แนวทางการรักษา severe sepsis และ septic shock
แผนกอายุรศาสตร์ โรงพยาบาลเลิดสิ น กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุ ข
แนวทางการรักษา severe sepsis และ septic shock บทนํา ÁºÉ°µ´» ´ Septic shock เป็ นภµª ³ ª · §¸É¤¸ªµ¤ µÎ ´ Á¡ ¦ µ³ ¤¸° ´ ¦ µµ¥ ¼Â¨ ³ ¤¸ ° » ´ ·µ¦ r ¼¥· Á¡ ¦ µ³ ´» ´ ¤¸ ¼onª ¥¨ »n¤ Á ¸É¥Á¡ ·É¤
ʹ Án ¼onª ¥¸ÉŦo´¥µ ÉÄæ ¡ ¥µµ¨ Á¨ · · ´ nµÇ £¼¤·»¤o ¼onª ¥¸É¤¸ invasive devices ¼onª ¥¸É¤¸° µ¥»¥ º ¥µª
ʹµÃ¦ nµÇ ¨ ° µ¦ ¸É¤¸Áʺ° æ ¨ »n¤ ʺ° ¥µÁ¡ ·É¤
ʹµµ¦ Ä¥oµ·¸ª³ ·° ° §Í·ªµoÁȵΪ ¤µÃ¥¦ µ«µµ¦ ª»¤ Á®»¸É° ´ ¦ µµ¥Ä£µª ³ Septic shock ¥´¼°¥¼ Än´» ´ ¹Â¤ o³ ¤¸ª ª· ´ µµ¦ ȵ¤ ɹ¨ µ¦ ¦ ´¬µ n ´ µ¦ ¸É¸¤ ¡ ¥r¨ ³ ¡ ¥µµ¨ ª¦ ¤¸ªµ¤Á
µoÄจในพยาธิ สรี รวิทยาของโรค การดําเนิ น ³¸®¦ º° Ťn
ʹ° ¥¼ æ ª µµ¦ ¦ ´¬µ ¨ ° µ¦ ¦ ³ Á¤·Â¨ ³ Á oµ¦ ³ ª ´ ¨
° µ¦ ¦ ´¬µ ɹµ®ª ´ ª µn³µÎÄ®o ¼onª ¥ Septic shock ¤¸° ´ ¦ µ¦ µ¥¸É¨¨ Åo คําจํากัดความ Systemic Inflammatory Response Syndrome ( SIRS) ÁÈ£µª ³ ¸É ¼onª ¥¤¸µ¦ ° ´ Á ¡ ¦ n¦³ µ¥ª´ÉÅĦnµµ¥ Ã¥¤¸ µÁ®»µµ¦ ·Áʺ° ®¦ º° ¤¸ inflammatory stimuli ° ºÉÇÁn ´ ° n° ° ´ Á µ¦ µÁ È ¦ »Â¦ burns ¨ ³ ° ºÉÇ ในการวินิจฉัยภาวะ SIRS ¼onª ¥³°o ¤¸° µµ¦ µ¨ ·· ´ n° Åʸ° ¥nµ°o ¥ 2 ข้อ: 1. 2. 3. 4.
อุณหภูมิกายมากกว่า 38.0˚ C หรื อ น้อยกว่า 36.0◦ C อัตราเต้นของหัวใจมากกว่า 90 ¦Ê´/ นาที อัตราการหายใจมากกว่า 20 ¦Ê´/นาที หรื อ PaCO2 น้อยกว่า 32 มม.ปรอท เม็ดเลือดขาวมากกว่า 12,000 เซลล์/ลบ.มม. หรื อ น้อยกว่า 4,000 เซลล์/ลบ.มม.หรื อมีเม็ด เลือดขาวชนิด band form มากกว่า 10% µ¦ ª · ·¥´ åİo µµ¦ µ¨ ··Ê¸ÄÅoÁo¡ µ³ ¼onª ¥Ä¼o®nÁnµÊ ´ Ťn µ¤µ¦ µÎ ¤µÄÄo ¼onª ¥ เด็ก Sepsis ´ Á¡ µ³ Ĩ »n¤ ¸É¤¸µ¦ ·Áʺ° ÁÈ µÁ®» ÁÈ nª ®É¹
° £µª ³ SIRS º° µÎ
Severe sepsis เป็ นภาวะ sepsis ¸É¤¸° ª ¥´ ª ³ nµÇµÎµ · ¦ ·( organ dysfunction ) ¤¸Á¨ º° ÅÁ¨Ê¸¥°ª ¥´ ª ³ ต่างๆลดลง ( hypoperfusion ) ®¦ º° ¤¸ªµ¤ ´ è ®·ÉµÎ ( hypotension ) อาจพบลักษณะทางคลินิกเช่น lactic acidosis ´ µª ³ ° ° °o ¥ ®¦ º° ¤¸¦ ³ ´ ªµ¤¦ ¼o¹ª´ Á¨ ¸É¥Â¨ ÁÈ o Septic shock เป็ นภาวะ sepsis ¸É ¼onª ¥¥´¤¸ªµ¤ ´ è ®·ÉµÎ¤ Åo¦o´µ¦ ¦ ´¬µªo¥ µ¦ ʵΠ¡ ° Á¡ ¸¥Â¨ ªo ¨ ³ ¥´¤¸®¨ ´ µ¸Énʸª µn¤¸Á¨ º° ÅÁ¨Ê¸¥°ª ¥´ ª ³ nµÇ¨ ¨ ( hypoperfusion ) เช่น lactic acidosis ´ µª ³ ° ° °o ¥ ®¦ º° ¤¸¦ ³ ´ ªµ¤¦ ¼o¹ª´ Á¨ ¸É¥Âปลง ¼onª ¥¸ÉŦo´¥µ¦³ » o ®´ª Ĩ ³ ¥µ¸®¨ ° Á¨ º° ° µ¤¸ªµ¤ ´ Á¨ º° ÁȦ ·
³ ¸É¤¸hypoperfusion พยาธิกาํ เนิดและพยาธิสรี รวิทยา Á¦·É¤ o µµ¦ ·Áʺ° ®¦ º° inflammatory foci Ħnµµ¥ ¼onª ¥ ɹ³¤¸µ¦ ®¨ ´É µ¦ endotoxin , exotoxin , peptidoglycans ¨ ³ ° ºÉÇ µÎÄ®o¤ ¸µ¦ ¦³ » o host defense system ¸É µÎ ´ º° monocyte , neutrophil และ endothelial cell Ä®o®¨ ´É mediator nµÇ ¸É µÎ ´ º° tumor necrosis factor (TNF), IL-1 µ
°o ¤¼¨Ä´» ´ ÁºÉ°ª µn TNF, IL-1 ³Å¦³ » o µ¦ ¦ oµÂ¨ ³ µ¦ ®¨ ´É cytokineต่างๆ เช่น TNF, IL-1, IL-2 ¨ ³ ° ºÉÇ ¦³ » o complement pathway, coagulation system,platlet activating factors ¨ ³ ° ºÉÇ ส่ งผลให้มี inflammatory response ª´ÉÇÅĦnµµ¥ Systemic inflammation ¨ ³ ªµ¤ · ¦ ·¸ÉÁ·
ʹʸ¤ ¸¨ n° µ¦ µÎµ
องเซลล์ต่างๆ ทําให้ ° ª ¥´ ª ³ nµÇµÎ®µo¸ÉÁ ¸¥Å nª µ¦ Á ºÉ° ¤®µo¸É
° ¦³ Å®¨ Áª ¥¸ Á¨ º° Á·µªµ¤ · ¦ ·Ê ´ Ân ระดับเซลล์ microcirculation เช่น vasoconstriction, vasodilatation และ vascular leakage และ myocardial depression ส่ งผลโดยภาพรวมให้มีความผิดปรกติหรื อเกิดภาวะช็อค ความผิดปรกติของการไหลเวียนเลือดในระดับจุลภาค ในภาวะ septic shock มีความสําคัญคือ ´ µ¦ Ä Â¦ µoµ
° ®¨ ° Á¨ º° nª ¨ µ¥ÉµÎ¦ nª ¤ ooxygen ¨ ³ µ¦ ° µ®µ¦ ° ºÉÇ
° Á¨ ¨ ¨r ¨ µ¦ ¸ÉÁ¨ ¨ r nµÇÄ°o ° ·Á¨ ¨ Ê ´ ´ÁÅ oµµ¦ ¡ mixed venous oxygen saturation(SvO2)สู งหรื อ oxygen extraction ratio ɵÎÄ ¼onª ¥µ¦µ¥
ในแง่ของ red blood cells มีการศึกษาพบว่า red blood cells deformability จะลดลงจากภาวะ acidosis , mediators ต่างๆและจาก white cell ส่ งผลให้เม็ดเลือดแดงไหลผ่านห¨ ° Á¨ º° ° ¥¨ µÎµ
ʹ อาจอุดตันในหลอดเลือดฝอย หรื อเกิด arteriovenous shunting ¨ ¸Éµ¤¤µº° Áʺ° Á¥ºÉ°³Å°o ° ·Á¨ ³ สารอาหารลดลง หรื ออาจเกิด hemolysis ส่ วน white blood cell จะไหลเวียนใน microcirculation ของ ´ª r ¨ ° ¸ÉŦo´ endotoxin จะไม่สะดวกเพราะ cell จะเกาะติดกับ endothelium ¨ ³ ¤¸µ¦ ®¨ ´É enzyme ´
° ®¨ ° Á¨ º° ¨ ³ ¨ µ¤¤µº° µ¦ ° »Ê permeability ³Á¡ ·É¤
ʹ ภาวะ disseminated intravascular coagulation ɹÁ·µµ¦ ¦³ » o coagulation cascade ส่ งผลโดยรวมเกิดภาวะ microthombosis ร่ วมกับการมี deposition ของ fibrin ทําให้การไหลเวียนเลือดใน microcirculation ลดลงและทําให้เกิด multiorgan failure ตามมา ส่ วนพยาธิ สภาพของ endothelium Ê ´ พบว่า microvascular permeability Á¡ ·É¤
ʹ n¨ Ä®o¤ ¸µ¦ Á ¸¥ µ¦ ʵΠĮ¨ ° Á¨ º° ¨ ³ µ¦ ª ¤ÊµÎ µ¤ อวัยวะต่างๆเช่น ปอด Å ª· ® ´ ¨ ³ ¨ µo¤Áʺ° ®´ª Ĩ ³ ¤° ° µÊ¸¥ ´ ¡ ®¨ ´ µ
° arteriolar vasoconstriction และ vasodilation Ĩ µo¤Áʺ° ¨ µ¥Â¨ ³ Ä° ª ¥´ ª ³ ° ºÉÇ° ¸ªo¥ การวินิจฉัย การวินิจฉัยว่าผูป้ ่ วยมีภาวะ Severe sepsis และ Septic shock อาศัยอาการและอาการแสดงของ ´ ®¨ ภาวะ Shock และหลักฐานของ SIRS ¦ nª ¤ ´ µ
° µ¦ ·Áʺ° Ħnµµ¥ การรักษา หลักการรักษาประกอบด้วยส่ วนสําคัญ 3 อย่าง คือ: 1. µ¦ µÎ ´ Áʺ° ¨ ³ ®¨ n·Áʺ° 2. ให้ Intensive life support 3. µ¦ Ä®oµ¦ ¦ ´¬µ° ºÉÇ É¹nª¥µÎÄ®o¨ µ¦ ¦ ´¬µ Septic shock ¸
ʹ 1) µ¦ Ä®o¥ µ·¸ª³ ¨ ³ µ¦ µÎ´Â®¨ n·ÁºÊ° ควรให้ยาปฏิชีวนะทางเส้นเลือดทันทีภายใน 4 ª´É䮨 ´ µÅÁoȪ´ ° ¥nµÁ¨ º° body fliud หรื อ exudate ¸É ´¥ª µnÁÈ®¨ n·Áʺ° Ä ¼onª ¥ Septic shock การเก็บตัวอย่าง hemoculture ควรเจาะ เลือดอย่างน้อยจาก 2 แหล่ง
µ¦ Ä®o¥µ·¸ª³ ¸ÉÁ®¤µ³ ¤° ¥nµ¦ª Á¦ÈªÄ¦ ³ ¥³ ¦
° Septic schock จะทําให้อตั รารอด Á¡ ¤·É
ʹ µ¦ ¦ µ
°o ¤¼¨
° ¼onª ¥° ¥nµ¨³ Á° ¸¥¦ª ¤Ê ´ ®¨ n·Áʺ° ¨ ³ µ¦ ¦ª ¥o°¤ª´ ° ¥nµnµÇ µ ผูป้ ่ วย ( เช่น gram’s stain, AFB ) ³µÎÄ®oµ¦ ´ ·Äµ¦ Ä®o¥µnµ¥
ʹ ¥µ¸ÉÄ®oÄnªÂ¦ ³°o ¦° ¨ »¤ Áʺ° ¸ÉÁÈÅÅÄo
³ Ê ´ Ç Án Áȵ¦ ·Áʺ° ° æ ¡ ¥µµ¨ ®¦ º° Äæ ¡ ¥µµ¨ ®¦ º° Ä ¼onª ¥¸É¤¸£ µª ³ febrile neutropenia ÁÈ o ¨ ³ Á¤ºÉ°¨ µ¦ Á¡ µ³ Áʺ° nµÇ¨ ´ ¤µÂ¨ ªoª¦ รับยาให้เป็ น ·¸ÉµÎÁ¡ µ³ n° Áʺ° Ê ´ Ç µ¦ µÎ ´ ®¨ n·Áʺ° Áȵ¦ ¨ £µª ³ ° ´ Á ¨ ³ £µª ³ SIRS ได้อย่างดี โดยหลักการสําคัญใน µ¦ ʸº° 1. การ drain ออกของ infected fluid collection 2. การ debridement Ħ µ¥¸É¤¸ infected solid tissue ´ 3. การกําจัดแหล่งติÁʺ° ¸ÉÁ¸É¥ª medical device ( อุปกรณ์การแพทย์) เช่น สายสวนหลอด เลือดดําส่ วนกลาง ( central venous catheter) ÁÈ o ¨ ³ µ¦ Á° µ ·É¨ ¨ ° ¤° ° 4. µ¦ µn ´ ®¦ º° µ¦ ¦ ´¬µªµ¤ · ¦ ·µµ¥£µ¡ Án£µª ³ ·Áʺ°
° ¨·Ê®´ª ĸɤ¸° µµ¦ รุ นแรง เป็ นต้น 2) Intensive life support ประกอบไปด้วย 2.1 µ¦ Ä®o µ¦ ʵΠ( Fluid therapy) 2.2 การใช้ vasopressure และ inotrope 2.3 การใช้ hemodynamic monitoring 2.4 การให้ renal support 2.5 การให้ pulmonary support 2.1 µ¦ Ä®o µ¦ Îʵ ( Fluid therapy ) ª¦ Á¦·É¤ Ä®o µ¦ ʵΠÁÈ° ´ ´ ¦ Ã¥Á¦Èª ·
° µ¦ ÊµÎ Ê ´ Ä®oÁÈ crystalloid คือ normal saline solution หรื อ lactated’s ringer solution (LRS) ในอัตราเร็ ว 500-1,000 ml ในเวลา 15 – 60 นาที ¨ ªoÂn £µ¡
° ¼onª ¥Â¨ ³ æ µ¦³ ®´ª Ä®¦ º° Å®¨ Áª ¥¸ Á¨ º° ¸É¤¸° ¥¼ Án·¤ ¨ ³ µÎµ¦ ¦ ³ Á¤· intravascular volume
Ħ¸¸ÉŤnÂnĪµn ¼onª ¥Å¦o´ µ¦ ʵΠÁ¡ ¸¥¡ ° ®¦ º° Ťn ¨ ³ Ä ¼onª ¥¸É¤¸Ã¦ ¡ Ê º µÁ·¤ ¸É ทําให้ venous pressure ¼®¦ º° µÎÄ®oµÎµ
° ®´ª Ä¡ ¦ n° Án ¼onª ¥¤¸Ã¦ ° Á¦Êº° ¦ ´ æ ®´ª Ä ให้พิจารณาใส่ central venous catheter (CVP) Á¡ ºÉ°ª ´ CVP หรื อ Pulmonary artery catheter Á¡ ºÉ°ª ´ PCWP และทํา fluid challenge สรุ ปได้ดงั ตาราง แนวทางการทํา fluid challenge Guided by
CVP
PCWP
( cmH20 )
( mmHg )
<8
< 10
200 ml/ 10 min
< 12
< 14
100 ml /10 min
12
14
50 ml/ 10 min
During infusion
5
7
Stop
After 10 min
2
3
Continue
Start
After waiting 10 min
Infusion
2 5
3 7
Wait 10 min
5
7
Stop
Still 2
Still 3
Stop
2
3
Repeat
2.2 การใช้ vasopressure และ inotrope 2.2.1Vasopressure therapy Ħ¸¸É¦ª ¡ ª µn¦·¤ µ µ¦ ʵΠĮ¨ ° Á¨ º°
° ¼onª ¥Á¡ ¸¥¡ ° ¨ ªo Ân ¼onª ¥¥´°¥¼ Än £µª ³ È° ª¦ Á¦·É¤ Ä®o¥µ¦³ » o ®´ª ÄÃ¥ ´ ·Äµ¦ Ä¥oµµ¤ hemodynamic profile ¨ ³ §Í· ของยา Dopamine: 1-5 มคก./กก./นาที (
µÉµÎ) ³° ° §Í·ÁÈ inotropic Á¡ ·É¤ªµ¤ ´ Á¨ º° ɹ°µ ¦ ´
ʹ¹ 20 มคก./กก./µ¸
µ¸É¼Ê¸¥µ¤¸§ Í·®®¨ ° Á¨ º° และทําให้หวั ใจเต้นเร็ ว อาจทําให้หวั ใจเต้นผิดจังหวะได้ : การใช้ dopamine Ä
µÉµÎÇ Á¡ ºÉ°®ª ´ ¨ Á¡ ·É¤ renal blood flow ในปั จจุบนั ไม่แนะนํา ÁºÉ°µÅ¤nÅ o µÎÄ®o¤ ¸ renal perfusion ¤µ
ʹ Norepinephrine: ¤¸¦ ³ ··£ µ¡ ¼Äµ¦ Á¡ ·É¤ªµ¤ ´ è ®· ¨ ³ Ťn¨ splanchnic blood flow มากนัก และเกิด tachycardia น้อยกว่า dopamine 2.2.2 Inotropic therapy Dobutaminne : ¡ ·µ¦ µÄÄo ¼onª ¥¸É¤¸ cardiac output ɵΠɹŦo´ µ¦ ʵΠ° ¥nµÁ¡ ¸¥¡ ° ¨ ªo ¨ ³ ´ ¥µÄ¨ »n¤ µo¤¸ªµ¤ ´ è ®·ÉµÎ¦ nª ¤ªo¥ª¦ Ħonª ¤ vasopressure
ตาราง Inotrope และ Vasopressure ใช้ ใน septic shock Drug
Dose
Cardiac
(µg/kg/min
Stimulation
or µg/min*) Dopamine
Vasoconstriction Vasodilatation Dopaminergic (β2)
(β1)
1-10
++
+
++
+++
10-20
+++
+++
+
0
Norepinephrine
2-10*
+++
++++
0
0
Epinephrine
1-8*
++++
++++
0
0
Dobutamine
1-10
++++
+
0
0
2.3 การใช้ Hemodynamic monitoring ควร resuscitrate ผูป้ ่ วย septic shock Ä®oÅÁooµ®¤µ¥ ´ n° Åʸ £µ¥ÄÁª ¨ µ 6 ª´Éä µ¤®¨ ´ ของ Early goal-directed therapy ɹ³ µÎ Ä®oµÎ hemodynamic monitoring ´ n° Åʸ: 2.3.1 Central venous pressure ระหว่าง 8-12 mmHg Ä ¼onª ¥¸É®µ¥ÄÁ° Å o ¨ ³ ¦ ³ ®ª µn 12-15 mmHg Ä ¼onª ¥¸ÉÄ nÁ¦ºÉ° nª¥®µ¥Ä 2.3.2 Mean arterial pressure ( MAP) ให้มีค่ามากกว่าหรื อเท่ากับ 65 mmHg 2.3.3 Urine output > 0.5 ml/kg/hr 2.3.4 Central venous หรื อ mixed venous oxygen saturation (ScvO2 หรื อ SvO2) ¸É¤µªµn®¦ º° เท่ากับ 70% (ScvO2) หรื อ 65% (SvO2)
2.4 การให้ renal support n µ° µ¤¸£ µª ³ Ūµ¥Á¸¥¡ ¨ ´ ผู ้ nª ¥¸ÉÈ°° ¥¼ ´ £µª ³ ʸ¦ nª ¤ hypercatabolic state จาก septic shock µÎÄ®o¤ ¸
° Á ¸¥ ´É¤µÂ¨ ³ Á¦Èª ª¦ ÂÅo
£µª ³ È°Ã¥Á¦Èª optimized volume status และติดตามว่า ¼onª ¥¤¸
°o nʸĵ¦ µÎ renal replacement therapy หรื อไม่ 2.5 การให้ pulmonary support การช่วยหายใจผู ้ nª ¥¸É¤¸ Acute lung injury หรื อ Acute respiratory distress syndrome จาก ภาวะ Septic shock Ä®oÁ¦·É¤ µ low tidal volume 6 ml/kg of predicted body weight และรักษาระดับ Plateau pressure ให้นอ้ ยกว่า 30 cmH20 µ¦Ê´°µµÎÁÈÄ®o ¼onª ¥¤¸ hypercapnea Á¡ ºÉ°Åม่ให้ Plateau pressure ´ £µª ³ สู งเกินไป ( Permissive hypercapnea ) , ใช้ PEEP ( Positive end expiratory pressure) Á¡ ºÉ°o° ° ¢ ¨ ³ ¦ ´Ê ´ nµµ¤ªµ¤¦ »Â¦
° µ¦
µ oxygen โดยดูจากค่า Fi02 Ventilator management
Assist control mode - volume ventilation Reduced tidal volume to 6 mL/kg predicted body weight Keep Ppla < 30 cm H20 Maintain Sao2/Spo2 88-95% Anticipated PEEP setting at varius Fi02 requirements Fi02 0.3 0.4 0.4 0.5 0.5 0.6 0.7 0.7 0.7 0.8 0.9 0.9 0.9 1.0 PEEP 5 5 8 8 10 10 10 12 14 14 14 16 18 20-24 Predicted Body Weight Calculation Male : 50 + 2.3(height (inches) – 60) or 50 + 0.91(height(cm) – 152.4) Female : 45.5 + 2.3(height (inches) – 60) or 45.5 + 0.91(height(cm) – 152.4)
ผู ้ nª ¥¸ÉÄÁo¦ºÉ° nª¥®µ¥Ä ª¦ ´ Ä®o° ¥¼ Ännµ semirecumbent Ä®o« ¦ ¸¬ ³ ¼µ¡ Ê º Á¸¥ 45 ´ µ¦ Á· ° «µ Á¡ ºÉ°o° ventilator-associated pneumonia µ¦ Á° µÁ¦ºÉ° nª¥®µ¥Ä°° µ ¼onª ¥ ª¦ ¦³ µÎĦ¸¸É ¼onª ¥ µ¤µ¦ ®µ¥ÄÅÁo° ´ ( spontaneous breathing trial ได้แก่ ใช้ pressure support ɵΠ» ¦ nª ¤ PEEP 5 cmH20 หรื อ ใช้ T-piece) °o ¤¸
°o nʸ ´ n° Åʸ: 1. มีความรู ้สึกตัวดี 2. สันญาณชีพในเกณฑ์ปกติ ( ไม่ได้ใช้ยา vasopressur ) 3. ไม่มีภาวะ serious Á¡ ·É¤Á·¤ 4. ใช้ ventilation และ end-expiratory pressure
µÉµÎ 5. มีความต้องการของ Fi02 Ħ·¤ µ¸ÉÁ¨ ¸É¥ÅÄ o mask หรื อ nasal cannula ได้อย่าง ปลอดภัย
Use of spontaneous breathing trail in weaning ARDS patients Original illness resolving : no new illness Off vasopressure and sedative , Cough durning suctioning PaO2/FiO2 >200 mm Hg , PEEP < 5 cm H2O Minute ventilation < 15 L/min , F/Tv ratio < 105 durning 2-min spontaneous breathing trial Spontaneous breathing trial ( 30-120 min) ( include: T-piece , continuous positive airway pressure 5 cm H2O ,or low-level ( 5-10cm H2O ) pressure support ventilation ) Respiratory rate > 35/min , Oxygen saturation < 90 Pluse > 140 /min or change > 20 % , SBP > 180 mm Hg or < 90 mm Hg Agitation, diaphoresis , or anxiety F/Tv ratio > 105 No
Yes
Cough adequate to clear secretions Able to protect airway Yes
Extubate
No
Return to maintenance MV
3) µ¦ Ä®oµ¦ ¦ ´¬µ° ºÉÇ 3.1 Steroid ÄÄo ¼onª ¥¸É¤¸£ µª ³ refractory septic shock ( ให้ adequate intravascular volume และ vasopressure ¨ ªoªµ¤ ´ è ®·Å¤n¸
ʹ) และสงสัยว่ามีภาวะ adrenal insufficiencyÄ
³ ¸É¤¸ septic shock สามารถให้ hydrocortisone 200-300 mg/day แบ่งให้วนั ละ 3-4 ¦Ê´ ÁÈÁª ¨ µ 7 วัน ( ขนาดของ hydrocortisone ไม่ควรเกินวันละ 300 mg/day ) และควรทํา ACTH stimulation test n° Á ¤° Ä µ¸É¸É ทําได้ หากไม่สามารถทําได้ให้เจาะ serum cortisol ก่อนให้ hydrocortisone สรุ ปในภาวะ Severe sepsis และ Septic shock การวินิจฉัย adrenal insufficiency ª¦ ÄÁo r ´ n° Åʸ: - ระดับ baseline cortisol ɵΪµn 10 µg/dl - หรื อระดับ cortisol Á¡ ¤·É
ʹ°o ¥ªµn 9 µg/dl หลังฉี ดกระตุน้ ด้วย cosyntropin - หรื อถ้ามีการวัดระดับ free cortisol Å o nµÉµÎªµn 2 µg/dl และไม่ควรวินิจฉัย adrenal insufficiency Á¤ºÉ°¦ ³ ´ cortisol ได้สูงกว่า 44 µg/dl หรื อระดับ Cortisol Á¡ ·É¤ ¼ªµn 16.8 µg/dl หลังฉี ดกระตุน้ ด้วย cosyntropin 3.2 Glucose control ª¦ ª»¤ ¦ ³ ´ ʵΠµ¨ Ä®o°o ¥ªµn 150 mg/dl การใช้ insulin ª»¤ ʵΠµ¨ ° ¥nµÁ¦n¦´Ê¸ ° µnª¥ ¼onª ¥ª · §Ã¥¨ Ũ ¸ÉŤn ´ Á Ân¨ Ũ ¸É°µÁÈÅÅ o º° µ¦ µÎÄ®oʵΠµ¨ ɵΨ ,µ¦ Á¡ ·É¤ ของระดับ insulin ผลคือ ทําให้เกิด anti-inflammation เกิดการปกป้ อง endothelium และปกป้ อง mitochondria 3.3 Blood product administration พิจารณาให้ red blood cell transfusion Á¡ ºÉ°Á¡ ·É¤oxygen delivery Ä ¼onª ¥¸É¤¸hematocrit < 30% ,ไม่แนะนําให้ใช้ erythropoietin รักษาภาวะซี ดในผูป้ ่ วย severe sepsis 3.4 Bicarbonate therapy พิจารณาให้ bicarbonate therapy Ä ¼onª ¥¸É¤¸ severe metabolic acidosis จาก septic shock ɹ มี arterial PH < 7.15
3.5 Recombinant human activated ptotein C ( rhAPC ) µ¤µ¦ ¨ ° ´ ¦ µµ¥Ä ¼onª ¥¸É¤¸ severe sepsis แต่อย่างไรก็ดีการใช้ rhAPC อาจทําให้เกิด Á¨ º° ° ° · ¦ · ÁºÉ°µ¤¸¦ µµ ¼¤µÂ¨ ³ ° µ¤¸£ µª ³ ¦ °o Å o ´ Ê ´ ª¦ °o ¡ ·µ¦ µ
°o ¤¼¨ ให้แน่ชดั และติดตามผลการศึกษาต่อไปในระยะยาว
มาตรฐานการดูแลผู้ป่วย Septic shock ·É¸Éª¦ µÎÄ®oÅ£o µ¥ÄÁª ¨ µ 6 ª´Éä¦ 1. ให้การวินิจฉัย ( presumptive diagnosis) ภายในเวลา 1 ª´Éä 2. ผูป้ ่ วยควรได้รับ Antibiotic ภายในเวลา 4 ª´Éä ®¨ ´ Ŧo´µ¦ ª · ·¥´ ª µnÁÈ sepsis 3. ควรได้รับการ Resuscitrate ªo¥ µ¦ ʵΠ° ¥nµÁ®¤µ³ ¤ 4. Å¥oµ¸®¨ ° Á¨ º° Ħ¸¸É MAP < 65 mmHg ¦ ³ ®ª µnµ¦ Ä®o µ¦ ʵΠ¨ ³ ®¨ ´ Ä®o µ¦ ʵΠÁ¡ ¸¥¡ ° แล้ว 5. มีการวัด CVP 6. ควรได้รับยากระตุน้ หัวใจและหรื อ PRC ถ้า Central venous oxygen saturation < 70% Ê ´ ¸ÉÄ®o µ¦ ʵΠ¦³ ´É CVP > 8 mm Hg 7. Ħ ³ ®ª µn¸É ¼onª ¥¥´µÎÁÈŦo´¥µ¸®¨ ° Á¨ º° ° ¥nµn° ÁºÉ° ª¦ Ŧo´ Steroids ·É¸Éª¦ µÎÅ£o µ¥Ä 24 ª´Éä¦ 1. ª»¤ ¦ ³ ´ ʵΠµ¨ Ä®oɵΪµn 150 mg/dl 2. Ħ¸¸ÉÄÁo¦ºÉ° ®µ¥ÄÄ ¼onª ¥ Acute lung injury และ ARDS ควรปรับ tidal volume 6 ml/Kg และ plateau pressure ให้นอ้ ยกว่า 30 cmH2O
Clinical practice guideline for Severe sepsis and Septic shock Ä®oµ¦ ¦ ³ »Â¨ ³ ª · ·¥´ Ê ´ Ân¦³ ¥³ ¦ ( Early Recognition )
Criteria ของ SIRS มากกว่าหรื อเท่ากับ 2
°o ´ n° Åʸ Temp > 38.0 °C หรื อ < 36.0° C Heart Rate > 90 bpm
No
ประÁ¤·®µ µÁ®»° ºÉÇ
Resp. Rate > 20 bpm หรื อมี PaCO2 < 32 mmHg WBC > 12,000 หรื อ < 4,000 หรื อมี Bandform ของ Neutrophil มากกว่า 10%
Yes ´¥ ª nµ¤ ¸µ¦ ·ÁºÊ°
No
¦ ³ Á¤·®µ µÁ®»° ºÉÇ
H/C 2 specimen , Plasma glucose, Bun/Cr , E’lyte, LFT, CBC n¸É ¥´ ª µn¤¸µ¦ ·Áʺ° ส่งทํา Imaging และเก็บ Specimen nÁ¡ µ³ Áʺ° µÂ®¨
Sepsis with hypotension or sign of hypoperfusion -SBP < 90 mm Hg
- Change in mental status
-MAP < 65 mm Hg
- Decreased urine output
-Decreased SBP > 40 mm Hg
- Increased lactate
No
พิจารณาให้ยาปฏิชีวนะ
Yes -
Ä®o µ¦ ʵΠÁ¦·É¤ o 0.9% NSS 500-1000 ml in 30-60 min
¦ ³ Á¤·ÊµÎ ÁȦ ³ ¥³
( ลดอัตราลงในผูป้ ่ วยสูงอายุและโรคหัวใจ )
- พิจารณาให้ยาปฏิชีวนะ BP ถึงเป้ าหมายหรื อไม่: MAP > 65, SBP > 90 mmHg
Yes
BP ถึงเป้ าหมายหรื อไม่: MAP > 65, SBP > 90 mmHg
SBP = Systolic Blood Pressure
No
MAP = Mean Arterial Pressure [ MAP = ( SBP+DBP)/3 + DBP ]
Notify ¡ ¥rÁ¡ ºÉ°µÎ : Fluid challenge test ก่อนหรื อย้ายเข้า ICU และเข้าสู่ Early Goal Directed Therapy ( ภายใน 6 ชม.แรก )
EARLY GOAL DIRECTED THERAPY ( 0 - 6 ´ÉªÃ¤ ) A : พิจารณา Invasive hemodynamic monitoring เช่น CVP monitoring B : พิจารณาให้ Broad Spectrum Antibiotic ®¨ ´ Áµ³ Á¨ º° nÁ¡ µ³ Áʺ°
Fluid challenge test ต่อ โดยให้ Crystalloid (0.9%NSS CVP ทุก 30 min < 8 cmH2O
or Lactate Ringer ) 20-30 ml/kg หยดทางเส้นเลือดอัตรา เร็ ว free flow อาจใช้ Pressure bag nª¥Á¡ ·É¤° ´ ¦ µÁ¦Èª
°
8-12 cm H2O
µ¦ ʵΠ¨ ³ Ä®oʵΠŠo ¦ Ê ´¨ ³ 500 ml.ทุก 30 นาทีจนกว่าจะได้ CVP 8-12 cmH2O
MAP < 65 mmHg ( SBP < 90 mmHg)
Yes
ให้ยาหลอดเลือด Vasopressors ได้แก่
Norepinephrine หรื อ Dopamine MAP 65-90, SBP 90-140 No
Yes พิจารณาทํา echo Á¡ ºÉ°¦ ³ Á¤·LV function Ħ¸¸É··
Adequate perfusion
ให้ยากระตุน้ หัวใจ Dobutamine
Adequate perfusion
Yes
Yes
MAP 65-90, SBP 90-140
No
No
ให้กลับมาประเมิn° ¥Ç¨ ³ ¦ ´ µ¦ ʵΠRefractory septic shock ¨ ³ ¥µ¸®¨ ° Á¨ º° Á¡ ºÉ°¦ ³ ° Áoµ®¤µ¥
° - ให้ Vasopressure ª´ ¸É2 ( ให้เลือก
Resuscitation
Norepinephrine เป็ นลําดับแรกถ้ายังไม่ได้ใช้ ) - ให้ Epinephrine ทาง Second Venous line - ให้ Steroid ( Hydrocortisone )
- Fluid challenge ( µo¤¸
°onʸ) - Hct < 30 % ให้ PRC - Acidosis / Low SvO2 ให้ Dobutamine
การให้ ยา Empyrical treatment ในภาวะ sepsis จําแนกตามกลุ่มผู้ป่วย( Antibiogram ) 1) ¥µoµ»¨¸¡ ¦¸É´¬µo¼nª ¥° ° ´ Á »¤ Ä®oÄÁ°ºÊo嵤 ¨nม» ผู้ป่วย กลุ่มผู้ป่วย ¨n¤» ¸É1 ¼onª ¥° ¸ÉŤn¤ ¸Ã¦ ®´ª Ä®¦ º° æ °
ยาต้ านจุลชี พ Oral macrolide หรือ Oral doxycycline
¨ ³ Ťn¤ ¸´¥´ Á ¸É¥n° DRSP ®¦ º° ·Áʺ° กรัมลบ ¨n¤» ¸É2 ¼onª ¥° ¸É¤¸Ã¦ ®´ª Ä®¦ º° æ ° ¨ ³ ¤¸´¥´ Á ¸É¥n° DRSP ®¦ º° ·Áʺ° กรัมลบ
Oralβ – lactam ( high dose amoxicillin, amoxicillic/clavulanate,cefuroxime,cefpodoxime) ร่ วมกับ oral macrolide หรื อ doxycycline หรือ Oral antipneumococcal fluoroquinolone
¨n¤» ¸É3 ¼onª ¥¸É¦´¦ ´¬µª´ Ū Äoæ ¡ ¥µµ¨ Ân ไม่ได้อยูใ่ น ICU ¨ n¤» ¸É3.1 ไม่มีโรคหัวใจหรื อโรคปอดและไม่มี ´¥´ Á ¸É¥nอ DRSP ®¦ º° ·Áʺ° ¦´¤ ¨
Intravenous advance macrolide หรือ Intravenous antipneumococcal fluoroquinolone
¨ n¤» ¸É3.2 ¤¸Ã¦ ®´ª Ä®¦ º° æ ° ¨ ³ ¤¸´¥´ Á ¸É¥ Intravenous β -lactam ( ceftriaxone, cefotaxime, β -lactam, β -lactamase inhibitor, high dose ต่อ DRSP ®¦ º° ·Áʺ° ¦´¤ ¨ ampicillin) ร่ วมกับ macrolide หรื อ doxycycline หรือ Intravenous antipneumococcal fluoroquinolone
¨n¤» ¸É4 ¼onª ¥¸É¦´¬µª´ Ä ICU ¨ n¤» ¸É4.1 Ťn¤ ¸´¥´ Á ¸É¥n° µ¦ ·Áʺ°
Intravenous β -lactam ร่ วมกับ Intravenous advance macrolide หรือ
P.aeruginosa
Intravenous antipneumococcal fluoroquinolone
¨ n¤» ¸É4.2 ¤¸´¥´ Á ¸É¥n° µ¦ ·Áʺ° P.aeruginosa Antipseudomonal β –lactam ร่ วมกับ aminoglycoside หรื อ anti-pseudomonal quinolone
Note: Antipneumococcal fluoroquinolone ได้แก่ levofloxacin , gatifloxacin, and moxifloxacin : Andvanced generation macrolide ได้แก่ clarithromycin and azithromycin
´´¥Â¦ ¤¸É ¸ ¨ n° µ¦ ·ÁºÊ°µ·Á¡ ¤·É¤ µ
¹Ê 1. Drug resistant Streptococcus pneumonia ( DRSP) 1.1 Age > 65 years 1.2 Beta-lactam therapy within 3 months 1.3 Alcoholism , exposure to child in day care 1.4 Multiple medical comorbidities
2. Enteric gram –negatives 2.1 Underlying cardiopulmonary disease 2.2 Recent antibiotic therapy 2.3 Nursing home residence 2.4 Multiple medical comorbidities 3. Pseudomonas aeruginosa 3.1 Structural lung disease eg. Bronchiectasis 3.2 Broad-spectrum antibiotics for > 7 days within the past month 3.3 Corticosteroids therapy ( > 10 mg prednisolone )
3.4 Severe malnutrition
2) ¥µoµ»¨¸¡ ¦¸É´¬µo¼nª ¥° ° ´ Á Äæ ¡ ¥µµ¨ ¨ ³ ÄoÁ¦ºÉ°nª¥®µ¥ÄÄÁ°ºÊo จําแนกตามกลุ่มผู้ป่วย กลุ่มผู้ป่วย
ยาต้ านจุลชี พ
Early onset HAP/VAP , no specific risk factor Enteric gram negative ( nonpseudomonal )
Cephalosporin
Enterobactor spp.
Second generation or
Escherichia spp.
Nonpseudomonal third generation or
Klebsiella spp.
Beta-lactam/beta-lactamase inhibitor or
Proteus spp.
Fiuoroquinolones if allergic to penicillin
Serratia marcescens Haemophillus influenza Methicillin sensitive Staph. Aureus Late onset HAP/VAP As early onset plus Pseudomonas aeruginosa Acinetobactor baumannii
Aminoglycoside or antipseudomonal quinolone plus One of the followings: Antipseudomonal penicillin Ceftazidime Cefoperazone/beta-lactamase inhibitor Carbapenem groups
Methicillin resistant Staph. aureus
Vancomycin
3) ¥µoµ»¨¸¡ 宦 ´µ¦ ·ÁºÊ°ª· ®´ ®¦ º° soft tissue ( Abcess, Cellulitis and Erysipelas ) สงสั ย MSSA SSTI
สงสั ย MRSA SSTI
Oxacillin
1-2 gm IV q 6 hr
Vancomycin
30 mg/kg/day IV q 12 hr
Cefazolin
1 gm IV q 8 hr
Clindamycin
600 mg IV q 8 hr
Clindamycin 600 mg IV q 8 hr MSSA: methicilin-susceptible S.aureus, MRSA : methicilin-resistant S.aureus, SSTI : skin and soft-tissue infection
4) ยาต้ านจุลชีพสํ าหรับ necrotizing of the skin, fascia, and muscle First-line antimicrobial agent, by infection type
Adult dose
Mixed-infection Ampicillin-sulbactam or
1.5-3.0 gm q 6-8 h IV
Piperacillin-tazobactam plus
3.37 gm q 6-8 h IV
Clindamycin plus
600 mg q 8 h IV
Ciprofloxacin
400 mg q 12 h IV
Imipenem/cilastin
1 gm q 6-8 h IV
Meropenem
1 gm q 8 h IV
Cefotaxime plus
2 gm q 6 h IV
Metronidazole or
500 mg q 8 h IV
Clindamycin
600 mg q 8 h IV
Streptococcus infection Pennicillin plus Clindamycin
2-4 MU q 4-6 h IV 600 mg q 8 h IV
S.aureus infection Oxacillin
1-2 gm q 4 h IV
Cefazolin
1 gm q 8 h IV
Vancomycin ( for resistant )
30 mg/kg/day q 12 h IV
Clindamycin
600 mg q 8 h IV
Clostridium infection Clindamycin
600 mg q 8 h IV
Penicillin
2-4 MU q 4-6 h IV
5) ¥µoµ»¨¸¡ 宦 ´µ¦ ·ÁºÊ°Än° o° ° æ ¡ ¥µµ¨ ¤¸É£¸ µª ³ ¦ o°
(Community-Acquired Complicated Intra-Abdominal Infections ) การรักษา
รุ นแรงน้ อย ถึง ปานกลาง
รุ นแรงมาก
Single agent β-lactam/β-lactamase Ampicillin/sulbactam
Piperacillin/tazobactam
inhibitor Combination regimens Cephalosporin based
Cefazolin or cefuroxime plus Third/fourth- generation cephalosporin metronidazole
(ceftriaxone,ceftazidime,cefotaxime,cefepime) plus metronidazole
Fluoloquinolone based
Ciprofloxacin, levofloxacin or moxifloxacin each in combination with metronidazole
Ciprofloxacin in combination with metronidazole
6) ¥µoµ»¨¸¡ 宦 ´µ¦ ·ÁºÊ°ทางเดินปัสสาวะส่ วนบนนอกโรงพยาบาลชนิดไม่ซับซ้ อน ÁºÊ°Á oµ®¤ µ¥º° E.coli, Klebsiella spp.,Proteus spp.,S. aureus First-line antimicrobial agent
Adult dose
Gentamicin
7 mg/kg day แรก แล้วให้ 5 mg/kg/day IV วันต่อมา
Cefotaxime
1 gm IV q 6 hr
Ceftriaxone
2 gm ¦Ê´Â¦ ¨ ªoÄ®o 1 gm IV q 12 hr
Amikacin
1 gm ในวันแรก แล้วให้ 15 mg/kg/day IV วันต่อมา
Neltilmycin
300 mgวันแรก ( 6 mg/kg/day) แล้วให้ 4 mg/kg/day IV วันต่อมา
Imipenem
1 gm ¦Ê´Â¦ ¨ ªoµ¤ªo¥ 500 mg IV q 6 hr
7) ¥µoµ»¨¸¡ 宦 ´µ¦ ·ÁºÊ°ทางเดินปัสสาวะส่ วนบนนอกโรงพยาบาลชนิดซับซ้ อน
หรือเกิดในโรงพยาบาล ÁºÊ°Á oµ®¤ µ¥º° Klebsiella spp., Enterobacte spp., Pseudomonas aeruginosa, Acinetobactor spp. ¤ ´ÁÈÁºÊ°°ºÊ¥µ®¨ µ¥
µ ª¦ Äo¥µ °
µ¦nª ¤ ´ Antimicrobial agent
Adult dose
Beta-lactam group - Ceftazidime/Cefepime
2 gm IV q 8 hr
- Cefoperazone/sulbactam
1.5 หรื อ 2 gm ¦Ê´Â¦ ¨ ªoÄ®o 1.5 หรื อ 1 gm IV q 8-12 hr
- Imipenem
1gm แล้วตามด้วย 0.5 gm IV q 6-8 hr
- Meropenem
2gm แล้วตามด้วย 1 gm IV q 8 hr
- Piperacillin+tazobactam
4.5gm IV q 8 hr
- Colistin
3 ¨ µo®nª ¥¦Ê´Â¦ ¨ ªoÄ®o 1.0-1.5 ล้านหน่วย IV q 8 hr
ร่ วมกับ Amikacin หรื อ
1 gm ในวันแรก แล้วให้ 15 mg/kg/day IV วันต่อมา
Neltilmycin หรื อ
6 mg/kg/day แล้วให้ 4 mg/kg/day IV วันต่อมา
Levofloxacin หรื อ
750 mg IV OD
Ciprofloxacin
400 mg IV q 12 hr
8) Primary bacteremia/sepsis Ä»¤ ¸Énµ³Á · µÁºÊ° rickettsia หรือ leptospira Antimicrobial agent - Ceftriaxone 2gm IV ¦Ê´Â¦ ¨ ªo 1 gm IV q 12 hr ร่ วมกับ Doxycycline 200 mg oral ¦Ê´ แรก แล้วให้ 100 mg q 12 hr - Ceftriaxone 2gm IV ¦Ê´Â¦ ¨ ªo 1 gm IV q 12 hr ร่ วมกับ azithromycin(ถ้าแพ้ doxycycline) ให้ขนาด 2 gm ¦Ê´Â¦ ¨ ªoÄ®o 500 mg IV q 12 hr นาน 3-5 วัน
สรุ ป ภาวะ Severe sepsis และ Septic shock ´ ÁÈ£µª ³ Á¦nnª¸É°o µ¦ µ¦ ¦ ´¬µ¸É¼°o ¨ ³ ´ µ¨ µ¦ ª · ·¥´ »¨¸¡ ¸Én° æ Å o ¼°o µ¦ µÎ ´ Áʺ° ° ¥nµ¦ª Á¦ÈªÂ¨ ³ µ¦ Ä®o¥µµo·¸ª³ ¸É¼°o ถือเป็ นหัวใจสําคัญในการรักษา การรักษาแ¦ ³ ´ ¦ ³ ° ¸ÉÁ®¤µ³ ¤ ¼°o ¨ ³ ¦ ª Á¦Èª£µ¥Ä 1-6 ª´Éä¦ ¤¸ªµ¤ µÎ ´ Ã¥Á¡ µ³ µ¦ Ä®o µ¦ ʵΠ¸É¦ª Á¦ÈªÂ¨ ³ Á¡ ¸¥¡ ° ¨ µ¦ ´ ¼¦µ®o° · ´ ·µ¦
ÁÈ
Ê ´ ° ¸É¤¸»nµ° ¥nµ¥· · ¸µ¦ ¦ ´¬µ µ¦ ¦ ´¬µ¸ÉÅ o ¨ ¸ Éĵ¦  ®¦ º° ¥º¥´ªµ¤¼°o
° ª ¼»³¡ É ¹ ระสบการณ์และความร่ วมมือของบุคลากรทุกฝ่ ายในการให้ขอ้ มูลและช่วยกันรักษา การเฝ้ า ·µ¤ ´ ¸Ê¸ª ´ nµÇÄ®° ° £·µ¨ ¸É®°o »Á· ¸É®° ¼onª ¥ ĵo° ´ ¦ µµ¥ ¦ ³ ¥³ Áª ¨ µ¸É°¥¼ Än®° ° £·µ¨ ¦ ³ ¥³ Áª ¨ µ¸É¤¸Å
o ° ´ ราการให้ยาปฏิชีª ³ ¸É¼°o ° ´ ¦ µµ¦ Ä®oµ¦ ¦ ´¬µÂ¦ ³ ´ ¦ ³ ° ¸É Á®¤µ³ ¤ ³nª¥Ä®o¨ »n¤ µµÎµÅo ° ¨ °o ¨ ³ ¼°o µ¤Âª µÁª · ´ ·¸É¸¸É»Ä´» ´ ส่ วนการป้ องกันการเกิด sepsis ¥´ÁȪ µ¸É¸¸É»É¹³°o o ®µÂ¨ ³ Ä®oµÎ³ µÎ Ân ¼o¸É¤¸Ã° µ เกิด £µª ³ ʸ®¦ º° ¡ ¥r¦¼o´¬µต่อไป เอกสารอ้ างอิง 1. R.Phillip Dellinger,Jean M.Carlet et al; Surviving Sepsis Campaign guidelines for management of severe sepsis and septic shock. Crit Care Med 2004 ;32: 859-872. 2. River E , Nyugen B, Havstad S et al; Early goal directed therapy in the treatment of severe sepsis and septic shock. N Eng J Med 2001;345:1368-77. 3. วรการ วิไลชนม์ และคณะ; Septic shock :an Update 2007. Best Practices in Critical Care 2006;227-246. 4. MacArthur RD, Miller M,Albertson T et al; Adequacy of early empiric antibiotic treatment and survival in severe sepsis:experience from the MONARCS trial. Clin Infect Dis 2004;38:284-8. 5. Annanae D, Maxime V, Ibrahim F,Alvarez JC,Abe E. Diagnosis of adrenal insufficiency in severe sepsis in severe sepsis and septic shock . Amer J Respir Crit Care Med 2006;174:1319-26. 6. ศ.นพ.อมร ลีลารัศมี ; Septic shock :More Than Just Antibiotic. Update on Infectious Diseases:An Evidence-Based Approach to Patient Care 2008;56-103. 7. Lionel A. Mandell et al; Guidelines on the management of Community-Acquired Pneumonia in Adults. Clin Infect Dis 2007;44:22-72. 8. Michael S. Niederman et al; Guidelines for the Management of Adults with HospitalAcquired,Ventilator-associated, and Health-care associated Pneumonia.Am J Respire Care Med2005;171:388-416. 9. Dennis L.Stevens et al; Guidelines for Skin and Soft-tissue infections. Clin Infect Dis 2005;41:1373-1408. 10. Joseph S.Solomkin; Guideline for the Selection of Anti-infective Agents for Complicated Intraabdominal Infections. Clin Infect Dis 2003;37:997-1005.