan
yang diambil dalam
negara merdeka di Asia
Tenggara
Setakat manakah Amerika
Syarikat
kejayaan
dalam
Komunis
ke atas Asia
menetapkan
tempoh
yang
dasar ke atas negara
dikaji?
menguasai China telah mengubah polisi
Tenggara?
5
3
Sejauh
manakah
Perang Korea
memberi kesan ke atas
pembentukan dasar
di Asia
Tenggara? 4
Apakah pendekatan yang diambil Amerika Syarikat untuk menghadapi krisis krisis negara-negara baru merdeka di Asia Vietnam
sehingga tahun
Tenggara ketika meletusnya
perang
1970.
Kepentingan Kajian
Kajian
ini
dapat memberi penjelasan
pertimbangan atas
Asia
yang diambil oleh Amerika
Tenggara
pertimbangan
dan
antara
pendekatan
tahun
ini
juga dapat
memberi
pemahaman terhadap pendekatan
1970.
hingga
dijadikan
Pemahaman
terhadap
dalam rnemahami order baru
as as
Syarikat selepas tamatnya Perang dingin
penjelasan terhadap propaganda
Asia
Tenggara dan bagaimana pemimpin-pemimpin
usaha
"penjajahan" Amerika Syarikat di
Batasan
dan
Syarikat dalam pemggubalan dasarnya ke
1945
ini boleh
dunia yang melibatkan Amerika
Kajian
dan
Amerika
negara rantau ini
1990.
Syarikat
di
menangani
rantau ini.
Kajian
Memandangkan kajian ini cuba banyak persoalan
yang tidak
mengupas
dapat dijawab
Batasan-batasan tersebut ialah kesukaran
mendapatkan kerjasama berbentuk
pembentukan
dasar luar Amerika
disebabkan batasan-batasan tertentu.
mendapatkan
Kedutaan Amerika
Syarikat,
Syarikat
sumber utama, kesukaran untuk
mendapatkan
bahan
temuramah, surnber-surnber akhbar yang melibatkan negara-negara Asia
Tenggara pada tempoh
yang
dikaji tidak terdapat
di
Malaysia, kekurangan personal
6
yang
dapat menyumbangkan
maklumat tentang
yang
dikaji. Penyelidikan
utama.
Sumber utama yang
States
(FRUS)
dan
dapat diperolehi hanya Foreign Relations of The
Dokumen
perjanjian
pakatan antarabangsa seperti Southeast yang menamatkan
Perjanjian
menyentuh persoalan
Asian
dengan Malaysia juga
United
Syarikat
Treaty Organisation, Atlantic Charter,
dengan perjanjian
antara Amerika
Tenggara gagal diperolehi kerana
masih
banyak
ia masih
hubungan
yang tidak dibuka
Syarikat
ditutup
maslah
mendapatkan
sumber
merupakan
tetapi kajian ini berjaya menjawab persoalan-persoalan diketahui
Syarikat
umum.
Ini telah
kepada
yang
masalah yang
agak
serius
penting
yang
perlu
yang
pembaca.
2.1 Literatur
Kajian
Colbert dari
Tenggra
penjajahan Vietnam.
atau
Amerika
menyukarkan penyelidik menghuraikan dengan lebih komprehensif persoalan
dikaji. Walaupun
dan
Perang Dunia Kedua dan Colombo Plan. Dokumen yang
yang berkaitan
negara-negara Asia
yang melibatkan Amerika
berada di negara-negara yang terlibat. Maklumat tentang
Evelyn
ini
menggunakan banyak sumber kedua kerana maslah perolehan sumber
terpaksa
dengan
aspek
(1977)
telah
mengupas
proses dekolonisasi di Asia
perjalanan
aspek peristiwa-peristiwa penglibatan
semula
memperkenalkan
Amerika
sehinggalah kepada penglibatan
Menurutnya kehadiran kuasa penjajah konflik
baru
dalam
kuasa
penjajah
Syarikat dalam Perang
ke Rantau Asia
persaingan
kuasa
dalam usaha
iaitu
Tenggara
konflik
telah
ideologi.
(Colbert, 1977:5)
7
Manakala
Stockwell
kolonial ke Asia
Tenggara selepas Perang Dunia
untuk meneruskan
berazam
untuk
penjajahan mereka, tetapi sistem
menyediakan
Komanwel British. Belanda
empayarnya. Perancis
Sementara Amerika
pula
kehadiran
Kedua adalah
semula
kuasa
keazaman
dengan
dalam bentuk yang berbeza-beza. British melalui
pemerintahan sendiri
peringkat tempatan
cuba untuk
penubuhan
satu susunan komanwel
pula menggariskan
yang membenarkan kuasa autonomi di
terhadap
bahawa
(1922:348) menegaskan
menyatukan
BeJanda
dan penguasaan pusat
semua
tanah
jajahannya.
Syarikat bercadang untuk memindahkan kuasa kepada pemimpin
tempatan dalam jangkamasa terdekat.
Ricklef
(1981), Legge (1977), Wurfel (1988),
perbincangannya terhadap proses negara-negara
pemerintahan
Sementara
pem bentukan sistem demokrasi liberal di
reaksi
sebagai
authoritarianism
kalangan
daripada golongan
penjajah (Silverstein,
1982:
nasionalis
terhadap
15-39)
Yong (1992), Caldwell (1973), Vickery (1982) pula cenderung kepada
pembentukan sistem sosialis sosialis di Asia
berbanding
Minh adalah lebih pro negara tersebut
di
beberapa
negara di Asia
Tenggara. Negara-negara
Tenggara seperti Vietnam lebih cenderung untuk
sosialis ala-China
Silverstein
(1982) menumpukan
Tenggara. Mereka berpendapat bahawa pemilihan sistem
Asia
demokrasi liberal ini adalah sistem
Silverstein
Russia kerana
kepada Negara
(Young,
1992:
digunakan
pemimpin nasionalisnya
China dan
kedudukannya
yang
iaitu Ho Chi
hampir dengan
389).
(1977), Ricklefs (1981),
sistem militerisme
menubuhkan negara
Kahin dan Lewis
(1969) pula
melihat
bagaimana
untuk mententeramkan negara-negara yang baru
8
merdeka. Penulis ini melihat bahawa Burma, Thailand, Vietnam
dan
Filipinajuga Kampuchea
Pilihanraya
yang
prosedur yang masalah ini
dijalankan
betul. Ini
terus
dan Laos
ketika
Selatan, Indonesia
pernah menjalani pemerintahan
tentera.
pemerintahan militerism adalah tidak mengikut
mendorong penglibatan kuasa barat bagi mengelakkan
berlaku.
Berbagai
enggan menarik balik sistem
sekatan telah diberikan
pemerintahan
militerisme ini
kepada
negara yang
contohnya
Burma
Silverstein, 1977:88).
Metodologi penyelidikan
Kajian ini
ini berbentuk
meliputi
daripada
kajian perpustakaan.
Sumber yang
digunakan
penyelidikan
sumber pertama, kedua dan sumber internet. Sumber pertama terdiri
dokumen-dokumen dasar luar Amerika
United States
(FRUS),
antara tahun
Syarikat, Foreign
maklumat khusus Dokumen-dokumen kedutaan dan
tentang dasar Amerika Syarikat ini
mengandungi ucapan-ucapan. Presiden, telegram
antara
daripada perkembangan
Sumber kedua
pula
menjadi rujukan
utama
daripada
ialah tulisan
kedua seterusnya ialah
American
jurnal.
Eastern Economic Review,
semasa
di Asia
Antara
jurnal
Fae Eastern
yang
Antara buku-buku yang
Southeast Asia in International
foreign policy,
experience
tempoh
Tenggara.
majalah.
Evelyn Colbert, as
antara
dengan keputusan-keputusan
buku-buku dan
Politic 1941-1956, Kahin Subversion
of Foreign Aids:
mendapatkan dikaji.
diambil ekoran
terdiri
utama untuk
yang
dan maklumat berkaitan
presiden
Relation of the
1945-1968, American Foreign Policy, Basic
Documents, 1950-1955. Dukumen ini menjadi rujukan
Politic
untuk
John D.
Montgomary The
in Southeast Asia dan lain-lain. Sumber
yang
digunakan
ialah
Pacific Affair,
Survey, Foreign Affairs
Far
dan lain-lain.
9
merdeka. Penulis ini melihat bahawa Burma, Thailand, Vietnam dan
Filipinajuga Kampuchea
Pilihanraya
yang
prosedur yang
dijalankan
dan Laos
ketika
Selatan, Indonesia
pernah menjalani pemerintahan
pemerintahan
tentera.
militerism adalah tidak
mengikut
mendorong penglibatan kuasa barat bagi mengelakkan
betul. Ini
masalah ini terus berlaku.
Berbagai
enggan menarik balik sistem
sekatan telah diberikan
pemerintahan
militerisme ini
kepada
negara yang
contohnya
Burma
Silverstein, 1977:88).
Metodologi penyelidikan
Kajian ini
ini berbentuk
meliputi
daripada
kajian perpustakaan.
Sumber yang
digunakan
penyelidikan
sumber pertama, kedua dan sumber internet. Sumber pertama terdiri
dokumen-dokumen dasar luar Amerika
United States
antara tahun
(FRUS),
Syarikat, Foreign Relation
khusus tentang dasar Amerika
Dokumen-dokumen kedutaan dan
ini
presiden
dan maklumat berkaitan
daripada perkembangan
Sumber kedua
pula
terdiri
utama
daripada
antara
mendapatkan
tempoh yang dikaji.
semasa
antara
dengan keputusan-keputusan
di Asia
buku-buku dan
yang
Tenggara.
majalah.
Antara buku-buku yang
ialah tulisan Evelyn Colbert, Southeast Asia in international
Politic
1941-1956, Kahin Subversion
Politic
of Foreign Aids:
kedua seterusnya ialah
Syarikat
utama untuk
mengandungi ucapan-ucapan. Presiden, telegram
diambil ekoran
menjadi rujukan
of the
1945-1968, American Foreign Policy, Basic
Documents, 1950-1955. Dukumen ini menjadi rujukan maklumat
untuk
American
jurnal,
Eastern Economic Review,
as
foreign policy,
experience
Antara
jumal
Fae Eastern
John D.
Montgomary The
in Southeast Asia dan lain-lain. Sumber
yang
digunakan
ialah
Pacific Affair,
Far
Survey, Foreign Affairs dan lain-lain.
9
Maklumat sumber kedua
terutamanya sumber
lisan
dasar Amerika
penggubalan panduan
ini
dan
ban yak membantu dalam
yang
diperolehi
Syarikat
perbandingan
di Asia
dari
mereka
yang
Tenggara. Sumber
ini
terlibat
juga
dalam
memberi isu
yang
pakar-pakar sejarah
Asia
penulis-penulis terhadp
antara
maklumat
mendapatkan
sesuatu
dibineangkan.
Sumber
internet
Tenggara
yang
sebagainya. George
pula
terdiri
daripada
diperolehi daripada
Antara artikel yang
Kahin Me
laman web
Universiti, Majalah, Jurnal dan
berjaya diperolehi
Tuman, Douglas
banyak menyumbang pemikiran
tulisan-tulisan
ialah tulisan Noam
Chomsky,
J. Me Donald dan lain-lain. Maklumat internet
semasa
tentang isu yang dikaji.
10
Dapatan Kajian
1
Latarbelakang
Kedudukan Asia
Asia
Tenggara
Tenggara dalam
tahun-tahun '1400an.
Hubungan
arena
yang
antarabangsa tidak begitu ketara sebelum
wujud ketika
itu adalah bercorak
dan jajahan yang berkisar di sekitar negara-negara Asia Parsi.
Imperialisme
Tenggara kepada
masyarakat
Asia
abad
politik,
ekonomi,
telah
membawa
kepada
Tenggara
telah
memacu
sosial kesan
mereka
India dan
memperkenalkan
dan
paten
yang
paling
pada abad
iaitu nasionalisme
masyarakat Asia Tenggara
seperti China, Arab,
ke-19 telah
sistem
ini
Perkembangan
wujud pada
yang
perdagangan
budaya ketara
Asia barat.
kepada
ke-20. Perubahan mentaliti
kepada
satu
perjuangan untuk
membentuk sebuah negara yang bebas dan merdeka.
Meskipun Perang
Dunia Pertama melibatkan Asia
kemusnahan harta benda
Asia
telah
Tenggara
Paksi Asia iaitu
secara
dijadikan sebagai
Jepun. Jepun
kecuali Thailand. Berikutan sasaran
kuasa
tersebut.
Jepun
besar-besaran.
medan
dengan kejayaan
yang membawa Amerika
antara
pihak
Sebaliknya operasi
ketika
dan
Peang Dunia Kedua,
sasaran
serangan Kuasa
telah menyerang seluruh negara-negara Asia
Selepas tamatnya Perang
pertelingkahan
Tenggara tetapi ia tidak melibatkan
tersebut Pearl Harbour
Syarikat
Dunia Kedua, Asia
Komunis
dengan
terlibat
sama
Tenggara
telah
Tenggara
pula menjadi
di dalam perang
menjadi
medan
bukan Komunis.
11
Asia
Tenggara meliputi
dua
Tanah Besar adalah terdiri dan Vietnam. Sernentara
terpisah daripada
Kawasan
kepulauan
Tanah Besar
daripadan
perkataan ini
sungai
tanah besar dan
Myanmar,
Kesatuan
wilayah kepulauan.
Thailand, Laos, Kemboja
terdiri
daripada Indonesia, Filipina,
geografi
Indo China atau Indo Pasific
negara tanah besar yang lain oleh kawasan pergunungan.
dan
semenanjung
di timur
Asia
Tenggara adalah lebih hampir dengan
Australia yang berada di tenggara Indonesia dan
Filipina. Orang Jepun memanggil wilayah
Yo sementara orang China
pula memanggil dengan
nama
Nan
membawa maksud 'Laut Selatan'. Tanah Besar ini yang besar
seperti Irrawaddi
di Burma
ini
sebagai
Nan
Kedua-dua
Yang.
juga mempunyai
(Myanmar),
Menam Chao
Thailand, Mekong di Indochina. Manakala di wilayah kepulauan seperti
di
Phraya
wilayah
wilayah kepulauan pula
berbanding dengan
kepulauan Pasific
laluan
iaitu
Brunei dan Tirnur Timor. Dari sudut
Singapura, telah
wilyah
Indonesia, Filipina dipenuhi dengan pulau-pulau dan mempunyai kemudahan laluan
perkapalan.
Gabungan
antara kedudukan
sebagai wilayah
yang amat
Melaka yang terletak antara
strategik
antara kawasan
pengkalan
yang boleh
untuk
politik
ini telah
menjadikan
strategic kepada pedagangan Semenanjung Malaysia
dianggap sebagai penting Dari
daripada semenanjung
semulajadi
dan
pergerakan
aspek dan
lain
dan
Asia
merupakan
laluan
Singapura pula menjadi
strategik terutamanya
pula, pattern
Tenggara
dan keselamatan. Selat
dan Sumatera
Pasifik dan lautan India. Sementara
keselamatan di rantau ini. terdiri
geografi
dari
aspek
lautan di rantau ini yang
kepulauan, telah menyediakan
kemudahan
dari Benua Asia ke Australia.
12
Jumlah
penduduk
Asia
Jawa di
Indonesia,
Luzon
lebihan
penduduk
250 dan 280
setiap lain
juta
dekad.
Tenggara tengah
adalah rendah
di
dan
Filipina
yang amat ketara. Jumlah orang. Pertambahan
Kekurangan
ini
seperti China kira-kira
jelas
600
di Asia
adalah
mengalami
Tenggara adalah
antara
20
dianggarkan sebanyak
juta
jika dibadingkan dengan wilayah-wilayah
orang, India
juta
di Vietnam
Sungai Merah
penduduk
penduduk
sekali
walaupun sesetengah tempat seperti
sekitar 380
Jepun sekitar
juta
dan
ini.
Bahasa
90 juta orang.
Kompleksiti Polynesia
Bahasa dan
umumnya
agama
dipertuturkan
Bahasa Tibeto-Chinese
jelas di
kelihatan di rantau
wilayah Indonesia,
pula dipertuturkan
Thailand. Sementara bahasa Austro Asiatic
negara
Malaysia, Myanmar, Thailand
dan Arab serta Walau
Eropah
bahasa
dan
pula dipertuturkan
di
beberapa
dan Indochina. Kehadiran
Oleh itu
perantaraan bagi
pada
urusan
masa
di
Asia
kini Bahasa
diplomasi
antara
dan
kawasan di China
Orang India,
memperhebatkan lagi kepelbagaian budaya
Inggeris.
Malaysia,
sesetengah wilayah Myanmar
bagaimanapun kebanyakan pemimpin-pemimpin
bertutur dalam Bahasa
sebagai
telah
di
Filipina
Malayu
rantau ini.
Tenggara fasih
Inggeris dijadikan
negara-negara
Asia
Tenggara.
Dari
aspek perbandingan
agama,
penduduk di Indonesia
dan
Malaysia kebanyakannya
menganut agama Islam. Sebahagian besar penduduk Filipina pula menganut agama Kristian.
Myanmar, Thailand,
Buddha
Mahayana. Agama
Khatolik
walaupun
Laos
sebahagian Kemboja menganut
Kristian yang dianuti di
mazhab Protestan
Filipina kebanyakannya
dan
terhad
paling
kepada
Filipina
agama
adalah dari mazhab
ramai dianuti masakini. Kristian di luar
orang-orang
Eropah
dan
beberapa masyrakat
13
tertentu
seperti masyarakat
masyarakat
Karen di
Menado di utara Sulawesi. Kaum India yang
kebanyakan beragama
Hindu dan Islam.
meluas di Pulau Bali di Indonesia. untuk
Burma, masyarakat Vietnam di Vietnam,
menjalinkan hubungan
budaya seperti
Pembentukan
dengan
anutan agama utama yang sarna
etnologikal masyarakat di
rantau ini
agak kompleks, kesan daripada
Semenanjung Indo-Pasifik (Bellwood,
Kewujudan banyak
kaum minoriti telah menimbulkan
dan
Sementara
menubuhkan
Republik
geographical
yang
pada
gelombang
asal
berterusan dan
peneroka
oleh
rakyat
Tenggara
Sungai
dinamakan
terkemudian yang
daripada
Merah di Tonkin,
mengalahkan
berasaskan
Melayu
Proto dan
pedalaman semenanjung di kawasan
Nan Yueh
bergerak
yang
kaum yang
pelbagai
kaum,
kepada politico
dan
berhijrah
yang berlaku
ini telah menolak
kepulauan.
Proses
ini
semenanjung. Terdapat tiga
ke rantau ini serta memberikan kesan ke atas
Tenggara sehingga
orang-orang
nama
Melayu Deutro,
(Bellwood, 1985). Masyarakat
datang
Asia
kesatuan
seperti
17).
negara terse but
berulang-ulang terutarnanya
berasal
masalah
1995:
adalah dari rumpun Austronesia. Mereka
utama iaitu
ke kawasan
kebudayaan masyarakat dipercayai
yang membentuk
pula
sekitar 2500 dan 1500 S.M
penduduk
telah
kerajaan
Indonesia
diperluan
Penduduk asal di Asia melalui dua
banyak
Balkan. Kesatuan Burma ditubuhkan berasaskan
wilayah
persamaan
mereka.
ke kawasan
dominan
mempunyai
negara yang
dengan
secara
Tenggara lebih cenderung
Asia
migrasi penduduk
berlaku di
Tenggara
Agama Hindu masih diamalkan
Negara-negara
yang rapat
di Asia
tinggal
hari ini.
Golongan Annamites,
merangkumi Kwangsi, Kwangtung
ke selatan di
Champa
dan
sepanjang pantai menolak
yang
dan delta
Indochina. Mereka
oang-orang
Khemer
ke
14
pedalaman
sehingga
sebelah
barat.
Mereka
ke Cochin China.
seterusnya memperluaskan kependudukannya
Orang-orang Thai-Shan-Lao pula bergerak
ke lembah
Menam, Mekong dan Salween dari wilayah asal mereka di Nan Chao iaitu dataran
tinggi Kwangtung-Yunan. dan Laos dan
Mereka telah
berhijrah ke
ke lembah
selatan Burma. dan
Kemboja
Asia
dan
Irawaddy
orang-orang Tibeto-Burman.
mengusir
Di Barat
pula
orang-orang
orang-orang Burma telah
Pyrus
yang
juga merupakan
antara Siam dan
sejarah
yang
Mon di
Burma, Kemboja dan Vietnam, Siam
panjang sebelum kedatangan kuasa Barat
ke
Tenggara (Abu Talib, 1980).
Kedatangan rantau ini
orang-orang
mempengaruhi
Angkor. Kerajaan dan
India, Arab dan Eropah yang menyebarkan kebudayaan ke
menyumbang kepada kewujudan pelbagai
India telah
lain
negara-negara
pula seperti
sahaja yang
membawa
paling
ketara ialah
masyarakat India
Mon dan Burman,
Fun an,
Aspek
sosial yang
yang yang
dan
kepada penyebaran ajaran
terdapat
di
India ini bukan
senibina. Contoh
Angkor, Kemboja,
berkembang akibat daripada pengaruh
ini ialah
Sanskrit, pengamalan konsep kinship, undang-undang
berpusat mirip
yang
Champa
Sriwijaya, Sailendra, Singasari
Tenggara. Perkembangan pengaruh
pembinaan Kuil seperti
penggunaan bahasa
pemerintahan
seperti kerajaan
budaya. Kebudayaan
perubahan kepada aspek kemasyarakatan juga
Borobudur di Jawa.
perluasan
kaum dan
ini telah memberi kesan
Majapahit. Kebudayaan
Buddha Bhramanism di Asia
dan
di timur Burma
Seterusnya mereka telah menguasai orang-orang
Pertelingkahan
adalah satu
tinggi
orang-orang Mon dan Khemer di Lembah Menam.
mengalahkan
Akhimya mereka menubuhkan kerajaan Siam.
berhijrah
dataran
di
sesetengah
istana.
Konsep hiraki politik dalam
sistem kasta turut diamalkan oleh
masyarakat
di Asia
15
Tenggara sehingga membawa kepada pembentukan pelbagai golongan oleh
golongan bangsawan.
Berbanding dengan pengaruh India, pengaruh politik dari
dan
Sementara
perdagangan.
segi pengaruhnya. Hubungan
telah bermula dan
yang diketuai
tributary. Negara-negara China
Maharaja
bagi
antara
kerajaan
Sebagai
bawah
pengaruhnya daripada
Selain
daripada bersifat tributari, Kerajaan
hubungan
Negara
dalam bentuk
dari Asia Tenggara orang-orang
Cina
secara
sehingga yang
serius.
ketara di Tonkin,
jangkamasa
yang
lni adalah kesan
berusaha
ke
tinggal di
Tenggara
menghantar ufti kepada
di bawah ketuanan
bemaung
melindungi
Maharaja
negara-negara yang tunduk di
kuasa-kuasa lain.
China lebih
cenderung untuk mengadakan
India, Timur Tengah, dan Eropah. Kebanyakan di
sini.
Penglibatan
Asia
Tenggara merupakan saudagar
Mereka tidak melibatkan mereka
secara
panjang sehingga masyarakat daripada pengaruh bahasa,
ke Annam dan
langsung
orang-orang Cina memerintah
apabila
oleh orang-orang Annamites.
sehingga
ancaman
Asia
perluasan pengaruh perdagangan dengan kerajaan-kerajaan
menjalankan perdagangan tempatan
China akan
kerajaan
ini adalah berbentuk naungan
di rantau ini dikehendaki
China.
kepada aspek
kebudayaan agak kurang
China dan
lagi. Hubungan
membuktikan mereka
balasan
dan
aspek keagamaan
abad ke-2 Masehi
sejak
China lebih tertumpu
ApabiJa
dalam
diri
di dalam secara
politik
politik hanya
langsung untuk
di sini telah "dichinakan"
agama dan
yang
(Sinicized).
kebudayaan yang diamalkan
orang-orang Annamites telah di tolak ke selatan
kemudiannya
memperluaskan pengaruhnya
ke Kochin
China, Maharaja China telah
ke arah selatan negaranya.
16
